اگر مادری عفونتی (مثل HIV یا هپاتیت) داشته باشد نمیتواند به کودکش شیر دهد چرا که عفونت از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل میشود. بیماریهایی نظیر بیماری قلبی، کلیوی، و یا کسانی که به طور طولانی مدت تحت درمان قرار گرفته اند بهتر است کودکانشان را با شیر خود تغذیه نکنند.برخی زنان هم به طور ساده نمی توانند شیر کافی تولید کنند. برخی دیگر هم دوست ندارند که خودشان شیر بدهند، پس تغذیه با بطری و شیر خشک را انتخاب میکنند. به هر حال تصمیم گیری برای تغذیه با شیرمادر یک مسئله شخصی است و هر زنی بعد از آنکه در مورد شیر مادر مسائل زیادی را یاد گرفت خود به خود تصمیمش راجع به تغذیه با شیری غیر از شیر مادر عوض می شود.مطالب مفیدی در مورد شیر مادر و شیردهی:در طول دوران بارداری بدن زن برای شیردهی آماده می شود. با بزرگ شدن غدد شیری و سلولهای شیرساز، سینه ها نیز بزرگ تر می گردد. تغییرات هورمونی نیز بدن مادر را برای شیردهی آماده می سازد و دیگر نیازی نیست که برای ایجاد آمادگی کاری انجام دهید. بهترین کار جهت آمادگی شیردهی اینست که قبل از به دنیا آمدن کودک در مورد شیر دادن مسائلی را بياموزد.در طول شير دادن چه اتفاقی می افتد؟وقتی کودک سینه مادر را می مکد، این تحریکات عصبی از سینه به مغز منتقل می شود. در آنجا هورمونهایی به نام پرولاکتین و اکسیتوسین در خون آزاد می گردد. پرولاکتین باعث می شود که شیر تولید شود و اکسیتوسین بر روی سین ها عمل می کند و باعث می شود که سینه شیر ترشح کند.از چه وقت شیردهی را آغاز کنیم؟بهتر است که سریعاً پس از تولد یا کمی پس از آن شیردهی آغاز شود. اولین شیری که از سینه بیرون می آید "کلستروم" یا "آغوز" نام دارد که از لحاظ آنتی بادی ها و مواد مغذی بسیار غنی است و کودک را در مقابل بیماریها محافظت می کند و متخصصین توصیه می نمایند که هرگز نباید کودک را از آن محروم کرد. همچنین سریع شروع به شیردهی کردن باعث می شود که کودک به سینه و تغذیه با آن عادت کند.
هر بار شیر دادن چقدر طول میکشد؟کودکان با هم متفاوتند. میانگین زمان شیردهی بین یک ربع تا 40 دقیقه می باشد. اما اجازه دهید کودک خودش تصمیم بگیرد که چقدر تمایل دارد شیر بخورد.در طول شیر دادن کیفیت شیر تغییر میکند. ابتدای شیر، تشنگی را برطرف می کند. قسمت بعدی آن به کودک انرژی می دهد و گرسنگی اش را برطرف می سازد.خوب است که وقتی کودک از یک سینه تغذیه کرد، سینه دیگر را در دهانش بگذارید. اگرچه کاملا عادی است که در هر بار شیردهی، کودک از یک سینه تغذیه کند. فقط مواظب باشید که در هر بار شیر دهی به طور متناوب از هر سینه شیر بدهید.دوشیدن شیردوشیدن شیر به معنای تراوش کردن شیر از سینه به کمک دست یا بوسیله شیردوش میباشد. برخی زنان که خود به کودک شیر میدهند، ممکن است برای راحتی بیشتر اجازه دهند تا دیگران در شیر دادن به کودکشان کمک کنند مثلا میخواهند برای مدتی کوتاه از کودک دور باشند یا اینکه تمایل دارند تا همسرشان را در این امر بیشتر درگیر کنند.وسایل مختلفی برای دوشیدن شیر مادر وجود دارد و مهم است که تمام وسایلی که مورد استفاده قرار می گیردو همینطور بطری شیر استریل باشد. شیر مادر نیز باید در فریزر قرار بگیرد و قبل از استفاده گرم شود.تا چه مدتی باید شیردهی را ادامه داد؟ادامه دادن شیردهی به کودک یک تصمیم شخصی است. اما مطلوب است که یک مادر تلاش کند 6-4 ماه را حتما به کودکش شیر دهد، سپس غذاهای جامد را آغاز کند. پس از آن غذای جامد میتواند تا یک سالگی و یا بیشتر مکمل شیر مادر شود.چگونه با شیر مادر تغذیه کنید؟ شیردهی ممکن است تا 40 دقیقه طول بکشد، از این رو مادر نیاز دارد تا در جایی راحت بنشیند. جایی که انتخاب می کند باید طوری باشد که برای بازوها و کمر تکیه گاه مناسبی وجود داشته باشد. مثلا میتوان از چند بالش استفاده کرد. همچنین سر کودک نیز باید تکیه گاه مناسبی داشته باشد. برای کاهش زخم نوک سینه خوب است که جایگاههای مختلفی را برای نشستن انتخاب کنید چرا که جایگاههای مختلف فشارهای متفاوتی را بر نوگ سینه وارد می کند.چند ساعت یکبار باید شیر دهید؟در چند هفته اول بهتر است که زمان را به کودک بسپارید، یعنی هرگاه که او خواست. شیر مادر زودتر از شیر خشک هضم می شود بنابر این کودکانی که شیر مادر می خورند بیشتر از کودکان شیر خشک خوار نیاز به شیردهی دارند. اما به طور میانگین هر یک ساعت و نیم تا سه ساعت یکبار باید کودک را شیر داد. البته هرچه اشتهای کودک افزایش یابد این زمان کمتر خواهد شد.سعی نکنید برای شیردادن (با شیر مادر) برای کودک زمان خاصی را مشخص کنید. این کار میزان شیر را کم میکند و کودک را گرسنه و بی قرار می سازد.
کاهش وزن پس از تولد نوزادشیردهی همیشه به مادران در کاهش وزن کمک نمی کند اما برخی مادران شیرده بیش از آنچه می خورند کالری می سوزانند که باعث می شود سریع تر کاهش وزن پیدا کنند. همچنین اکسی توسین که در طول شیردهی در بدن مادر آزاد می شود باعث می شود رحم منقبض شود و مادر به شکل پیش از حاملگی درآید.سایز سینهاندازه سینه در میزان تولید شیر نقشی ندارد. علت بزرگی و کوچکی سینه هر زن بستگی به میزان غدد چربی موجود در آن دارد. میزان غدد شیری که موجب تولید شیر می شودمعمولا در همه زنان یکسان است. زنانی که سینه های بزرگ دارند در حین شیردهی باید مراقب باشند تا حجم سینه موجب آزار کودک نشود.زخم نوک سینهبرخی ناراحتی ها در چند روز اول شیردهی طبیعی است اما نباید توام با درد باشد. هر زنی که به طور مداوم نوک سینه اش زخم شود باید به پزشک مراجعه کند تا از بروز خونریزی، ترک و تاول زدن نوک سینه جلوگیری کند. اغلب، درد سینه به این خاطر به وجود می آید که یا کودک در موقعیت صحیح شیر خوردن قرار نمیگیردو یا آنکه به طور صحیح با سینه تماس پیدا نمی کند. در اینگونه مواقع راهنمایی پزشک میتواند مشکلات را برطرف سازد.از دلایل دیگر که باعث زخم نوک سینه می گردد.استفاده از کرمها و پمادهایی است که نامناسب می باشندو یا پوشیدن سوتین هایی که در آن لایه هایی پلاستیکی و فیبری دارد. بسیار مهم است که در این دوران سوتین هایی بپوشید که نرم و راحت باشد و در آن از مواد طبیعی استفاده شده باشد.رژيم غذايي در دوران شيردهيتغذيه خوب بسيار مهم است چرا كه هم در كيفيت شير تاثير مي گذارد و هم براي سلامت مادر لازم است. بسيار با اهميت است كه خوب و منظم غذا بخوريد و از چهار گروه مهم غذايي در رژيم خود استفاده كنيد:· نان، برنج، ماكاروني و سيب زميني (كربوهيدرات نشاسته اي)· ميوه و سبزيجات· شير و لبنيات (منابع مهم كلسيم)· گوشت ، ماهي و مواد غذايي وابسته به آن
چه كنيم تا شير مادر افزايش پيدا كند؟آيا واقعا ميزان شيرتان كم است؟اغلب مادران فكر ميكنند كه ميزان شيرشان كم است درحالي كه در واقع چنين نيست. اگر كودك شما تنها با شير خودتان خوب وزن مي گيرد، پس ميزان شيرتان مشكلي ندارد.موارد زير نشانه اين است كه ميزان شير شما كافي است:كودك شما زود به زود شير مي خورد: شير مادر سريع هضم مي شود (معمولا 1.5 تا 2 ساعت) از اين رو كودكان شيرخوار (شير مادر) زودتر از كودكان شيرخشكي گرسنه مي شوند. برخي از كودكان نياز شديدي به مكيدن دارند. همچنين كودكان اغلب براي احساس امنيت بيشتر به اين نياز دارند كه به طور مداوم با مادر تماس داشته باشند. تمام اين موارد طبيعي است و با برآوردن اين نيازها كودك لوس نمي شود.كودك شما به طور ناگهاني دفعات شير خوردنش افزايش مي يابد و يا اينكه طولاني مدت شير مي خخورد: اين حالت، جهش رشد كودك است. كودك گاهي ميزان شير خوردنش بيشتر ميشود كه معمولا از چند روز تا يك هفته طول ميكشد و اين امر باعث افزايش ميزان شير مادر مي گردد. در صورت بروز اين حالت به كودك مكمل غذايي ندهيد. مكمل دادن (مانند شير خشك، آب قند و ...) به بدن هشدار مي دهد كه كودك نياز به شير بيشتر ندارد و در نتيجه ميزان شير كاهش مي يابد.كودك زيادتر از قبل شير مي خورد و غروبها نق مي زند.كودك مثل قبل (طولاني مدت) شير نمي خورد: با بزرگتر شدن كودكان و بهتر شدن شير خوردن آنها، نسبت به قبل بهتر ياد مي گيرند كه چگونه شير را از سينه استخراج كنند.كودك شما نا آرام است: بيشتر بچه ها معمولا در روز يك زمان خاصي را براي نا آرامي و بي قراري دارند كه غالبا شب مي باشد. برخي كودكان نيز بيشتر وقتها نا آرام هستند. اين نا آرامي دلايل بسياري ميتواند داشته باشد و برخي اوقات قبل از آنكه علت را پيدا كنيد نا آرامي برطرف ميشود.كودك پس از شير خوردن يك بطري شير خشك يا شير جوشيده شده را با ولع مي‌بلعد: بسياري از كودكان با ميل خود يك بطري شير را حتي پس از يك تغذيه كامل از سينه مادر، ميخورد. البته اگر اين كار را به طور مرتب تكرار كنيد شيرتان كم خواهد شدسينهتان شير تراوش نمي‌كند يا خيلي كم تراوش مي‌كند و يا اينكه تراوش آن قطع شده است: تراوش كردن شير ارتباطي با ميزان شيرتان ندارد. تراوش شير اغلب قطع ميشود تا اينكه ميزان شير مادر با نياز كودك هماهنگ شود.سينه‌تان به طور ناگهاني صاف و خالي ميگردد: اين حالت نيز پس از آنكه ميزان شيرتان با نياز كودك هماهنگ شد برطرف ميگردد.هنگامي كه سينه‌تان را ميدوشيد خيلي كم شير مي‌آيد و يا اين كه اصلا نمي‌آيد: ميزان شيري كه شما مي‌توانيد از سينه‌تان بدوشيد، اندازه گيري خيلي دقيقي براي ميزان شيرتان نيست. هنگامي كه يك كودك، به طور صحيح سينه را بمكد، تاثير آن بر جاري شدن شير از هر شيردوشي بهتر خواهد بود. همچنين شير دوشيدن يك مهارت خاصي لازم دارد و با شير دادن فرق دارد. و البته بستگي به نوع شيردوشي كه استفاده مي‌كنيد هم دارد. برخي مادران با آنكه شير بسيار زيادي دارند قادر نيستند حتي اندكي شير بدوشند.
عوامل مختلفي كه باعث كم شدن ميزان شير مي‌شوند· شير دادن يك جريان عرضه و تقاضا است. شير در صورتي توليد ميشود كه كودك شير بخورد و ميزان شيري كه ميخورد به بدن مي‌فهماند كه چه مقدار شير نياز دارد. هر بطري شير خشك، آب، آب ميوه كه كودك مي‌گيرد باعث ميشود كه بدن شير كمتري توليد كند.· مشكل با نوك سينه: براي كودك استخراج شير از بطري راحت تر از استخراج شير از سينه مادر است و در نتيجه با بطري شير دادن به كودك هم باعث ميشود كه كودك سينه را به خوبي نتواند بگيرد و هم ترجيح مي‌دهد براي راحتي بيشتر با بطري تغذيه كند.· پستانك باعث ميگردد كه كودك با نوك سينه مشكل پيدا كند و همچنين باعث ميشود كه مقدار زماني كه كودك با سينه مادر ارتباط برقرار مي‌كرد، كمتر شود كه در نتيجه باعث كاهش ميزان شير مادر ميشود.· محافظ نوك سينه: اين نيز ميتواند منجر به "مشكل با نوك سينه" شود. همچنين باعث ميشود كه تحريك نوك سينه كه در انتقال شير نقش مهمي دارد كم شود و در نتيجه ميزان توليد شير كاهش يابد.· كودك خواب آلوده: در چند هفته اول، برخي كودكان غالباَ مي‌خوابند و خيلي كم تقاضاي شير ميكنند. اما شما در هر صورت هر دو ساعت يك بار در روز و هر 4 ساعت در شب به كودك شير دهيد تا ميزان شيرتان كم نشود.· شير دادن زمانبندي شده: شما نبايد طبق زمانبندي خاصي به كودكتان شير دهيد. اگر هر وقت كه كودك احساس گرسنگي بكند و شما به او شير دهيد باعث ازدياد شيرتان ميگردد. اما زمانبندي مشخص براي شيردهي به توليد و ازدياد شير لطمه وارد مي‌كند.· قطع كردن شيردهي توسط مادر نيز به توليد شير و ميزان آن آسيب مي‌رساند. همچنين باعث ميشود كه چربي موجود در شير كه موجب وزن گرفتن كودك و پر انرژي ماندن او در بين فواصل شيردهي ميگردد به او نرسد.· در هر وعده از يك سينه شير بدهيد: اگر تمايل داريد كه شير شما افزايش يابد، بگذاريد كودك در هر وعده از يك سينه. كامل تغذيه كند و سپس سينه ديگر را به او بدهيد.توصيه هاي مفيد براي افزايش شيردهي: · اگر كودك نتواند به درستي شير را از سينه مادر خارج كند اين مساله باعث كاهش شير ميگردد پس سعي كند اولا هنگام شيردهي، خود و كودكتان را در وضعيت مناسبي قرار دهيد. همچنين در فواصل بين شيردهي سينه را بدوشيد تا تخليه شود. · به طور مداوم به كودك شير دهيد و هر مدتي كه كودك خواست شير بخورد به او شير بدهيد، به ياد داشته باشيد كه شما مي‌خواهيد شير بيشتري از سينه خارج كنيدو اين كار را بايد به طور مداوم انجام دهيد. اگر كودك در وزن گيري مشكل داشت، قصد كنيد كه هر1.5 تا 2 ساعت در روز و حداقل هر 3 ساعت در شب به او شير بدهيد. · به مدت 2 تا 3 روز با كودك در رختخواب باشيدو فقط به او شير دهيد. استراحت كنيد و خوب غذا ميل كنيد.· در هر وعده شير دادن يك سينه را به كودك بدهيد سپس سينه بعدي را به او پيشنهاد بدهيد.· از بطري و پستانك جدا پرهيز كنيد.· به مدت 6 ماه فقط به كودك شير خود را بدهيد و از هر گونه مكمل هاي ديگر بپرهيزيد.· استراحت كنيد و آرامش داشته باشيد. هر گاه كودك خوابيد شما نيز بخوابيد. تغذيه خوبي داشته باشيد و مايعات را براي رفع تشنگي بنوشيد. به زور مايعات نخوريد چرا كه در افزايش ميزان شير تاثيري ندارد.· از شيردوشهاي مناسب استفاده كنيد كه بسيار موثر و كمك كننده مي‌باشد.· اگر كودك نتواند به درستي شير از سينه خارج كند. بايد به كمك شيردوش شير را از سينه خارج كنيد تا ميزان شيرتان افزايش يابد و هنگام دوشيدن شير دقت كنيد كه بيشتر ميزان شير از سينه خارج شود.· از قطره هاي شير افزا استفاده كنيد.
بعد از پایان 6 ماهگی نیازهای غذایی کودک تنها با خوردن شیر تامین نمی شود و باید علاوه بر شیر مادر به کودک ، غذایی کمکی هم داده شود.ام البنین کافشانی متخصص تغذیه طی مطالعاتی که در شهرستان لنجان انجام داد به این نتیجه رسید که بسیاری از مادران قبل از پایان 4 ماهگی ، غذای کمکی را آغاز می کنند که به دلیل آماده نبودن دستگاه گوارش شیر خوار برای پذیرش غذاهایی غیر از شیر، اقدام نادرستی است.بر اساس این تحقیق 1 در /97 درصد از کودکان قبل از 4 ماهگی تغذیه تکمیلی ، شروع می شود و به 14/1 درصد از انها از سن 4-5 ماهگی غذای کمکی داده می شود در حالی که در 84 درصد از کودکان پایان 6ماهگی غذای کمکی شروع می شود.این متخصص تغذیه در تحقیق دیگری که در باره توزیع فراوانی تغذیه انحصاری و تداوم تغذیه با شیر مادر کودکان زیر 2 سالدر شهرستان لنجان انجام داد به این نتیجه رسید که 91/3 درصد از کودکان زیر 2سال با شیر مادر تغذیه شده اند که از این تعداد 88/8 درصد تا شش ماهگی به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شده اند 2درصد از شیر مصنوعی استفاده نموده اند و 3 درصد هم به طور هم زمان از شیر مادر و شیر دام تغذیه شده اند.بر اساس یافته های این تحقیق 95درصد از کودکان زیر دو سال تا 12- 18 ماهگی با شیر مادر تغذیه شده اند در حالی که تداوم تغذیه با شیر مادر در سن 19-23 ماهگی 72/5درصد بود.گفتنی است بعد از تولد ، سریع ترین مرحله رشد دوران شیر خوراگی است . شیر مادر تامین کننده نیازهای غذایی و ایمنی بخش لازم برای کودک است . این دو ویژگی به طور یک جا از طریق دیگر قابل دسترسی نیست به همین دلیل تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی و تداوم ان تا 2 سالگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شیوه های پمپ کردن و ذخیره شیر مادرآموختن شیوه صحیح پمپ کردن و ذخیره شیر مادر توسط زنان شاغل سبب می شود که آنها با آرامش بیشتری در محل کار حاضر شوند و نگرانی بابت تغذیه نوزاد خود نداشته باشند.این کار تنها نیازمند تمرین و برنامه ریزی صحیح است.این روشها بدین شرح است:چه زمانی باید شروع به پمپ کردن پستان نمود؟اگر قبل از برگشتن به سر کار پمپ پستان را انجام می دهید، این برای 1 تا 2 هفته تمرین کنید تا بتوانید ، قبل از برگشتن از سر کار این کار را انجام دهید تا به این ترتیب عادت نمایید. همچنین می توانید درست بعد از شیردادن به نوزاد عمل پمپ را انجام دهید، یا بین دو زمان شیر دهی.تمرین کردن در خانه می تواند کمک کند تا به این کار عادت کنید و شیوه صحیح پمپ کردن را بیاموزید. در همین زمان می توانید اقدام به نگهداری از شیر خود کنید تا به این ترتیب بتوانید کودک خود را زمانی که نیستید نیز از شیر خود بهره مند نمایید.زمان لازم برای پمپ کردن شیرپمپ کردن پستان نیز درست مثل شیر دادن نوزاد وقت گیر است. اما با تمرین بیشتر و پمپ کردن صحیح می توان این زمان را به 10 تا 15 دقیقه رسانید. زمانی که در محل کار حاضر هستید، سعی کنید درست مثل فواصل زمانی که کودک خود را شیر می دهید یا بعد از هر چند ساعت 15 دقیقه این کار را انجام دهید.برای بالا نگه داشتن اندوخته شیر خود، زمانی که با نوزاد خود هستید، او را به اندازه کافی و حتی بیشتر شیر دهید. همچنین می توانید بلافاصله بعد از شیر دادن به نوزاد ، عمل پمپ را انجام دهید. این کار باعث می شود که غدد پستان شیر بیشتری تولید کند.
آیا زمانی فرا می رسد که نوزاد شیر بیشتری نیاز داشته باشد؟مسلما به موازات رشد نوزاد شیر بیشتری برای تامین نیاز بدن او لازم است. و بهترین کار برای افزایش تولید شیر این است که کودک را بیشتر شیر دهید و عمل پمپ را نیز مرتبا انجام دهید.چگونه می توان شیر مادر را ذخیره کرد؟ شیر مادر را می توان در بطری پلاستیکی یا شیشه ای نگهداری کرد. تنها باید توجه کرد که به مقداری که نیاز است و مورد استفاده قرار می گیرد ذخیره نمود تا از بین نرود. یعنی بسته به مقدار نیاز نوزاد ذخیره کنید.محل نگهداری شیر پمپ شده : به محض پمپ کردن شیر، بهتر است در جایی سرد مثل یخچال نگهداشته شود. یا اگر بلافاصله مصرف نمی شود، می توان فریز کرد.چه مدت می توان شیر را ذخیره نمود؟داخل اتاق با دمای کمتر از 77 درجه فارنهایت به مدت 4 تا 8 ساعت می توان ذخیره کرد.داخل یخچال به مدت 3 تا 8 روزداخل فریزر به مدت 3ماه یا بیشترتغییر شکل شیر، زمانی که داخل یخچال نگهداری شودشیر مادر رنگ های متنوعی مثل رنگ مایل به آبی، زرد یا قهوه ای به خود می گیرد.همچنین ممکن است چربی شیر از بقیه ترکیبات آن جدا شود که با تکان دادن ظرف مجددا چربی با سایر ترکیبات آمیخته می شود.چگونه می توان از شیر یخ زده استفاده نمود؟شیر یخ زده بهتر است به آرامی با چرخاندن ظرف آن در آب گرم یا قرار دادن ظرف در یخچال یک روز قبل از مصرف، قابل استفاده نمود. از آب داغ برای باز کردن یخ شیر استفاده نکنید. برای باز کردن یخ شیر هرگز از دستگاه مایکروویو استفاده نکنید. زیرا پروتئین های مفید شیر را از بین می برد. شیری که یخ آن باز شده را تنها می توان به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری کرد ولی داخل فریزر قرار ندهید.
شیر مادر از بزرگ ترین موهبت های الهی است. سیستم تولید شیر در بدن، جاری شدن آن از سینه مادر و تطابق آن با نیاز نوزاد آنقدر دقیق ، جالب و حساب شده است که ناخود آگاه می گوییم "جلّ الخالق". مثلا اگر کودکی پیش از موعد متولد شود، شیر مادر خود به خود متناسب با نیازهای کودک تغییر می کند. پروتئین آن بالاتر می رود و مواد ضد میکروبی آن به دلیل ضعف سیستم دفاعی بدن کودک بیشتر می شود.روند رشد سینه ها در دوران بارداری، تولید شیر در سینه و جاری شدن شیر در اثر مکیدن نوزاد، آنقدر دقیق و پیچیده است که دانستن آن برای هر مادری لذت بخش خواهد بود. این که چگونه در اثر مکیدن نوزاد هورمون های خاصی در بدن مادر ترشح می شود و مغز فرمان جریان یافتن شیر را صادر می کند و همزمان تولید شیر در سینه بیشتر و بیشتر می شود.================وجود پروتئین بسیار بالا در آن است که برای رشد بسیار سریع نوزاد در روزهای اول حیاتی است. به مرور شیر مادر به حالت رسیده و کامل در می آید که چربی آن بیشتر می شود و در این زمان کودک با انرژی ای که از چربی شیر به دست می آورد به سرعت وزن اضافه می کند.=============================شیر انسان به گونه ای تولید می شود که کلیه نیازهای کودک را تا 6 ماهگی تامین می کند و دقیقاً مطابق با سیستم بدنی نوزاد است.لاکتوز یا قند شیر در شیر مادر بیشتر از شیر گاو است، چون آنزیم های هضم کننده لاکتوز در بدن نوزاد در حد بالغین است.===========================چربی شیر مادر نیز بیشتر است. علاوه بر آن شیر مادر حاوی چربی هایی به نام چربی های ضروری (اسید لینولئیک) است که در شیر گاو خیلی کمتر است و وجود این چربی برای رشد نوزاد بسیار حیاتی است.
روتئین شیر انسان یک سوم شیر گاو است و این از مزیت های شیر انسان است، زیرا در ابتدای تولد، بدن نوزاد آنزیم های کافی برای هضم مقدار زیادی پروتئین را ندارد و کلیه ی او توان دفع مقدار زیادی مواد زائد ناشی از سوختن پروتئین را ندارد؛ پس پروتئین زیاد شیر گاو برای یک نوزاد آزار دهنده است. در عین حال ترکیب اسیدهای آمینه (اجزای تشکیل دهنده پروتئین) در پروتئین شیر مادر به گونه خاصی است. مثلاً در بدن نوزاد سیستم تولید اسید آمینه سیستئین از متیونین کامل نشده و شیر مادر این حالت را جبران می کند، چون شیر مادر نسبت به شیر گاو سیستئین بیشتر و متیونین کمتری دارد و یا اینکه نوع پروتئین شیر مادر به گونه ای است که به سرعت تبدیل به لخته های قابل هضم می شود تا سریعاً در بدن نوزاد هضم و جذب شود، ولی این خاصیت در شیر گاو کمتر است.===============================از نظر املاح، شیر مادر نسبت به شیر گاو حاوی آهن کمتری است. ولی نکته بسیار جالب این است که این آهن در یک پوشش پروتئینی قرار دارد که جذب آن را چند برابر می کند؛ در نتیجه هم آهن از دسترس باکتری های موذی که قصد استفاده آن را دارند خارج می شود و هم جذب آن چند برابر جذب آهن شیر گاو می شود. از نظر املاح ، شیر مادر تامین کننده تمام نیازهای نوزاد تا 6 ماهگی است.==============================یکی از مزایای بسیار مهم شیر مادر وجود مواد ضد میکروبی فراوان است .در شیر مادر موادی موجود است که از رشد میکروارگانسیم ها در روده نوزاد جلوگیری می کند و یا جذب بدن نوزاد شده و مقاومت بدن کودک را افزایش می دهد. از این رو کودکی که منحصراً با شیر مادر تغذیه شده ، به ندرت امکان دارد تا شروع تغذیه تکمیلی دچار اسهال یا دیگر بیماری های میکروبی شود.این فاکتورها (مثل ایمونوگلوبولین ها) یا در شیر گاو خیلی کمتر از شیر مادر است و یا اصلاً وجود ندارد. از این رو شیر مادر هم از نظر غذایی برای کودک بهتر است و هم از نظر حفظ ایمنی بدن.تماس نزدیک پوست بدن مادر با کودک که اصطلاحاً bonding نامیده می شود، محبت مادر و فرزند را بسیار افزایش می دهد و کودک با صدای لالایی پر از محبت قلب مادر به خواب می رود.
صفحه 3 از 58
