نان های سرد سوپرینان های سرد سوپری نان هایی را شامل می شود که بصورت بسته بندی در سوپرها ومراکز عرضه مواد غذائی وفروشگاه های بزرگ که شرائط بهداشتی لازم را برای نگهداری دارند عرضه میشود.* شرائط لازم برای عرضه نان های سرد سوپری:- مشخصات وآدرس دقیق محل تولید وتهیه- شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی- تاریخ تولید وانقضاء مصرف- بسته بندی سالم- نگهداری در شرائط دمای خشک وخنک(دور از نور آفتاب) * هشدار قانونی:طبق قانون مواد خوردنی،آشامیدنی،آرایشی وبهداشتی ،عرضه وفروش مواد غذائی بسته بندی شده بدون درج مشخصات کامل از جمله تاریخ تولید وانقضاء مصرف وبدون پروانه ساخت ممنوع بوده وبا متخلفین برابر مقررات رفتار خواهد شد.* عرضه کنندگان گرامی:جهت حفظ و ارتقاء سلامت جامعه از خرید وفروش مواد غذائی غیر مجاز وبا بسته بندی نامشخص خودداری نمائید. * مصرف کنندگان گرامی:بمنظور حفظ و ارتقاء سلامت خود وخانواده محترمتان از خرید مواد غذائی بسته بندی شده فاقد مشخصات خودداری نمائید.
بهداشت فرآورده های لبنی* از خرید شیر خام (غیرپاستوریزه)حتی الامکان خودداری نمائید.اگر مجبور به استفاده از شیر خام غیر پاستوریزه هستید،حتما آنرا جوشانده و یک دقیقه در حال جوش به هم بزنید.* شیر خام غیر پاستوریزه خریداری شده جهت مصرف را،به هیچ وجه قبل از مصرف در یخچال نگذارید.* ظروف مورد استفاده برای شیر غیرپاستوریزه پس از مصرف باید با آب ومایع ظرفشوئی شسته شوند.* شیر پاستوریزه را حتما در داخل یخچال بین صفرتا چهار درجه به مدت حداکثر ۴۸ ساعت نگهداری نمائید.* از نگهداری وخرید شیر پاستوریزه در خارج از یخچال خودداری نمائید.* چنانچه شیر پاستوریزه بیش از ۴۸ ساعت در یخچال بماند وعلائم فساد وبریدگی در آن مشاهده نشود، قبل از مصرف حداقل آنرا بمدت یک دقیقه بجوشانید.* از مصرف خامه وکره غیر پاستوریزه خودداری نمائید.* از مصرف بستنی غیر پاستوریزه خودداری نمائید.* کره بسته بندی شده پاستوریزه تنها به مدت یک هفته در یخچال قابل نگهداری است.اگر می خواهید به مدت بیشتری آن را نگهداری کنید حتما باید در فریزر گذاشته شود.* توصیه می شود از پنیر بسته بندی با برچسب دارای مجوز های بهداشتی استفاده شود.* از خرید ومصرف دوغ فله ای خودداری نمائید.* از خرید کشک مایع که دارای علائم کپک زدگی وبوی نامطبوع می باشد،خودداری نمائیدوقبل از مصرف آنرا ۱۰ الی ۲۰ دقیقه بجوشانید.* از خرید پنیر محلی تازه خودداری نمائید.پنیر تازه در صورتی قابل مصرف است که دو ماه در آب نمک داخل یخچال باقی بماند تا از آلودگی های میکروبی عاری شود.* محصولات استریلیزه تا زمانی که بسته بندی محصول باز نشود قابل نگهداری در دمای اتاق هستند و در صورت باز شدن محصول باید در یخچال نگهداری شود .مدت گهداری شیر استریل باز شده در یخچال ۲۴ ساعت می باشد. شیر و فرآورده های آنچرا بهداشت شیر اهمیت دارد ؟۱ . شیر و فرآورده های آن در غذای روزانه همه گروههای سنی به صورتهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد .۲ . ممکن است بعضی از دامهایی که شیر آنها مورد مصرف انسان قرار می گیرد به بیماریهایی مبتلا باشند که میکروب آنهااز رطریق شیر و فرآورده های آن قابل انتقال به انسان بوده و سبب بیماری در انسان گردند .۳ . چون شیر محیط مناسبی جهت تکثیر میکروبها می باشد از اینرو خط رآلودگی و فساد شیر بسیار بالاست .در خرید و نگهداری و مصرف شیر به چه نکاتی باید توجه کرد ؟ـ اگر امکان دارد از شیر پاستوریزه ( شیر کاخانه ای ) استفاده کنید .ـ از مصرف پنیر تازه بپرهیزید مگر اینکه باشید پاستوریزه تهیه شده باشد و تا ۲ ماه در آب نمک نگهداری شده باشد .ـ هنگام خرید کشک مایع دقت کنید .کپک زدگی و بوی نامطبوع نداشته باشد کشک مایع را قبل از مصرف به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید .ـ از مصرف خامه و کره پاستوریزه نشده و فله خودداری کنید .ـ از بستنی هایی که با شیر جوشیده شده و یا پاستوریزه تهیه شده اند استفاده کنید.* به منظور پیش گیری از بیماریهای مزمن مانند قلب و عروق و … برای افراد بزرگسال توصیه می شود از شیر و فرآورده های کم چرب آن استفاده کنید .ـ دقت کنید که شیر جوشیده بیش از ۲ روز در یخچال قابل نگهداری و مصرف نمی باشد .ـ در هنگام خرید شیر شیشه ای یا پاکتی به تاریخ مصرزف آن توجه کنید.ـ اگر از شیر خام استفاده می کنید حتماً آن را به مدت ۵ دقیقه ( از زمان جوش ) بجوشانید .
بهداشت مواد غذاییدر شیر خواران و کودکان کم سن و سال ، احتمال بروز مسمومیت غذایی بیش از سایر سنین می باشد بنا بر این رعایت اصول بهداشتی در تهیه و نگه داری مواد غذایی کودکان باید بیش از سایر سنین در نظر گرفته شود به ویژه این امر در ماه های اول تولد از اهمیت زیادی بر خوردار است. هر چند در همه سنین باید اصول بهداشتی رعایت شوند اما از زمانی که کودک قادر به حرکت می شود و با اشیاء گوناگون تماس می یابد دیگر لازم نیست به اندازه ماه های اول، در این مورد سخت گیر بود.رعایت چند اصل ساده زیر در آشپزخانه باعث می شود که احتمال بروز مسمومیت غذایی به حداقل برسد.• همیشه قبل از تهیه غذا دست های خود و قبل از غذا دادن به کودک دست های او را بشویید• کارد و تخته آشپزخانه باید بلافاصله پس از استفاده شسته شده و در هوای آزاد خشک شوند.• سطل زباله آشپزخانه را در فواصل کوتاه تخلیه کنید.• گوشت، ماهی خام و تخم مرغ را جدا از سایر مواد غذایی نگه داری کنید و پس از تماس با هر یک از این مواد غذایی ، دست های خود را بشویید.• برای خرد کردن گوشت یا مرغ یا ماهی ، از یک تخته آشپزخانه مجزا از تخته مورد استفاده برای خرد کردن سبزیجات و میوه جات استفاده کنید.• مواد غذایی نگه داری شده در یخچال یا فریزر را فقط یک بار گرم کنید و در حین گرم کردن نیز از حرارت زیاد استفاده کنید تا میکروب های احتمالی موجود در مواد غذایی از بین بروند .• همیشه بر روی کیسه نگه داری مواد غذایی در فریزر تاریخ روز را بنویسید تا مواد غذایی در زمان مجاز استفاده شوند.• غذای پخته شده را برای مدت طولانی در خارج از یخچال نگه داری نکنید.• قبل از قرار دادن مواد غذایی پخته در یخچال و یا فریزر ، صبر کنید تا کاملاً خنک شده باشد.• همه مواد غذایی و نوشیدنی را در ظرف در بسته نگه داری کنید یا نایلون تمیز روی آن بکشید و سپس در یخچال یا فریزر نگه داری کنید تا احتمال ورود میکروب به آن کاهش یابد.
نکاتی برای یک پیک نیک خوباگر شما بتوانید یک کلمن کوچک داشته باشید درحمل غذا هیچ مشکلی نخواهید داشت.غذا را سرد نگهدارید.(زیر ۱۶ درجه سانتی گراد)برای اطمینان غذاهای فاسد شدنی مثل ژامبون ، همبرگر ، هات داگ ، سالادهای نشاسته ای و تخم مرغهای پخته شده را سرد نگهدارید.ترجیحا سالادها وتخم مرغهای پخته شده را روز قبل از پیک نیک در زیر ۱۶ درجه سانتی گراد سرد کنید.این غذاهای سردشده را بخوبی عایق کنید یا با یخ بسته بندی کنید ویا از کیسه های یخ استفاده کنید.از قوطی های نوشیدنی سرد شده نیز می توانید برای سرد نگهداشتن غذا استفاده کنید.گذاشتن کلمن در داخل ماشین بهتر از صندوق عقب است.نکات بهداشتی زیر را در پیک نیک باید رعایت کرد؟قبل از کارکردن با غذای دستهایتان را بشوئید.اگر شیر آب در دسترس نیست از دستمالهای مرطوب یکبارمصرف استفاده کنید.دستهایتان را بعداز کارکردن با گوشت و طیور خام و قبل از دست زدن به غذاهای دیگر بشوئید.از وسایلی که برای گوشت خام بکار برده اید مجددا استفاده نکنید.برای برداشتن غذاهای گوشتی پخته شده از وسایل تمیز استفاده کنید.گوشت خام تا زمانی که رنگ صورتی آن از بین برود ، گوشت طیور تا زمانی که رنگ قرمزی درگوشت آن وجود نداشته باشد وگوشت ماهی تا زمانی که نرم شود باید پخته شوند.برای پختن غذا در پیک نیک در تاریکی گوشت را در زیر یک نور زیاد چک کنید.مواد غذایی بدون بسته بندی را زمان خوردن از کلمن خارج کنیدوبقیه غذاهای فاسد شدنی را سریعا” به کلمن برگردانید.زمانی که برای شنا یا کوهنوردی می روید غذاها ی فاسدشدنی را بیرون کلمن نگذارید.
نقش تغذیه در پوسیدگی دندان کودکانیکی از مهمترین عوامل ایجاد پوسیدگی دندانی مواد قندی می باشند .میکروبهای موجود در داخل دهان مواد قندی را تجزیه کرده و تولید اسید می نمایند که اسید حاصله مواد معدنی مینای دندان را تخریب نموده و باعث ایجاد پوسیدگی میگردندهر چه زمان تماس مواد قندی با محیط دهان بیشتر باشد تخریب بیشتری صورت می گیرد بنابراین مواد شیرین چسبنده نظیر شکلات ، تافی اثرات تخریبی بیشتری دارند .شیرین کردن غذای کودکان باعث عادت نمودن حس چشائی کودک به مواد قندی شده و کودک در سنین بالاتر علاقه بیشتری به مصرف مواد قندی و شیرین نشان میدهددر تغذیه کودکان به نکات ذیل دقت فرمائیدـ از دادن شیر به کودکان در هنگام خواب تا حد امکان خودداری کنید.ـ استفاده از شیشه شیر را پس از یکسالگی قطع کنید.ـ از اضافه نمودن قند به محتویات شیشه شیر خودداری کنید.ـ از مصرف مواد شیرین در بین وعده های غذائی کودک جلوگیری کنیدـ به کودکان بیاموزید در صورت مصرف مواد قندی دهان خود را با آب شستشو دهند .ـ برای افزایش استحکام دندان به کودکان توصیه کنید از فراورده های حاوی فلوراید ( خمیر دندان ) دهانشویه حاوی فلوراید استفاده نمائید .ـبه کودکان خود بیاموزیم بعد از هر وعده غذا و شب قبل از خواب مسواک بزنید .ـ والدین بهترین الگو برای رفتار تغذیه ای کودک در جهت حفظ سلامت دهان و دندان می باشند .ـ برای جلوگیری از پوسیدگی دندان تا آنجا که ممکن است از مصرف مواد قندی خودداری کنید .ـ سعی کنید به جای شیرینی از میوه و سبزیجات تازه مانند کاهو، هویج استفاده کنید ـ تعداد دفعات مصرف مواد قندی را به حداقل برسانید.ـ برای سالم ماندن دندانها حداقل هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه نمائید.ـ از شکستن مواد غذائی سخت نظیر گردو ـ فندق با دندان خودداری کنید.ـ همیشه سعی کنید همراه فرزند خود دندانهایتان را مسواک بزنید .
مراقبت، پیشگیرى بیماریهاى قابل انتقال درهنگام بروز بلایاخطر انتشار بیماریها پس از وقوع بلایا :بلایای طبیعی غالبا” با پخش شایعاتی در مورد بروز همه گیریهای ( حصبه و وبا ) و یا شرائط غیر عادی مانند افزایش مارگزیدگی و غیره همراه می باشند .در حقیقت اپیدمیولوژیست ها پس از بررسی های لازم در منطقه ، اینگونه شایعات را بندرت مورد تائید قرار میدهند . بدون توجه به شایعات به علت تغییراتی که بلایای طبیعی بوجود می آورند و عدم دسترسی به تسهیلات مورد نیاز ، احتمالا” مخاطرات ناشی از بیماریهای قابل پیشگیری افزایش می یابند ، بنابراین انتقال بیماریها که در رابطه با تغییرات حاصله بوجود می آیند به چهار عامل زیر ارتباط دارد : ۱ ) تراکم جمعیت : ارتباط نزدیک تر جامعه در محیط های محدود ، به خودی خود موجب گسترش و انتشار بیماریهای منتقله بوسیله هوا میگردد ، به علاوه دسترسی به خدمات بهداشتی غالبا” با افزایش ناگهانی جمعیت منطبق نمی باشد . ۲ ) جابجائى جمعیت : جابجائی نجات یافتگان از بلایا ، در نواحی مجاور ، منجر به شیوع بیماریهای واگیر در بین مهاجرین و یا افراد بومی و جابجا نشده میگردد . ۳ ) منهدم شدن سرویسهاى بهداشتى : امکانات بهداشتی موجود غالبا” در اثر وقوع بلایای طبیعی از بین میروند و شبکه های آب آشامیدنی و نیروگاههای برق در معرض آسیب های فراوان قرار میگیرند . ۴ ) توقف برنامه هاى بهداشت عمومى : پس از وقوع حوادث و بلایای طبیعی ، کاربرد پرسنل ، و اعتبارات ضروری برنامه های بهداشت عمومی تغییر مسیر داده و چنانچه اینگونه برنامه ها نتوانند ادامه یافته و پابرجا بمانند ،از شیوع بیماریهای واگیر در جامعه پیشگیری نشده و این گونه بیماریها گسترش می یابند .فراوان ترین بیماریهائی که پس از وقوع حوادث مشاهده میگردد عبارتند از :بیماریهای روده ای که به سه عامل یادآوری شده قبلی وابسته میباشند ، نتایج دراز مدت مانند افزایش بیماریهای منتقله بوسیله حشرات و بیماریهای قابل پیشگیری کودکان بوسیله واکس در رابطه با عدم توجه به عامل چهارم یعنی توقف برنامه های بهداشت عمومی میباشد . اصول پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر در پی وقوع حوادث طبیعی عبارتند از : ۱ ) توحه به رعایت کلیه معیارهای منطقی بهداشت عمومی جهت کاهش مخاطرات ناشی از انتقال توسط یکی از چهار عاملی که در قسمت بالا ذکر شده . ۲ ) بررسی وتحقیق در مورد گزارشهای ثابت نشده انتشار بیماریها به منظور جلوگیری از گسیختن و توقف برنامه های عادی . ۳ ) تنظیم و یا برقراری روشهای قابل اعتماد و گزارشی جهت شناسائی و تشخیص فردی انتشار و شیوع بیماریها و آغاز اقدامات کنترل کننده و ادامه اجرای برنامه های بهداشت عمومی و بهسازی محیط . برقرارى سیستمهاى مراقبتى :بطور کلی تاسیس یک سیستم مراقبتی مستقل پس از وقوع حوادث طبیعی ضروری نیست، زیرا امکاناتی که تکافوی تامین نیازهای مراقبتی را بنماید از گذشته در محل موجود می باشد و اهالی محل اطلاع کافی از آنچه در منطقه آنها اتفاق افتاده را دارا بوده، و روشهای محلی جمع آوری اطلاعات را میدانند ولی مقامات مرکزی بهداشت فاقد مکانیسمی جهت جمع آوری اینگونه اطلاعات منطقه‌ای و ملی بصورت منطقی و علمی می باشند.باید در نظر داشت که هدف از مراقبت ، جمع آوری اطلاعات پزشکی از منابع مختلف قراردادی ( رسمی ) و یا غیر رسمی است ، بهرحال چنانچه یک سیستم گزارش دهی استاندارد وجود نداشته باشد ، باید سعی نمود که در طی دوره پس از وقوع موانع اقدام به تاسیس فوری چنین سیستمی نمود ، اطلاعات جمع آوری شده ، پس از وقوع حوادث در سه رده طبقه بندی میشوند:گزارشات استاندارد موجود ، منابع غیر رسمی جامعه و گزارشهای کارکنان امداد ، آمار جمع آوری شده از کلیه منابع مذکور باید به مرکز هماهنگی امداد بهداشتی ارسال تا بتوانند بلافاصله اقدامات مناسبی را به مورد اجراء گذارند ، در بسیاری از موارد آمار غالبا” بصورت کیفی تا کمی است.بمنظور جمع آوری و تجزیه و تحلیل و تفسیرآمار ، یک گروه شامل یک نفر اپیدمیولوژیست و کارکنان مربوط بانضمام وسیله نقلیه جهت اعزام به منطقه و دسترسی به امکانات عمومی و یا خصوصی آزمایشگاهی مور دنیاز میباشند . علاوه بر کارکنان اپیدمیولوژی وابسته به دولت و دانشگاهها ، مراکز پژوهشی و آژانسهای بین‌المللی ممکن است نسبت به تامین اپیدمیولژیست‌های ورزیده و امکانات مورد نیاز آزمایشگاهی اقدام نمایند.یک نفر اپیدمیلوژیست که نماینده وزارت بهداشت میباشد باید در راس برنامه مراقبت های بهداشتی و کمیته امداد بهداشتی قرار گیرد . کمیته فرعی امداد بهداشتی شامل نمایندگان ارشد وزارت بهداشت ، بهسازی محیط ، امور خدمات سازمان آب ، آژانس های دواطلب و سایر وزارت خانه های دست اندرکار برنامه های بهداشت و امداد رسانی میباشد.مراقبت از بیماریها :تحت شرائط عادی ، روشهای مراقبتی شامل بررسی بیماریهای بومی منطقه ، بیماریهای مهم بهداشت عمومی و یا قابل توجه بین‌المللی میباشد .چنانچه به دلیل وقوع حوادث طبیعی برنامه های مراقبتی از هم گسیخته شده و یا وجود ندارد ، باید نسبت به برقراری یک سیستم مراقبتی مشابه اقدام و در زمینه بیماریهای منطقه و بیماریهائی که احتمالا” در موارد وقوع بلایا بوجود می آید و همچنین سایر بیماریهای قابل کنترل مطالعه و بررسی نمود . اپیدمیولوژیست دولتی و هماهنگ کننده برنامه های امداد بهداشتی باید هرچه زودتر نسبت به مشخص نمودن بیماریها و عوارض ناشی از آنها اقدام نماید.علائم و عوارضی که حائز اهمیت می باشند شامل :تب ، تب و اسهال ، تب و سرفه ، ضربه ، سوختگی و سرخکچنانچه گزارشهای واحدهای آمار خلاصه و همانطور به تشریح گردید دارای هدف باشد ، میزان اینگونه گزارشات افزایش می یابد ، بهمین منظور یک فرم استاندارد طبق نمونه زیر تنظیم گردیده که با مسئولیت ، اپیدمیولوژیست دولتی توزیع و تشریح و در جمع آوری آنها نظارت میگردد و سپس به واحد آمار برگردانده میشود.گزارش روزانه مراقبت از بیماریهاعوارض مشخص بیماریهاى قابل تشخیص وسیله بهداشتى یا گروه امداد . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .تب هاى بدون اسهال و سرفه (۱)تب هاى توام با اسهال (۲)تب هاى توام با سرفه (۳)مننژیتسگ گزیدگىمارگزیدگىضربهسرخکسوختگى هاسوء تغذیه ناشى از پروتئین ،انرژىسایربیماریهاجمع روزانهتاریخ . . . . . . . . . . .موارد بیمارى مرگ و میر———————— ————————–زیر۱۵سال بالای ۱۵ سال زیر۱۵ سال بالای ۱۵ سال————————————————————————————–گزارش :(۱) مانند بیمارى مالاریا و تب(۲) میتواند براساس خون ، مخاط و حتی تجزیه شود(۳) نمودار بیماریهای ریویتجزیه وتحلیل آمار جمع آورى شده : با توجه به مراتب بالا ، واضح است که مراقبت های پس از سوانح بهیچوجه نمی تواند نموداری دقیق از بروز بیماریها باشد ، برآورد نرخ ( تعداد موارد دریک جمعیت شناخته شده ) که در شرائط عادی به قدر کافی مشکل است ، احتمالا” پس از وقوع حوادث طبیعی غیر ممکن میباشد ، ولی آنجه امکان پذیر است تشخیص عوارض و علائم برخی بیماریهای شناخته شده است که دریک منطقه رخ میدهد ، اینگونه علائم ، مبنائی جهت بررسیهای جدی و دقیق تر فراهم می نماید ، در مناطقی که اهالی آسیب دیده اسکان داده شده اند مانند کمپ ها و پناهگاهها تعیین ( نرخ ) حائز اهمیت فراوان میباشد .چنانچه روش فوق قابل اجرا و عملی باشند ، موجب افزایش گزارشهای عادی و غیر عادی و آگاهی عمومی و در نتیجه افزایش دخالت آنان میگردد . این امر ضرورتا” به دلیل افزایش بیماری نبوده بلکه ممکن است به علت کشف بیماریهائی است که در قبل از بروز حادثه وجود داشته است . از آنجائیکه اخبار منفی بهمان اندازه اخبار مثبت دارای اهمیت میباشد ، هریک از گزارشها باید نمودار وجود یا عدم وجود بیماری باشد ، گزارشهای منفی نشانه عملکرد واحدها بوده و تغییر مسیرفعالیتهای بهداشتی را نشان میدهد . اپیدمیولوژیست هائی که در رابطه نزدیک با واحدهای جمع آوری گزارشهای محلی میباشند باید در صورت امکان فورا” در مورد انتشار بیماریهای مشکوک و ازطریق سیستم مراقبت تحقیق و بررسی نمایند و قبل ازدسترسی به مساعدت و همکاری اپیدمیولوژیست ، انجام تحقیقات اولیه و اجرای اقدامات کنترل از وظایف واحدهای بهداشتی محل میباشد .مرکز اپیدمییولژی ملی باید قبل از بروز هر نوع حادثه ای اقدام به تهیه و توزیع جزوه و نشریه های راهنمائی جهت واحدهای آماری نماید .خدمات آزمایشگاهى :دسترسی به خدمات آزمایشگاهی دقیق ، سریع و مستقل از ضروریات فعالیتهای بهداشتی محسوب میگردد ، در موارد اضطراری که امکان انجام آزمایشها در مراکز محلی به تعداد زیاد نمی باشد ، همکاری و مساعدت آزمایشگاههای جایگزین و رفرانس ( مرجع ) مورد نیاز میباشد ، برخی آزمایشگاههای تشخیصی مانند ( تشخیص تخم و انگل مدفوع و یا آزمایش خون ) را میتوان با حداقل امکانات تکنولوژی توسط مامورین واحدهای منطقه ای انجام داد ولی انجام آزمایشهای باکتریولژی و ویرولوژی خاصی که مورد نیاز بررسیهای مراقبتی میباشد باید از طریق آزمایشگاههای رفرانس انجام گیرد .واکسیناسیون و برنامه هاى ایمنسازى :مقامات پزشکی غالبا” تحت فشار نسبتا” زیاد عمومی و سیاسی جهت آغاز اجرای برنامه های واکسیناسیون برعلیه حصبه وبا و کزاز میباشند ، این فشارها ممکن است با اعلام گزارشهای مبالغه آمیز در مورد خطر انتشار بیماریها در نشریات محلی و بین المللی افزایش یابد .تیفوئید و وبا :به چند دلیل اقدام فوری در رابطه با انجام واکسیناسیون عمومی بر علیه تیفوئید و وبا باید جلوگیری گردد : ۱ ) هیچگونه مدارکی که دلالت بر انتشار وسیع اینگونه بیماریها پس از وقوع بلایا باشد وجود نداشته باشد . ۲ ) سازمان جهانی بهداشت انجام واکسیناسیون برعلیه تیفوئید و وبا را در مناطق بومی و بصورت روتین توصیه نمی نماید .واکسن های تیفوئید و کلرا تنها دارای تاثیر جزئی و حفاظت های فردی کوتاه مدت بوده و در پیشگیری از انتشار بیماریهای فوق تاثیر ناچیزی دارند ولی بطور کلی حفاظت بیشتر و طولانی تر بصورت طبیعی در مناطق بومی و در نقاطی که اهالی قبلا” در معرض بیماری بوده اند بوجود خواهد آمد ، با این وجود ، ایمن سازی برعلیه بیماریهای فوق الذکر از نظر پیشگیری از گسترش و انتشار بیماری های فوق کافی نیستند . کنترل پزشکی مطلوب زمانی بوجود می آید که در شناسائی ، جداسازی و درمان موثر و جدی توجه خاص مبذول گردد. ۳ ) پوشش کامل ایمنسازی جمعیت ، حتی چنانچه در یک مرحله انجام گیرد در مدت زمانی کوتاه مقدور نمی باشد و چنانچه اقدام به اجرای برنامه مصونسازی در مراحل دوم و سوم گردد بعلت کاهش علاقه عمومی ، پوشش کامل جمعیتی مشکل تر خواهد بود ، تجارب گذشته نشان داده است که در شرائط اضطراری ثبت نام افراد واکسینه شده غیر ممکن میباشد و این موضوع باعث دشواری بیشتر در پی گیری افراد مذکور میگردد و بویژه چنانچه چندین موسسه بدون ارتباطات و هماهنگی بخواهند این برنامه را بمود اجرا گذارند دراینصورت باید بکلی از پی گیری خود داری گردد. ۴ ) اجرای برنامه های واکسیناسیون نیاز به تعداد بی شماری از کارکنان دارد که باید نسبت به استخدام آنان اقدام گردد. ۵ ) کیفیت واکسن در دسترس بویژه چنانچه بطور عجولانه از منابع نامطمئن تامین گردد باید مورد دقت کافی قرار گیرد . ۶ ) به غیر از مواقعی که از نیرل استفاده نمی گردد مانند استفاده از تزریق کننده های فشاری ، به احتمال زیاد واکسیناسیون عمومی ممکن است ، بهره گیری از نیرل هائی که کاملا” استریل نگردیده و امکان انتقال هپاتیت B وجود دارد انجام گیرد و حتی در مواردی چنانچه ملزومات یکبار مصرف در دسترس باشد احتمال دارد نظارت کافی بر روش تزریق انجام نگردد. ۷ ) برنامه های ایمن سازی عمومی ممکن است منجر به تشخیص و درک اشتباه عمومی در رابطه با ایمنی از مخاطرات بیماریها و بی توجهی به معیارهای موثر بهداشتی گردد.کزاز :به منظور حفاظت از بیماری کزار دو گونه آمادگی ضروری میباشد ، ابتداء در دسترس بودن واکسن کزار که یک عامل مصونسازی موثر دربین کودکان و همچنین زنان در سنین حاملگی است .یکی از مهمترین روشهای حفاظت جامعه برعلیه بیماری کزاز ، حفظ سطح ایمنی عمومی ، انجام ایمن سازی عادی پیش از وقوع بلایا و همچنین پاکیزه نمودن اولیه و کافی جراحات میباشد ، چنانچه در بیماریهائی که دارای جراحات باز میباشند ، رعایت سطح کامل ایمنی نگردد ، واکسن کزار یک روش پیشگیری موثر بشمار خواهد رفت .درمورد آمادگی دوم ، انتی توکسین کزاز باید بطور مجزا و تحت نظر پزشک به بیماران مجروحی که قبلا” مایه کوبی نگردیده اند تجویز گردد.افزایش فوق العاده بیماری کزاز معمولا” پس از بروز بلایای طبیعی رخ نمی دهد بنابراین واکسیناسیون عمومی جامعه برعلیه بیماری کزار ضروری نبوده و تصور نمی شود که در کاهش بیماری مصدومان موثر باشد . واکسیناسیون عمومی ممکن است در کمپ ها و اردوگاههای منطقه و جهت تعداد بیشماری از کودکان برعلیه بیماری سرخک ، سیاه سرفه ، و احتمالا” پولیو و دیفتری توصیه میگردد.تامین و ذخیره واکسن :اغلب واکسن ها بویژه واکسن سرخک نیاز به نگهداری در یخچال جهت خنک نگهداشتن و جابجائی دقیق ندارند تا موثر واقع شوند ، چنانچه ملزومات زنجیره سرد ناکافی باشد ، اجراکنندگان باید از تسهیلات سردخانه کافی در کشور ، قبل از حمل واکسن مطمئن باشند ، در طی شرائط اضطراری پیشنهاد میگردد که کلیه واکسن های وارداتی و حتی آنهائی که مربوط به آژانسهای داوطلبان میباشد تحت نظر دولت ذخیره و نگهداری گردند .تصمیم گیری در مورد سیاست های ایمن سازی باید فقط در سطح ملی انجام گرفته و موسسات دواطلب نباید دراین زمینه خاص تصمیم گیری نمایند و خطمشی مطلوب آن است که این سیاست به عنوان بخشی از طرح پیشگیری از حوادث منظور گردد
تنفس عمیق برای تضمین سلامتاینطور گفته می شود که حین ورزش بدن اندورفین آزاد کرده که به کاهش افسردگی و ناراحتی ها کمک بسزایی میکند . اما غلبه بر خستگی فکری و افسردگی کار چندان ساده ای نیست .ممکن است شما اینقدر وقت اضافه نداشته باشید که یک ساعت یا چهل و پنج دقیقه را در باشگاه بگذرانید !در این مقاله می خواهم یک راهکار فو ق العاده و عالی را برایتان عنوان کنم که آن یک ساعت ورزش در باشگاه را برایتان کوتاه تر می کند .فقط کافی است ۱۵ دقیقه زمان بگذارید !روش تمریناتتان را تغییر دهید . تنها چیزی که به آن نیاز دارید جسمتان ، هوا و توانایی نفس کشیدن است . این روش را می توانید در هر زمان که خواستید به سادگی حتی در خانه انجام دهید و وضعیت سلامتیتان را ارتقاء بخشید .نکته ی مهم این است که از انجام تمریناتی که نیاز به دقایقی برای استراحت داشته باشد خودداری کنید . باید این ۱۵ دقیقه را به طور کامل در فعالیت جسمی باشید . این کار فکرتان را به خود مشغول کرده و باعث می شود دیگر به این فکر نکنید که چه چیز اذیتتان می کند .وقتی این ۱۵ دقیقه ی فعالیت را با تنفس های عمیق به اتمام رساندید ، اندورفین ها در بدنتان آزاد شده و احساس فوق العاده ای به شما خواهد داد و دیگر نیازی نیست تا ساعتی را در باشگاه بگذارید تا به این مرحله برسید .با این روش تمایل و علاقه تان به باشگاه رفتن هم بیشتر می شود چون دوست دارید این حال را بیشتر و بیشتر تجربه کنید .نکته همین جاست . اگر ۱۵ دقیقه در روز را به انجام تمرینات ساده به همراه تنفس عمیق اختصاص دهید ، بسیار بیشتر از اینکه هفته ای دو جلسه ی ۴۵ دقیقه ی را در باشگاه بگذرانید ،نتیجه خواهید گرفت .باید باشگاه خودتان باشید . فقط کافی است چند فعالیت خوب برای تنفس عمیق یاد بگیرد . در این صورت دیگر هر مقدار زمان که خواستید ، چه ۱۵ دقیقه و چه به اندازه ی یک جلسه کامل باشگاه می توانید این تمرینات را انجام دهید . در حقیقت شما از تنفس عمیق برای آزاد شدن اندورفین در بدن استفاده می کنید و این کار به نوبه ی خود تمایل و انگیزه ی بیشتر برای ادامه ی راه را در شما ایجاد می کند .با شروع این کار ، نیمی از راه پیموده اید . اگر این فعالیت ها را صبح بعد از برخاستن از خواب انجام دهید ، تا آخر روز پر انرژی و شاداب خواهید بود .در این قسمت نمونه هایی از تمرینات مناسب تنفس عمیق را ذکر کرده ایم که به چیزی جز توانایی نفس کشیدن و انجام فعالیتهای ساده ی جسمی نیاز ندارد .۱. صاف بایستید ، طوری که دست ها در کنار بدن باشد . هوا را از ریه ها خارج کنید دست ها را بالا ببرید ، و کف دست ها را در بالای سر به هم بچسانید و نفس را عمیقاً به داخل ریه ها بکشید بعد به آرامی دست ها را دوباره به اطراف بدن برگردانده و همه هوا را از ریه ها خارج کنید . این تمرین را ۱۰ مرتبه انجام دهید .۲. بایستید ، دست ها را در جلو قرار داده و خود را روی پنجه ی پا بلند کنید . حین انجام این کار نفس را در ریه فرو برید در عمل بعدی دست ها را به عقب و پشت بدن برگردانده ، پاشنه ها را به زمین گذاشته و نفس را خارج کنید . این تمرین را در بیست یا سی تکرار انجام دهید .۳ . عادی بایستید ، هوا را عمیقاً به داخل ریه ها برده و همینطور که ایستاده اید بدنتان رابه عقب بکشانید ( تا جایی که در توان دارید ) و پل بسازید . بعد دوباره به جلو برگشته و همه ی هوا را بیرون دهید . این تمرین را هم ده مرتبه تکرار کنید .در انجام این تمرینات ، اول روی نحوه ی تنفس خود و دوم روی حرکات بدنتان تمرکز کنید . می توانید این تمرینات را صبح ها یا هر زمان دیگری که فکر می کنید نیاز به تقویت روحیه دارید انجام دهید .
چرا دندان ها تغییر رنگ می دهد؟یکی از مهمترین شاخصه های زیبائی داشتن دندان های سفید ودرخشنده ومرتب می باشد.به طور معمول دندان ها در هنگام رویش شفاف ،سفید ودرخشنده اند ولی به مرور زمان وبا گذشت سن دچار تغییراتی می شوند وسفیدی ودرخشندگی خود را از دست می دهند .از این رو در بسیاری از موارد می توان سن افراد را با میزان سفیدی دندان های آن ها حدس زد. متأسفانه در برخی از موارد دندان ها از زمان رویش نیز دچار تیرگی یا زردی هستند وزیبائی ودرخشندگی طبیعی خود را ندارند.دانستن عوامل به وجود آورنده این گونه تیرگی ها می تواند در جلوگیری از وقوع آن برای خود و فرزندانمان کمک نماید.عوامل تیرگی دند ان ها را ی توان به دو دسته داخلی وخارجی تقسیم نمود. عوامل داخلی آن دسته از مسائلی هستند که باعث تیره شدن دندان ها از داخل دند ان می شوند.عوامل خارجی از سطح بیرونی دندان بر آن اثر می کند.عوامل داخلی تغییر دندان را می توان به این صورت بر شمرد:۱) داروها :مصرف برخی داروها در دوران جنینی ، نوزادی وکودکی که دندان ها در حال تشکیل هستند باعث تغییر رنگ دندان ها می شود.متأسفانه این گونه تغییر رنگ ها بسیار شدید هستند ودرمان آن ها نیز بسیار مشکل وپر هزینه است .بنا بر این باید با جلوگیری از مصرف خود سرانه دارو از این گونه تغییر رنگ ها خودداری کرد.از مهمترین دارو های شناخته شده در این زمینه می توان به تترا سایکلین اشاره کرد .این لکه های آبی ،خاکستری وسیاهی بر روی دندان ایجاد می نماید.دنددان هائی که درگیر می شوند بستگی به زمان مصرف دارو دارد .در برخی از موارد این تیرگی ممکن است در تمامی دندان ها ایجاد گردد.۲) فلوراید:فلوراید عنصری است که وجود آن برای محکم شدن دندان ومقاومت آن در مقابل پوسیدگی لازم است ولی مقدار زیاد آن باعث تغییر رنگ زرد تا قهوه ای دندان ها همراه با لکه های سفید وقهوه ای بر روی آن ها می شود .فلوراید اضافی ممکن است در آب آشامیدنی برخی مناطق وجود داشته باشد که در این مواقع باعث زردی رنگ دندان های اکثر افراددر آن مناطق می شود.در رابطه با اثرات فلوراید در زردی دندان ها قبلا” مطلب مفصلی در این وبلاگ قرارداده ام که برای مطالعه آن می توانید اینجا را کلیک کنید.۳) درمان روت کانال دندان ها:بسیاری از دندان ها پس از درمان روت کانال با گذشت زمان دچار تغییر رنگ می شوند.علل زیادی برای این گونه تغییر رنگ وجود دارد که از آن جمله می توان به خونریزی از پالپ دندان در موقع درمان روت کانال ، باقی ماندن بقایای پالپ در تاج دندان ، اثر مواد پرکننده کانال و.. اشاره کرد.در صورتی که درمان روت کانال به موقع وبه درستی انجام شود به مقدار زیادی از این اثرات کاسته می شود .مواد ترمیمی دندان نظیر آمالگام نیز می توانند باعث تیرگی دندان شوندد.جیوه موجود درآمالگام (ماده پرکننده فلزی دندان) به تدریج در بافت دندان نفوذ کرده وآن را تیره می نماید.در این گونه موارد حتی اگر بعد از چند سال بخواهیم دندان را با مواد سفید پرکنیم باز هم دندان تیره به نظر می رسد.۴) ضربه به دندان ها:در خیلی از موارد باعث تغییر رنگ دندان می شود .خونریزی پالپ در هنگام ضربه خوردن ونفوذ آن به توبول های عاجی عامل تغییر رنگ در این موارد است.۵) عفونت دندانها: دندانهای عفونی شیری ودائمی اگر به موقع درمان نشوند دچار تغییر رنگ می شوند.۶) بیماری های مادرزادی ، ارثی واکتسابیدر این دسته از عوامل ،بیماری هائی نظیربرخی بیماری های خونی ، پوستی یا بیماری های مادر زادی نقص مینا وعاج قرار می گیرند.● عوامل خارجی که در تغییر رنگ دنداهن مؤثرند شامل موارد زیر هستند:▪ رنگیزه های غذاها:مواد غذائی رنگی در طولانی مدت باعث تیرگی دندان می شوند.از این جمله می توان به غذاهای حاوی رب گوجه زعفران آب مرکبات و…اشاره کرد.▪ چای:مصرف بیش از اندازه چای به خصوص اگر پررنگ باشد باعث تیرگی دندان می شود.باید دانست که چای حاوی فلوراید می باشد ودر صورتی که مصرف آن بی رویه باشد باعث فلوئوریزاسیون دنددان نیز می گردد.▪ قهوه: این نوشیدنی هم مثل چای اگر بی رویه مصرف شود باعث تغییر رنگ دندان می گردد.▪ دود سیگار: یکی از بدترین انواع عوامل تغییر رنگ دندان ها است .▪ دهان شویه ها: دهان شویه در دندانپزشکی استفاده درمانی داردو دندانپزشکان ممکن است در موارد مختلفی آن رت تجویز نمایند ولی مصرف خودسرانه وبی رویه آن مثل هر داروی دیگری مضر است.استفاده مداوم از دهان شویه ها علاوه بر برهم زدن فلور میکروبی دهان باعث تیرگی دندان ها می شود.همانطور که قبلا” اشاره شد سن فاکتورمهمی در تیرگی دندان هااست .مینای دندان ها در هنگام رویش سفید،براق وشفاف هستند ولی باگذشت زمان شفافیت خود را از دست داده کدر و زرد رنگ می شند.به علت نیروهای وارده به دندان در هنگام جویدن به مرور زمان ترک هائی در مینای دندان ها به وجود می آید که با نفوذ رنگیزه های غذائی در این ترک ها تیرگی دندان بیش تر می شود.● نقش مراقبت های بهداشتی در جلوگیری از پوسیدگی دندان هابرای آن که طراوت وشادابی دندان هایتان حفظ شود وهمواره لبخند زیبائی داشته باشید نکات زیر را در نظر داشته باشید:مسواک ونخ دندان بهترین پیشنهاد برای تمیز کردن دند ان ها است .با استفاده مداوم از آن ها علاوه بر کاهش پوسیدگی وبیماری های لثه به سفیدی وزیبائی آن ها کمک کنید.از به کار بردن خمیر دندان های ساینده خودداری کنید.برخی از افراد سیگاری برای از بین بردن تیرگی های ناشی از سیگار از خمیر دندانها یا پودر های ساینده استفاده می نمایند که این گونه موتد با سایش مینای طبییعی دندان باعث تیره تر شدن دندان ها در طولانی مدت می شوند.برای جرم گیری وتمیز کردن دندان هایتان به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه نمائید .متأسفانه درمورد جرم گیری باور های غلطی در جامعه ماوجود دارد مبنی بر این که باعث از بین بردن دندان ها می شود.در این مورد مطلب مفصلی قبلا” آورده شده است که برای خواندن آن می توانید اینجا راکلیک کنید.از کشیدن سیگار ومصرف بی رویه چای ،قهوه وجویدن آدامس خودداری کنید.از مصرف آدامس ها ،برچسب ها و ژل هائی که در مغازه ها تحت عنوان سفید کردن دندان فروخته می شود خودداری کنید.برای سفید کردن دندان هایتان حتما” به دندانپزشک مراجعه کنید.● درمان تغییر رنگ دندانهاخوشبختانه هم اکنون درمان های خوبی برای اکثر موارد بد رنگی دندان وجود دارد که از آن جمله می توان به روش های سفید کننده دندان ها (بلیچینگ) و ونیر چینی (لامینیت) اشاره کرد .برای یافتن بهترین راه سفید کردن دندان هایتان با دندانپزشک خود مشاوره نمائید.
محیط زیست و امنیت جهانیدیگر تقریبا” هیچ زیستگاه یا اکوسیستم طبیعی در سطح زمین وجود ندارد که لااقل اندکی دستخوش تغییر نگردیده باشد.اما تحولات زیست محیطی زاییده فعالیتهای بشری، اگرچه از دیر باز آغاز گردیده است اما هیچگاه باندازه چند سال گذشته مورد توجه نبوده و قبلا” به هیچ عنوان نگرانیهای مجامع بشری در این رابطه این قدر با بدبینی عجین نشده بود.با توجه به قدرت تفکر و تعقل انسان،چنین انتظار میرفت که بشر هر روز بیش از گذشته به قدرتی تبدیل شود که بتواند معیارهای ارزشمند محیط زیست را حفاظت و بهبود بخشد اما بالعکس به نظر می رسد که انسان بطور روزافزون به نیرویی مقتدر تبدیل میشود که مایه ایجاد آشفتگی در بستر حیات خود و قطع ریشه های هستی اش میگردد.این برداشت غیرقابل انکار به جایی رسیده که این فرض که زمین در حال بهبود است بیش از پیش نیازمند دفاع و توجیه است، در حالی که این فرض که کره زمین بطور خطرناکی در حال از بین رفتن است ، به هیچ یک از این دو رفتار نیازی ندارد!در هر حال امروزه اغلب مسایل و مشکلات و تنگناهای زیست محیطی دیگر بعنوان یک موضوع محلی و یا حتی ملی بشمار نمی آیند و با توجه به وابستگی متقابل و غیر قابل تفکیک محیط زیست با مباحث کلان انسانی از جمله اقتصاد ، فرهنگ ، توسعه ، سیاست و بویژه نوع خاص آن یعنی ژئوپلتیک ، اخلاق ، فلسفه وعرفان و بسیاری دیگر از جنبه های مادی و معنوی حیات انسانها ،در واقع هر مشکل زیست محیطی در هر اندازه وحتی محدود در داخل مرزهای قراردادی یک کشور مشکلی برای کل جهان ونوع بشر بشمار می آید.در این مقاله سعی شده تا با تأکید بر ارتباط محیط زیست با مسایل ژئوپلتیک و نیز اقتصاد و فقر،گوشه ای از اهمیت آن را بیان و نیز توجه هرچه بیشتر سیاستمداران،عقلا و تصمیم سازان اجتماعی و فرهنگی کشور را به این مسئله اساسی جهان امروز معطوف نماید.● ژئوپلتیک :ژئوپلتیک،مطالعه روابط و کشمکش های بین المللی از دیدگاه جغرافیایی است.بر اساس این تعریف،موقعیت ، مسافت و چگونگی توزیع منابع انسانی و طبیعی تأثیرات قابل توجهی بر روابط بین المللی دارند.جغرافیا دارای دو زیرشاخه اصلی است،جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی.جغرافی طبیعی موقعیت و توزیع جنبه های مختلف سیستمهای طبیعی زمین مثل آب و هوا،پوشش گیاهی مناطق مختلف و اقلیمها، علل پیدایش عوارض سطح زمین و شناخت روابط فیزیکی بین آنها را مورد توجه قرار میدهد و جغرافیای انسانی روابط بین جوامع انسانی ،فرهنگها و تمدنها و گستردگی آنها را در کانون توجه خود دارد.ژئوپلتیک، زیر مجموعه ای از جغرافیای انسانی است.یک ژئوپلتیست،دانش اجتماعی ،اقتصادی،سیاسی ،فرهنگی و نیز نیروهای زیست محیطی را بعنوان شکل دهنده فعالیت بشر در نقاط مختلف جهان در تحلیل های خود مورد استفاده قرار میدهد.امروزه بخش قابل ملاحظه ای از روابط بین الملل حول محور محیط زیست صورت می گیرد.اگر بدانیم که استفاده روزافزون از منابع زیستی و به تبع آن تخریب سیاره زمین پدیده هایی هستند که اثرات آنها بندرت در درون مرزهای قراردادی یک کشور محدود میگردند،آشکارا به این نتیجه می رسیم که موضوعات زیست محیطی می توانند دقیقا” از موضع ژئوپلتیک مورد بررسی واقع شوند.اما محیط زیست دقیقا” چیست ؟بنا به یک تعریف ساده محیط زیست عبارت است از همه عناصر جاندار یا بی جان طبیعتی که پیرامون انسان را فرا گرفته و همه آنها با یکدیگر دارای ارتباطی متقابل می باشند.دانشمندان در قرن نوزدهم واژه زیستکره را برای تعریف محیط زیست زمین و ارتباط بین ارگانیزمها و عناصر بی جان آن بکار گرفتند.در سطحی محدودتر،زی بومها یا اکوسیستمها،به محدوده های وسیعی از سطح زمین اطلاق میگردند که در برگیرنده گونه های خاص گیاهی و جانوری و تأثیرات متقابل همه عوامل درونی این مجموعه بر یکدیگرند.به لحاظ نظری ،انطباق مرزهای قراردادی سیاسی کشورها بر مرزهای اکوسیستمی موجود در جهان امری محال یا لااقل بسیار مشکل است.بعنوان مثال،پرندگان مهاجری که در فصول سرد سال از سیبری به ایران و یا دیگر کشورهای واقع در عرض های پایین تر جغرافیایی مهاجرت و مجددا” باشروع گرما به زیستگاههای اولیه خود باز میگردند و یا غازهای وحشی که در دوران جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سابق بدون توجه به مسایل و کشمکش های سیاسی موجود،بین این دو کشور مهاجرت میکردند.بر این اساس،دیدگاه محیط زیست در بحث ژئوپلتیک،به درگیریهای بین المللی و روابطی اشاره دارد که در سطح جهانی با تأثیر بر زیستکره یا سطوح منطقه ای ،بین دو یا چند کشور بروز میکند.منابع طبیعی سیار یا اصطلاحا” منابع ناپایدار،بدلیل برخورداری از نیروی بالفعل خود برای عبور از مرزهای کشورها،موضوع اصلی درگیریهای ژئوپلتیکی بشمار می روند.ذخایر ماهیها،حوضچه های نفتی زیر زمینی مشترک، رودهای مرزی و دریاها،جانوران وحشی مهاجر و موارد مشابه از این گروه منابع بشمار می آیند که سعی در بهره گیری بیشتر از آنها توسط دولتهای همجوار در بسیاری از نقاط جهان موجب بروز تنش های سیاسی و حتی جنگ گردیده و میگردد.اما روش صحیح استفاده از یک عنصر یا منبع طبیعی چیست ؟ آیا استفاده از منابع تا حد تهی سازی کامل قابل قبول است ؟ آیا اصولا” دولتها می توانند در داخل مرزهای خود ،مستقلا” تصمیم به بهره برداری هر چه بیشتر از منابع طبیعی به هر ترتیب که می خواهند بنمایند؟پاسخ مثبت به این سؤالات برای بسیاری از منابع همچون حیات وحش،جنگلها،معادن اورانیوم و منابع آبی و حتی هوا یقینا” موجب بروز تنش های اصولی گردیده و چالش انگیز است.● مفهوم منابع طبیعی کاربردی در ژئوپلتیک :امروزه دولتهای صنعتی و غربی، مصرف کننده عمده منابع زیستی جهان بشمار می آیند.اما در سالهای آینده ،دولتهای در حال توسعه بدلیل رشد جمعیت و برخورداری از شتاب در رشد صنعتی و اقتصادی و بواسطه آن افزایش سطح استفاده از مواد،نقش فزاینده ای را در تأثیر بر اکوسیستمهای کره زمین ایفا خواهند نمود و البته زمین نیز با کاهش روزافزون منابع مواجه خواهد گردید.بلی ،منابع طبیعی ذاتا” کمیاب هستند؛ یعنی در کمیت و موقعیت دارای محدودیت می باشند وبا این منطق و الگوی پیش رو در رشد اقتصادی و بهره برداری از منابع،درگیریهای ژئوپلتیکی و جنگ بر سر منابع بشدت افزایش خواهد یافت و البته طرف برنده آن است که منابع بیشتری را ذخیره و یا دراختیار داشته باشد.به عنوان مثال،گسترش سریع مستعمرات کشورانگلیس در واقع پس از شروع انقلاب صنعتی در اروپا و بدنبال آن تهی شدن این قاره از منابع اولیه طبیعی مورد نیاز صنایع این کشور آغاز گردید.▪ منابع طبیعی به دو دسته طبقه بندی میشوند:۱) منابع تجدید شونده،که با بکارگری شیوه های مدیریتی صحیح میتوان در یک چارچوب زمانی تعریف شده و بگونه ای خردمندانه بصورت مستمر از آنها بهره برداری نمود مثل ماهیها،حیوانات وحشی،جنگل،آب شیرین، هوا و …۲) منابع غیر قابل تجدید،که از ذخایر ثابتی در جهان برخوردار بوده و در یک محدوده زمانی مشخص به پایان می رسند نظیر سوختهای فسیلی و ذغال سنگ و مواد معدنی.همانطور که در تعریف بند اول یعنی منابع تجدید شونده گفته شد ،مدیریت اصولی و بهره برداری خردمندانه اصل اساسی پایداری و ایجاد قابلیت تجدید در این منابع است و بدون توجه به این دو اصل،این منابع نیز در اثر بهره برداری بی رویه و یا عدم بکارگیری مدیریت و روشهای اصولی در جایگزینی بموقع آنها و در واقع عدم ایجاد فرصت احیاء و تجدید برای آنها،ناپایا و غیر قابل تجدید خواهند بود!همچنین آب و هوا و خاک چنانچه تا حد عدم امکان بازیابی آلوده شوند،آنگاه جزء منابع غیر قابل تجدید بشمار می آیند.طبق مطالعات سازمان ملل در سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ حدود ۸۹ میلیون هکتار از خاک کره زمین بدلیل عدم استفاده صحیح آنقدر خسارت دیده که دیگر قابل احیاء نیست و ذخایر آب آشامیدنی نیز آنقدر کاهش یافته که در آینده نزدیک به ۸۰ کشور جهان با کمبود جدی آب روبرو خواهند شد.در مناقشات مرزی،بویژه زمانی که صحبت از منابع زیستی سیال در میان باشد،گاه با زیرکی می توان بگونه ای مرزبندی نمود که حقوق دیگر کشورها نسبت به برخی منابع سلب گردد؛ لذا برخورداری نمایندگان سیاسی کشورها از اطلاعات دقیق زیست محیطی و دانستن ارزشهای منابع مورد بحث کاملا” ضروری و اصلی انکارناپذیر است.● مهمترین موضوعات زیست محیطی جهانی :مقیاس جهانی آسیب های زیست محیطی نشان میدهد که تمایز بین کشورهای غنی و در حال توسعه باعث ایجاد یک بحران در بیوسفر کره زمین گردیده است.همه موضوعاتی که در این بخش به آنها اشاره میشود دارای محدوده ای فرامرزی بوده و مستلزم تفاهم و همکاری بین کشورها برای حل آنها می باشند.۱) گرم شدن کره زمین ( اثر گلخانه ای) :مصرف سوختهای فسیلی موجب ایجاد دی اکسید کربن و گازهای دیگری میگردد.تجمع و افزایش بیش از حد این گازها در جو زمین،موجب ایجاد لایه ضخیمی از گاز میگردد که همانند پوشش پلاستیکیگلخانه ها، از بازگشت حرارت مازاد حاصل از تابش نور خورشید به سطح زمین به فضا جلوگیری کرده و گرما را در نزدیکی سطح زمین نگه میدارد و همانند گلخانه باعث گرم شدن هوای زمین میگردد.در اثر بروز این پدیده زیست محیطی،بنا به تخمین دانشمندان دمای کره زمین در طی قرن حاضر بین ۸/۰ تا ۵/۳ درجه سانتیگراد افزایش می یابد.این اثر از یکسو موجب بروز تغییرات گسترده آب و هوایی در مناطق مختلف زمین و بروز وقایعی نظیر خشکسالی یا بالعکس سیل و طوفانهای شدید می گردد و از سویی دیگر با افزایش سرعت ذوب یخهای قطبی باعث بالا آمدن آب دریاها و اقیانوسها و به زیر آب رفتن بسیاری از مناطق ساحلی و ارضی مستعد سرزمینی خواهد شد.در سال ۱۹۹۲ در اجلاس زمین در ریودوژانیروی برزیل بیش از ۱۵۰ کشور در قالب کنوانسیون ریو و در ادامه روند پیشرفت این کنوانسیون در سال ۱۹۹۷ نیز ۱۶۰ کشور از جمله ایران ،با امضاء پروتکل کیوتو در ژاپن برای تلاش در جهت کاهش آلودگی ناشی از گازهای گلخانه ای به توافق رسیدند.۲) کاهش لایه ازن :دومین نگرانی عمده زیست محیطی با تأثیرات فرامرزی، آسیب دیدگی لایه حفاظتی ازن در اطراف جو زمین است.لایه ازن تقریبا” در ۲۴ کیلومتری بالای سطح زمین اطراف این سیاره را فرا گرفته و با جذب اشعه ماوراء بنفش نور خورشید ،زمین و موجودات زنده آنرا از این تشعشعات زیان آور محافظت میکند.بنا به تحقیقات دانشمندان،ترکیب گازی کلروفلوئوروکربن(CFC) که در صنایع یخچال سازی، تولید اسپری ها و تولید اسفنج کاربرد فراوانی دارندتأثیر مخرب و کاهنده ای بر ضخامت لایه ازن داشته و حتی موجب ایجاد شکاف در این لایه گردیده است.گسترش این شکاف در سالهای منتهی به ۱۹۸۵ باعث نگرانی کشورهای جهان گردیده و سرانجام کنوانسیون وین (۱۹۸۵) و پروتکل الحــاقی آن یعنی پروتکل مونترال (۱۹۸۷ ) و اصلاحیه لندن ۱۹۹۰با توافق بسیاری از کشورها منجمله ایران تنظیم و دولتهای صنعتی را موظف کرد تا مصرف این مواد را به نصف کاهش دهند.۳) کمبود آب شیرین :اگر چه ذخایر آب زمین از دیرباز یک منبع زیستی قابل احیاء محسوب میگردید اما واقعیت آن است که این ذخایر،در سطح جهانی مورد تهدید جدی قرار دارند.بیش از ۴۰ درصد از کشورهای دنیا بدلایلی چون رشد جمعیت،توسعه کشاورزی وآبیاری ، آلودگی منابع آب سطحی و زیر سطحی و استفاده های صنعتی با مشکل کم آبی روبرو هستند. نیاز به آب هر ساله حدود ۲/۳ درصد افزایش می یابد.بــانک جهانی با تشخیص این بحران،تا قبل از سال ۲۰۰۵ حدود۶۰۰ میلیارد دلار در سطح جهان برای افزایش ذخایر آب شیرین و مقابله با خشکسالی هزینه کرد.حاکمیت بر منابع آبی،یکی از موضوعات مهم ژئوپلتیکی امروز جهان بشمار می آید.حرکت آب بعنوان یک منبع طبیعی سیال و گذر آن از مرزهای قراردادی کشورها موجب ایجاد این حساسیت گردیده است.بعنوان مثال در نقاطی که رودهای بزرگ از چند کشور همسایه می گذرند عملکرد کشورهای بالادست رود بر کیفیت آب و میزان برداشت از آن و یا ذخایر طبیعی موجود در آن،موضوعی است که همواره مناقشه برانگیز است.رود راین در اروپا،رودهای آمودریا و سیردریا در آسیای مرکزی و رودهای گنگ و سند در آسیای جنوب شرقی و رود اردن در خاورمیانه از این دسته رودها بشمار می آیند.کشور ماایران نیز بدلیل اینکه عمده ترین رودهایش از جمله ارس،اروندرود،اترک و هیرمند در مرز مشترک با کشورهای همسایه واقع شده محتاج برنامه ریزی سیاسی خاصی در بهره برداری از این منابع می باشد.۴) بیابانزایی وکمبود خاک مرغوب :مساحت خشکی های زمین حدود ۴/۱۳ میلیارد هکتار است.البته همه این مقدار قابل بهره برداری و استقرار نیست.تنها ۲۲ درصد از خشکیهای زمین قابل کشت هستند اما نکته اینجا استکه خاکهای حاصلخیز و مرغوب در اغلب نقاط جهان در معرض فرسایش و نابودی قرار دارند.نتایج بررسیهای علمی نیز بیانگر آن است که ۱۰ تا ۱۱ درصد از خاکهای حاصلخیز جهان به اندازه ای آلوده گردیده اند که احیاء مجدد آنها تقریبا” غیرممکن است.دو سوم از خاک کشورهای در حال توسعه در آسیا و آفریقا بشدت تخریب شده است و بنا به بررسیهای انجام شده ،تخریب و نابودی جنگلها استفاده از روشهای سنتی در کشاورزی،آبیاری غیر اصولی کشتزارها ،استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و آفت کشها و چرای بی رویه دامهای اهلی در مراتع از عوامل اصلی فرسایش و نابودی خاک به شمار می آیند.گسترش روز افزون بیابانها و نابودی مراتع حاصلخیز در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران از تبعات این فعالیتها محسوب میگردد.۵) آلودگی هوا و بارانهای اسیدی :بارانهای اسیدی هم یکی از اشکال آلودگی هوا بشمار میروند.گازهای دی اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن حاصل از مصرف سوختهای فسیلی، در هوا با بخار آب موجود ترکیب شده و تشکیل اسید سولفوریک و اسید نیتریک را می دهند که به همراه ابرها بر فراز گستره وسیعی از زمین حرکت کرده و هنگام تبدیل ابرها به بارش، این اسیدها به سطح زمین برگشته و موجب تخریب جنگلها ،پوشش گیاهی و حتـی ساختمانها و ابنیه ساخت دست بشر و نیز آلــودگی منابع آبی سطحی و زیـــرزمینی می گردند.به عنوان مثال ۲۵ درصد از جنگلهای اروپا در اثر بارش بارانهای اسیدی خسارت دیده یا نابود شدند.جالب آنکه جهت حرکت جریانهای هوایی در بالای زمین بگونه ای است که معمولا”از مرکز سیاره بطرف شمال حرکت کرده و در نتیجه می توانند آلودگیهای احتمالی ایجاد شده در کشورهای جنوبی تر را به کشورهای شمالی تر زمین منتقل نمایند.۶) دفع زباله های سمی :در اثر فعالیتهای صنعتی، مقادیر بسیار زیادی زباله صنعتی سمی بوجود می آید که غالبا” به هنگام دفن، موجب انتقال آلودگی به محیط زیست می شوند.فلزات سمی از قبیل روی، مس،آرسنیک،جیوه و … همگی برای محیط زیست و حیات موجودات زنده زیان آور هستند.فعالیتهایی چون اکتشاف و استخراج معادن،اصلی ترین عامل تولید ضایعات فلزی سمی و پسماندهای معدنی بشمار می روندو متأسفانه غالبا” بطور غیراصولی دفع میگردند.حمل و نقل مواد سمی خطرناک و دفع غیراصولی آنها نیز یکی از مشکلات عمده محیط زیست در جهان بحساب می آیند .در ایران نیز دفع موادی از قبیل ضایعات سموم کشاورزی و آفت کشهای تاریخ مصرف گذشته، دفع ضایعات اسیدی حاصل از تصفیه دوم روغن ، ضایعات پالایشگاهی و بسیاری دیگر از پسماندهای صنعتی که از گروه ضایعات سمی و خطرناک بشمار می روند، از مشکلات زیست محیطی کشور محسوب می گردد.۷) جنگل زدایی و نابودی تنوع زیستی :درختان جزء منابع تجدید شونده محسوب میشوند اما بشر در طول تاریخ بسیاری از جنگلها و درختان را تا نقطه انقراض نسل نابود کرده است.بسیاری از جنگلهای نیمکره شمالی مورد بهره برداری و تخریب واقع شده اند.در ایران نیز طی ۴۰ سال گذشته مساحت جنگلهای کشور حدود یک میلیون هکتار کاهش داشته است.هر چند درختان جزء منابع سیال نیستند اما تخریب سریع جنگلها می تواند بدلایل زیر تأثیرات ژئوپلتیکی و فرامرزی ایجاد نماید:الف) حذف پوشش جنگلی باعث فرسایش سریع خاک و آلودگی رودها و منابع آبی میگردد.ب) ظرفیت جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن کاهش یافته و پدیده گرم شدن زمین تشدید میگردد.ج) به تنوع زیستی کره زمین آسیب های جدی وارد میشود.تنوع زیستی، یعنی مجموع گونه های گیاهی،جانوری،میکروارگانیزمهاو همه اکوسیستمها و فرآیندهای اکولوژیکی مربوطه.بدون تردید می توان ادعا کرد که همه مشکلات زیست محیطی در جهان که بشر در خلق آنها نقش دارد، به نوعی، تهدید برای تنوع زیستی بشمار می آیند.طی ۳۰۰ سال گذشته انقراض ۱۶۲۲ گونه گیاهی و جانوری به ثبت رسیده و دانشمندان شواهدی در دست دارند که هر ساله نسل تعداد زیادی از گونه هایی که حتی تاکنون توسط بشر کشف نگردیده اند نیز از بین میرود!● حل و فصل مناقشات ژئوپلتیکی بر سر محیط زیست :روزنامه نویورک تایمز در تاریخ ۹ اکتبر ۱۹۹۵ از قول جیمز استینبرگ ،مدیر سیاستگذاری وزارت کشور آمریکا می نویسد :بیشتر تهدیدهای امنیتی در دوران جنگ سرد ریشه در کینه های بین کشورها داشت…هم اکنون عوامل داخلی بیشتر مورد توجه ما قرار گرفته اند،عواملی که می توانند کشورها را متزلزل کرده و منجر به جنگهای داخلی یا کشمکش های قومی گردند.امروزه باید به عوامل تنش زا مانند قحطی و محیط زیست توجه بیشتری کنیم !پطرس غالی دبیر کل سابق سازمان ملل نیز در نشریه Foreign Affairs می نویسد:در کنفرانس توسعه و محیط زیست در ریودوژانیرو،ژوئن سال ۱۹۹۲، کشورها متعهد گردیدند تا در تصمیمات داخلی کشورشان پیامدهای جهانی را هم مورد توجه قرار دهند.این امر یک تعهد فلسفی بنیادین از سوی ملل جهان است که رکن دیگری را به اصول پذیرفته شده اخلاق ملی در سطح بین المللی اضافه می کند.هر دو بیانیه فوق از کشورها می خواهند که موضوعات زیست محیطی را در حوزه امنیت جهانی مورد توجه قرار دهند.اما این مهم چگونه محقق خواهد شد ؟در اصل ۲۱ کنفرانس سازمان ملل در استکهلم آمده است که کشورها نمی توانند در قلمروی حاکمیت خود به محیط زیست آسیب برسانند اما مردم کشورها حق دارند تا منابع طبیعی موجود در درون مرزهای خود را برداشت نمایند.از آنزمان به بعد آگاهی روزافزون از موضوعات اثرات منفی فعالیتهای یک کشور بر محیط زیست و انعکاس این اثرات بر مردم دیگر کشورها ،باعث گردیده تا میزان این حقوق مورد تردید واقع گردد.در همین راستا یک سلسله قوانین بین المللی طی قرن بیستم ظهور نموده که حق کشورها را در برداشت از منابع زمین و در واقع زیستکره نوع بشر محدود می نماید.● محیط زیست و تحولات جهانی :تحولات زیست محیطی به خودی خود نه زیان بارند و نه خوب؛ درواقع این جامعه در حال تعامل با پدیده‌های زیست محیطی و عوامل طبیعی است که از این پدیده‌ها یا فرصت میسازد یا تهدید. یعنی دخالت غیر منطقی و غیر خردمندانه بشر در روابط موجود بین عناصر زنده و غیر زنده طبیعی و برهم زدن نظام طبیعت است که موجب میشود تا مثلاً بارش بارانهای شدید فصلی در مناطقی که پوشش گیاهی آنها به علت بهره برداری بی‌رویه انسان از بین رفته است منجر به بروز سیل‌های ویرانگر و نابودی محیط گردد.مطالعه در مورد خطرات زیست محیطی نشان میدهد که فقرا و افراد فاقد اختیار، آسیب‌پذیرترین قشرها در مقابل اینگونه تاثیرات هستند زیرا آنها گزینه‌های اندکی برای سازگار شدن پیش رو دارند.پیامدهای انسانی تحولات جهانی محیط زیست نیز در نقاط مختلف جهان متفاوت است. دوبرابر شدن میزان گاز دی اکسید کربن در جو میتواند اثر بارور کننده عمده‌ای بر برخی محصولات داشته باشد اما بربرخی دیگر تاثیر نداشته یا اینکه تاثیرش اندک است.بنا به پیش‌بینی‌های علمی ، روند فعلی گرم شدن کره زمین موجب گسترش تولید محصولات کشاورزی بسوی شمال زمین یعنی مناطق روسیه و ژاپن و کانادا میگردد. این درحالی است که همین مسئله، موجب افزایش دما و کم آبی و خشکسالی در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر نیمکره شمالی از جمله کشور ایران میشود!مناطق متعددی در جهان وجود دارند که تخریب محیط زیست در آنها، به آستانه ایجاد خطر جدی برای ادامه حیات و یا سلامتی ساکنین آن رسیده است. در این مناطق، سرعت تخریب، در حال پیشی گرفتن از توانایی انسان برای ممانعت یا سازگاری با آن است .● فقر و محیط زیست :ناکامی بشر درایجاد تغییراساسی در وابستگی اش به منابع تجدید ناپذیر درشیوه‌های جدید تولید ، باعث بروز بحران گردیده است. این بحرانها به واسطه گسترش مکانی سرمایه‌های تولیدی به مناطقی که تـا به حال توسعه نیافته‌اند به طور پیوسته به تعویق افتاده است. این گسترش توام با چرخه تولیدمواد معدنی موجب بروز بحران زیست محیطی در نواحی ومناطقی میگردد که منابع قابل استخراج دارند.پیوندهای محکم و پیچیده‌ای میان توسعه، محیط زیست و فقر وجود دارد. گزارش جهانی توسعه درسال ۱۹۹۲ با این بیانیه آغاز شد :“دستیبابی به توسعه پایدار و عادلانه همچنان بزرگترین چالش در برابر نوع بشر است”(بانک جهانی،۱۹۹۲)اکنون تعداد فقرا درجهان بیش از هرزمان دیگر است (حدود ۵/۱ میلیارد نفر). اغلب فقرا در نقاطی از جهان زندگی می‌کنند که با یک محیط زیست تخریب شده مواجه هستند و در برخی موارد خود آنها در تخریب محیط زیست خود سهم اساسی دارند! آلودگی آب وهوا حتی در کشورهای برخوردار از رشد اقتصادی نیز مشهود است و تخریب ذخایر کشاورزی ، جنگل و تالاب نیز عمق و وسعت محرومیت را دربسیاری از مناطق روستایی گسترش میدهد. عدم وجود آب آشامیدنی سالم و پاکیزه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و هرساله دو میلیون کودک در اثر استفاده از آب شرب آلوده و ابتلا به بیماریهای میکروبی و غیره جان خود را از دست میدهند.(بانک جهانی،۱۹۹۲)پیوندهای دوجانبه و توام با همیاری بین فقر وتخریب محیط زیست که تحت عنوان اصل “نابودسازی اکوسیستم از سرناچاری” توسط فقرا توصیف میشود،تخریب محیط زیست را تسریع می کند.دستیابی به اراضی قابل کشت ،چوب برای سوخت یا مصارف دیگر،مراتع بیشتر برای چرای دام و دیگر منابع طبیعی قابل بهره برداری،برای همه انسانها یکسان نیست.دانشمندان زیست محیطی، امروز ابعاد سیاسی حقوق استفاده از ذخایر را مورد تاکید قرار میدهند و برضرورت بررسی پیوند
پس از نوشیدن نوشابه چه اتفاقی می افتدوضعیت انسان پس از نوشیدن نوشابه۱۰ دقیقه بعد:۱۰ قاشق چای‌خوری شکر وارد بدنتان میشود. می‌دانید چرا با وجود خوردن این حجم شکر دچار استفراغ نمی‌شوید؟ چون اسید فسفریک، طعم آن را کمی می‌گیرد و شیرینی‌اش را خنثی میکند. ۲۰ دقیقه بعد:قند خون‌تان بالا میرود و منجر به ترشح ناگهانی و یک‌جای انسولین میشود. کبدتان شروع میکند به تبدیل قند به چربی تا قند خون، بیشتر از این بالا نرود. ۴۰ دقیقه بعد :حالا دیگر جذب کافئین کامل شده؛ مردمک‌های‌تان گشاد میشود، فشار خون‌تان بالا میرود و در پاسخ به این حالت، کبدتان قند را به داخل جریان خون رها میکند. گیرنده‌های آدنوزین مغز حالا بلوک میشوند تا از احساس خواب‌آلودگی جلوگیری کنند. ۴۵ دقیقه بعد :ترشح دوپامین افزایش پیدا میکند و مراکز خاصی در مغز، که حالت سرخوشی ایجاد می‌کنند، تحریک میشوند. این همان مکانیسمی است که در مصرف هروئین منجر به ایجاد سرخوشی میشود.بعد از ۶۰ دقیقه :اسید فسفریک موجود در نوشابه، داخل روده کوچک، به کلسیم، منیزیم و روی می‌چسبد. متابولیسم بدن افزایش پیدا میکند. میزان بالای قند خون و شیرین‌کننده‌های مصنوعی، دفع هرچه بیشتر کلسیم را از طریق ادرار باعث میشوند.مدتی بعد :کافئین در نقش یک داروی مدر (ادرارآور) وارد عمل میشود. حالا دیگر کلسیم و منیزیم و رویی که قرار بود جذب بدن شود، بیش از پیش از طریق ادرار دفع میشود و به همراه آن مقادیر زیادی آب، سدیم و دیگر الکترولیت‌ها نیز از دست میرود.مدتی بعدتر :کم‌کم آن غوغایی که در بدنتان ایجاد شده بود فروکش میکند و نوبت به افت قند می‌رسد. در این مرحله یا خیلی حساس و تحریک‌پذیر می‌شوید یا خیلی کرخت و بی‌حال. حالا دیگر تمام آن آبی را که از طریق نوشابه وارد بدن خود کرده بودید، دفع کرده‌اید؛ آبی که می‌شد به جای اسید و کافئین و شکر، حاوی مواد مفیدی برای بدنتان باشد.
صفحه 46 از 64
