جوشهای پوستی دوران بلوغاحتمال بروز جوشهای پوستی در افرادی که والدینشان مبتلا به جوش بودهاند بیشتر استمعمولا بروز جوشهای پوستی از سن بلوغ آغاز میشود و هورمونهای مترشحه بدن در بروز آن نقش دارند.دکتر ماپار، متخصص پوست، اظهار داشت: آکنه یا جوش جوانی که در سنین پس از بلوغ در جوانان بروز میکنند دارای اشکال ظاهری متفاوتی هستند و از این لحاظ به دستههای مختلفی تقسیم بندی میشوند.وی افزود: به نظر میرسد بین زمینه ژنی و بروز آکنه رابطهای وجود داشته باشد به طوری که احتمال بروز این ضایعه در افرادی که والدینشان در جوانی مبتلا به جوش بودهاند بیشتر است.دکتر ماپار تصریح کرد: افراد مبتلا به آکنه (جوش) بیشتر دارای پوست چرب هستند و آب و هوا تاثیر چندانی بر روی آن ندارد. اما ممکن است در تابستان بروز آن به علت عرق کردن زیاد در برخی افراد بیشتر شود.این متخصص پوست یادآور شد: عوامل زیادی میتواند در بروز جوشهای جوانی موثر باشد، گاهی استرس و گاهی مواقع در برخی از زنان قبل از عادت ماهیانهشان به علت تغییرات هورمونی که در بدن آنها رخ میدهد آکنه ایجاد میشود.وی تصریح کرد: بیشتر از ۸۰ درصد جوشهای جوانی خود به خود بهبود مییابند اما نکته مهم آن است که از دستکاری و درمان خودسرانه این نوع جوشها بدون توصیه پزشک خودداری کنید. ممکن است درمان برخی از جوشها براساس شدت آنها انجام و مدت زمان خاصی را جهت درمان به خود اختصاص دهد.=============================================محققین گلبول های قرمز مصنوعی ساختندمتخصصین آمریکایی کمپانی Advanced Cell Technology گلبول های قرمز مصنوعی خون را ساختند. این گلبول ها از سلول های بنیادی جنین انسان (embryonic stem cells) گرفته شده بودند.به نوشته ریانووستی، سازندگان خون مصنوعی اطمینان خاطر می دهند که گلبول های قرمز مصنوعی میتوانند همانند سلول های خون اهدایی بطور موثر اکسیژن را به اعضای بدن برسانند.بدین ترتیب پزشکان میتوانند نگران کمبود خون اهدایی نباشند و از این پس می توان خون را به میزان لازم تولید کرد.البته فعلا دانشمندان نتوانسته اند گلبول های قرمز برای افراد دارای گروه های خونی منفی بسازند. پژوهش در این زمینه ادامه خواهد یافت.این پیشرفت مهم به ادعای آنها می تواند به زودی راه را برای تولید مصنوعی گروه خونی "او منفی" برای استفاده پزشکی هموار سازد.این گلبول های قرمز از سلول های بنیادی حاصل از جنین های مازاد تولید شده به روش آی وی اف، به عنوان بخشی از یک پروژه سه میلیارد پوندی برای تولید یک منبع جایگزین برای گروه خونی او منفی تولید شده است.گروه خونی او منفی را می توان بدون نگرانی از پس زدن، به تمامی گروه های خونی اهدا کرد.دانشمندان در این تحقیق از بیش از صدها جنین مازاد در کلینیک های باروری برای ایجاد چندین خط تولید سلولهای بنیادی استفاده کردند.در این بین خط RC-۷ ابتدا به سلول های بنیادی خون و سپس به گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین تبدیل می شود.مارک ترنر مدیر مرکز ملی خدمات انتقال خون اسکاتلند در ادینبورو و مجری این تحقیقات می گوید: خون مصنوعی تولید شده در مقیاس صنعتی می تواند مشکلات ناشی از کمبود خون و خطر انتقال عفونت های جدید بین اهدا کنندگان و گیرندگان خون را برطرف کند.
عوامل اصلی و فرعی ابتلا به پوکی استخوانافزایش فعالیتهای بدنی و انجام فعالیتهایی از جمله روزی نیم ساعت پیادهروی میتواند در جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی موثر باشد.بیتحرکی و نداشتن فعالیت بدنی باعث تسریع در کاهش توده استخوانی میشود در مقابل ورزش و فعالیت فیزیکی مناسب اگر مرتب و روزانه انجام شود به افزایش توده استخوانی کمک میکند.پوکی استخوان بیماری خاموشی است که هیچ گونه علامتی ندارد و زمانی که فرد دچار شکستگیهای استخوانی میشود میتوان به وجود این بیماری پی برد که در این مرحله هم نمیتوان کار چندان زیادی برای بیمار انجام داد.بیشترین افراد در معرض خطر افراد بالای ۶۵ سال هستند . توصیه ما به افراد زیر این سن این است که به منظور پیشگیری از کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان مصرف ویتامین دی و کلسیم را به هیچ وجه از برنامه غذایی خود حذف نکنند.همچنین افرادیکه به علت بیماریهای خاصی ناچار به استفاده از کورتون هستند صرفنظر از سن در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند و برای تشخیص باید تست سنجش تراکم استخوانی انجام دهند.عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان- سن بالای ۶۵سال- یائسگی زیر ۴۵سال- مصرف کورتون- زمین خوردنهای در اثر عدم تعادل- شکستگیهای استخوانی با حداقل ضربه- شکستگی استخوان بطور خودبخود در بستگان درجه اول - پرکاری تیروئیدعلاوه بر این عوامل اصلی، عوامل فرعی دیگری در ابتلا به پوکی استخوان موثر هستند. - همچون بیتحرکی بیش از شش ماه- کمبود کلسیم - کمبود نور آفتاب- کاهش وزن بیش از ۱۰درصد نسبت به دوران جوانی - وزن زیر ۵۷کیلوگرم در هر سنی- آرتریت روماتوئید* تذکر : وجود دو عامل از عوامل فرعی به اندازه یک عامل از عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان، فرد را در معرض ابتلا به این بیماری قرار میدهد.افراد تا سن ۲۰سالگی استخوان هایشان ساخته میشود، در سنین بین ۲۰تا ۴۰سالگی استخوانها در حالت ثابت باقی میمانند و از سن ۴۰ سالگی به بعد و بعد از دوران یائسگی در زنان کلسیم استخوانها از بین میرود.سنین نوجوانی و زیر ۲۰سال بهترین زمانی است که کلسیم کافی در اختیار بدن قرار گیرد. و بهترین راه برای به دست آوردن کلسیم خوردن غذاهای پر کلسیم همچون لبنیات شامل شیر و ماست، سبزیهای تازه، خشکبار، حبوبات، سویا و ماهی های نرم استخوان نظیر ماهی آزاد، ساردین و کلیکا است....پوکی استخوان و خطر شکستگی در سالمندانپوکی استخوان شایع ترین بیماری استخوان می باشد که معمولاً تا بروز شکستگی علامتی ندارد. پوکی استخوان بیماری خاموش قرن اخیر است که به علت افزایش طول عمرافراد شیوع بیشتری پیدا کرده است. در این بیماری ماده استخوانی به تدریج از دست می رود و سبب کاهش تراکم استخوان می شود و آن را مستعد شکستگی می کند. در افراد مبتلا به این بیماری، شکستگی استخوان می تواند در اثر آسیبی جزئی ایجاد شود. این بیماری قابل پیشگیری است و می توان آن را قبل از بروز شکستگی تشخیص داد و درمان کرد. در آمریکا سالانه ۱،۳ میلیون شکستگی استخوان در رابطه با پوکی استخوان رخ می دهد. در حدود نیمی از این شکستگی ها در قسمت مهره های ستون فقرات، یک چهارم در قسمت لگن خاصره و یک چهارم در مچ دست می باشد. شکستگی های به هم فشرده ی ناحیه ستون فقرات می توانند سبب درد کمر، کوتاهی قد و یا قوز مدور بشوند.پوکی استخوان در خانم ها شیوع بیشتری نسبت به آقایان دارد. بعد از سن ۵۰ سالگی، احتمال شکستگی مهره های پشت و لگن در خانم ها سه برابر ،و احتمال شکستگی مچ دست شش برابر آقایان هست. کاهش تراکم استخوان در خانم ها پس از یائسگی در دو مرحله صورت می گیرد. در مرحله ی اول کمبود «استروژن» Estrogen یا هورمون زنانه سبب کاهش سریع تراکم استخوان (۳ در صد کاهش در سال در ستون فقرات) می شود. این مرحله تا پنج سال پس از یائسگی ادامه دارد. در مرحله دوم، این کاهش در حدود نیم درصد تراکم استخوان در سال می باشد. این کاهش تراکم استخوانی در آقایان از سن ۵۵ سالگی شروع می شود.بسیاری از عوامل سبب تسریع پوکی استخوان می شوند. این عوامل عبارتند از :۱) کمبود کلسیم۲) کمبود ویتامین D3) الکل۴) مصرف سیگار۵) مصرف زیاد کافئین۶) لاغری بیش از اندازه۷) کم تحرکی8) بیماری هایی از قبیل: پرکاری تیروئید، دیابت، روماتیسم و غیره۹) مصرف داروهایی از قبیل استروئیدها (Corticosteroids)، داروهای ضد صرع و شیمی درمانی.سابقه خانوادگی پوکی استخوان و سفید پوست بودن نیز از عوامل خطرساز ایجاد پوکی استخوان هستند.تشخیص پوکی استخوان با اندازه گیری تراکم استخوانی در قسمت لگن و مهره های ستون فقرات توسط دستگاهی به نام DXAداده می شود.خانم ها از سن ۶۵ و آقایان از سن ۷۰ به بالا می بایستی برای پوکی استخوان آزمایش بشوند. این تست می تواند بنا بر تشخیص پزشک، در خانم های یائسه زیر ۶۵ سال و آقایان بین ۵۰ تا ۷۰ سال بر اساس وجود عوامل خطر ساز انجام بشود.پیشگیری و درمان:ورزش به حفظ استحکام استخوان ها کمک می کند. رژیم غذایی باید شامل کلسیم در حدود ۱۲۰۰ میلی گرم در روز باشد. مصرف کلسیم بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز می تواند سبب سنگ کلیه و بیماری های قلبی بشود. ویتامین D نقش مهمی را در جذب کلسیم از روده، سلامت استخوان و ماهیچه ایفا می کند. میزان توصیه شده برای ویتامین D بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ (IU) برای افراد بالای ۵۰ سال می باشد. افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، احتیاج به مقدار بیشتری ویتامین D دارند که پزشک می تواند تجویز کند.در حال حاضر داروهای مختلف برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان بصورت خوراکی و یا تزریقی وجود دارند که پزشک متخصص می تواند با توجه به میزان پوکی استخوان و بیماری های دیگر مریض، آن ها را توصیه نماید.
آشنایی با ساختمان و وظایف پوست بدنپوست یک ارگان حیاتی است که بدون آن هیچ موجودی قادر به ادامه حیات نیست. پوست بعنوان وسیعترین عضو زنده بدن، درحقیقت یکی ار پیچیده ترین، جالبترین و پرکارترین اعضاء نیز به شمارمی آید. دستاوردها و تحقیقات انجام شده در زمینه شناخت ساختار و عملکرد پوست در بدن طی دهه گذشته از مجموعه مطالعات دو قرن اخیر بیشتر و مؤثر تر بوده است .وظایف پوست :- بدن را در مقابل آسیبهای مکانیکی ، حرارت وتابش شدید نور محافظت می کند(سیستم دفاع مکانیکی).- از نفوذ مواد شیمیایی و ورود میکروبها و میکرو ارگانیسمها به بدن جلوگیری می نماید(سیستم دفاع ایمونولوژیکی) .- برخی از مواد مضر حاصل از فعالیتهای متابولیسمی در سیستم گوارشی و کبد را دفع میکند.- هورمونها و آنزیمها را درداخل بدن حفظ می کند.- به عنوان یک عضو لامسه خارجی ، پیامهای حسی را از طریق اعصاب به مغز و مراکز عصبی منتقل می کند .- به کمک سلولهای لانگرهانس ، نقش مهمی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می نماید .- نشان دادن نژاد هر فرد (سیاه پوست-سفید پوست و غیره)- نشان دادن جنسیت هر فرد (مرد و زن (- مانع از تبخیر شدن آب بدن. تنظیم حرارت بدن و سدی در برابر از دست دادن دمای داخلی بدن.اجزا و ساختمان پوست :در هر اینچ مربع از پوست ، با ضخامت متغیر بین ۱mm تا ۴mm ، اجزا ی متعددی را می توان مشاهده نمود که با تعداد شگفت آوری در کنار هم به ایفای نقش خود می پردازند. ۶۵۰ غده مترشحه عرق, ۶۵ فولیکول مو, ، ۱۹ یارد مویرگهای ظریف خونی ، هزاران سلول لامسه ، پایانه عصبی و سلولهای لانگرهانس در هر اینچ مربع از پوست در کنار هم قرار دارند که علاوه بر آنها سلولها ی ملانو سیت و آنزیمهای تیروزیناز ( سازنده ملانین ) را نیز باید اضافه نمود .به طور کلی دو نوع غده در داخل پوست وجود دارند :۱- غدد مترشحه چربی۲- غدد مترشحه عرقمعمولا دهانه هر کدام از غدد چربی به یک فولیکول مو باز می شود ، اما در بعضی از موارد در پای هر فولیکول مو چند غده چربی وجود دارد که سبب تجمع چربی) (sebum بر روی پوست می گردد.غدد عرق عمیقا “ در داخل لایه های زیرین پوست ( دوم) به صورت پایانه های فنری شکل ریشه دوانده اند که توسط یک لوله تو خالی جهت دفع عرق از لایه های بالاتر (اپیدرم ) عبور کرده و دهانه کوچک آن در سطح پوست باز می شود .شایان ذکر است تعریق سبب پاکسازی پوست که همانا خروج آلودگیها از خلال دهانه کوچک مزبور می باشد ، نمی گردد.لایه های پوست :سطح پوست از تجمع سلولهای مرده تشکیل شده است . زیر این سطح، سه لایه جداگانه بسیار نازک به شرح ذیل وجود دارند :۱) اپیدرم۲) درم۳) هیپودرم اپیدرم :اپیدرم که ضخامتش از ۰٫۰۴ تا ۱٫۶ میلی متر متغییر می باشد ،لایه مهمی است .سلولهای لانگرهانس که ایمنی پوست را برعهده دارد ، ملانوسیتها و آنزیم تیروزیناز که عهده دار تولید رنگدانه های ملانین و تنظیم رنگ پوست است ،در این لایه قرار دارند.محصولات آرایشی و بهداشتی نظیر پاک کننده ها ،لایه بردار ها ، ترمیم کنند ه ها یا مرطوب کننده ها نیز بر این لایه تاثیر می گذارد .چرا اپیدرم مهم است ؟- اپیدرم مسئول زیبایی و شادابی ظاهری پوست است .- پوست را در مقابل خشک شدن ( از دست دادن رطوبت ) ، نفوذ مواد شیمیایی مضر ومیکروبها حفاظت می نماید .- اپیدرم یک لایه فعال متابولیکی است که سنتز چربیها (لیپیدها ) را برعهده دارد .- اولین سد دفاعی در مقابل حمله مواد اکسید کننده در بدن به شمـار می رود.- عوامـل مقـابله کننـده با رادیـکالـهای آزاد نظـیـر ویـتامـین E وC و Superoxide Dismutase در این لایه رار دارند.- قابلیت نگهداری مقادیر متنابهی از سرامیدها و glycosaminoglycons را دارا می باشد .- اپیدرم حاوی مقدار زیادی آب است . هرچه بدن جوانتر باشد ، آب بیشتری در پوست وجود دارد .با افزایش سن ظرفیت نگهداری آب در پوست کاهش می یابد و در نتیجه پوست به سمت خشک و چروک شدن متمایل می گردد .- اپیدرم ، علاوه بر این ، اولین سد دفاعی بدن در مقابل هجوم میکروبی محیط اطراف بدن به شمار می آید که در این میان عملکرد خود را مدیون حضور سلولهای لانگر هانس می باشند .سلولهای لانگرهانس بسیار به تابش اشعه ماوراء بنفش حساسند .حتی تابش خفیفی از اشعه ماوراء بنفش قادر است سلولهای لانگرهانس را از بین ببرد که این مسئله می تواند به کاهش ایمنی سطح بدن منجر شود .همچنین با افزایش سن ، به طور طبیعی تعداد این سلولها کاهش می یابد که این خود می تواند دلیلی برای افزایش شیوع سرطان در افراد مسن نسبت به جوانان باشد .در سطوح تحـتانی لایه اپیـدرم ، سلولـها از طریق تقسیم میتـوزی ، تکثیر می یابند . هر سلول ، با حفظ سلول والد توانایی تولید یک سلول جدید را نیز دارا می باشد . سلول جوانتـر در جای خـود باقی مانده و سلول پیـرتر از لایـه های اپیدرم رد شده و به سطح می رسد . این سلولها ضمن حرکت خود به سطوح بالاتر با ماده ای به نام کراتین پرمی شوند وآب و چربی خود را از دست می دهند .فسفولیپید موجود در آنها به گلیکـو لیپید ، کلستـرول و سرامیدها تبدیل می شود .در پایان حرکت به صورت لایه ای از سلولها ی مرده روی سطح پوست قرار می گیرند .از سوی دیگر سلولهای جایگزین، سلولهای بزرگ ، جوان ونرم هستند که حاوی مقدار زیادی آب می باشند .با افزایش سن ، این لایه نازک شده و نگهداری رطوبت را برای پوست دچار مشکل می کند .سرامیدها یک نقش حیاتی در قابلیت نگهداری رطوبت توسط پوست بازی میکنند که این مسئله می تواند در سنین کهولت و نیز در مقابل تابش مستقیم خورشید ، پوست را محافظت نماید .در لایه اپیدرم یک عامل مرطوب کننده طبیعی به نام NMF وجود دارد . تماس طولانی مدت با مواد پاک کننـده قوی و تغییر شرایط آب و هوایی می تواند به کاهش میزان NMF منجر شده و پوست را شکننده و خشک کند .برای پوستهای مسن و آسیب دیده ، موادی نظیر آلفا هیدروکسی اسیدها(AHA) ، می تواند ظاهرسالمتر و شادابتر ی به آن ببخشد .درم :لایه دوم یا درم ۵ تا ۷ برابر ضخیمتر از اپیدرم است و به وسیله یک غشاءپیوندی پایه به آن متصل شده است.درم از یک غشاء ضخیم ارتباطی تشکیل شده است که در حقیقت شبکه بهم بافته ای است از مویرگها ی خونی و لنفی ، رشته ها وپایانه های عصبی وحسی ، کلاژن و فیبرهای پروتئینی الاستینی که وظیفه آنها نگهداری و حفظ رشته های عصبی می باشد .فولیکول های مو ، مویرگهای خونی ، غده های چربی و عرق نیز در این لایه قرار دارند . وظیفه اصلی این لایه حفظ استحکام و ارتجاع پوست می باشد .چرا درم مهم است ؟- اپیدرم را به کمک شبکه وسیع وظریف مویرگها ی خونی خود ، تغذیه می کند .- به کمک شبکه محکمی از کلاژن و رشته های پروتئینی الاستین، سبب استحکام بافت پوست می شود .- خاصیت ارتجاعی و کشسانی پوست را تامین می کند .- به عنوان یک منبع دخیره آب عمل می کند .- پوست را در مقابل آسبهای مکانیکی محافظت می کند .- نقش مهمی به عنوان یک گیرنده حسی ویک تنظیم کننده داخلی بازی می کند .هیپودرم :هیپودرم ،سومین و آخرین لایه پوست ،پوست را به بافتهای ماهیچه ای متصل می نماید.این لایه به دلیل فراوانی سلولهای چربی، خاصیت ارتجاعی بسیار داشته و به عنوان ضربه گیر (مثل عملکرد فنرها در اتومبیل ) عمل می کند . ضربه گیری این لایه ، نقش بسیار مهمی در حفظ و نگهداری مویرگهای خونی و پایانه های عصبی دارد .تفاوت پوست مر دان و زنان :بدن انسانها عموما“ شباهت زیادی بهم داشته و تنها در موارد جزئی با هم متفاوت می باشد .پوست نیز از این مقوله مستثنی نمی باشد . جنسیت، مهمترین عامل ایجاد تفاوت در پوست است.- ترشحات غدد جنسی مردانه ، بر ضخامت پوست و استحکام لایه های درم می افزاید .- پوست مردان پر موتر و زبرتر از پوست زنان است.- غدد عرق ریز مردان بیشتر از زنان است .- ملانین بیشتری در سلولهای پوست مردان وجود دارد که به همین دلیل ، پوست مردان غالبا“ تیره تر از پوست زنان است .- پوست مردان به علت تولید بیشتر مواد مترشحه غدد چربی ، چربتر است .- مواد شیمیایی مترشحه از غدد زنانه ، پوست را صافتر و لطیفتر می کند.- موی بدن زنان کمتر ونازکتر از مردان است اما موی سرشان از نظر طول قابلیت رشد بیشتری دارد .- مردان به نسبت زنان ریزش موی بیشتری دارند . در سنین کهولت ، قسمتهایی از موی مردان کم پشت شده و بقیه به سفید یا خاکستری می گراید.- نژاد ، اثر بسیار اندکی بر روی پوست انسانها دارد و تنها تفاوت آن به پراکندگی غدد داخل پوست منحصر می شود .رنگ تیره بر سلولهای خاصی در پوست باز می گردد که تقریبا“ تعداد آنها در تمامی انسانها مشابه است در بعضی از نژادها ، سلولها بزرگتر بوده و تولید ملانین بیشتری می نماید.- سایر عوامل نظیر رنگ مو و میزان لطافت پوست موروثی است .
آشنایی با آناتومی قلبقلب یک تلمبه عضلانی است که در سینه قرار دارد و بطور مداوم در حال کار کردن و تلمبه زدن است. قلب بطور شبانه روزی خون را به سرتاسر بدن تلمبه میکند. در حدود ۱۰۰۰۰۰ بار در روز قلب ضربان میزند. برای اینکه قلب بتواند این کار سنگین را انجام دهد نیاز دارد که توسط شریانهای کرونری ، به عضله خودش هم خونرسانی مناسبی صورت پذیرد.آناتومی قلباین عضو مخروطی شکل بصورت کیسهای عضلانی تقریبا در وسط فضای قفسه سینه (کمی متمایل به جلو و طرف چپ) ابتدا در دل اسفنج متراکم و وسیعی مملو از هوا یعنی ریهها پنهان شده و سپس توسط یک قفس استخوانی بسیار سخت اما قابل انعطاف مورد محافظت قرار گرفته است. ابعاد قلب در یک فرد بزرگسال حدود ۶×۹x12 سانتیمتر و وزن آن در آقایان حدود ۳۰۰ و در خانمها حدود ۲۵۰ گرم (یعنی حدود ۰٫۴ درصد وزن کل بدن) میباشد.قلب توسط یک دیواره عضلانی عمودی به دو نیمه راست و چپ تقسیم میشود. نیمه راست مربوط به خون سیاهرگی و نیمه چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمه راست و چپ نیز مجددا بوسیله یک تیغه عضلانی افقی نازکتر به دو حفره فرعی تقسیم میشوند. حفره های بالایی که کوچکتر و نازکتر هستند بنام دهلیز موسوم بوده و دریافت کننده خون میباشند. حفرههای پایینی که بزرگتر و ضخیمترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضاء بدن پمپ میکنند. پس قلب متشکل از چهار حفره است: دو حفره کوچک در بالا (دهلیزهای راست و چپ ) و دو حفره بزرگ در پایین (بطنهای راست و چپ).شریانهای کرونریشریانهای کرونری از آئورت بیرون میآیند. آئورت ، شریان یا سرخرگ اصلی بدن میباشد که از بطن چپ ، خون را خارج میسازند. شریانهای کرونری از ابتدای آئورت منشا گرفته و بنابراین اولین شریانهایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت میدارند. دو شریان کرونری (چپ وراست ) نسبتا کوچک بوده و هر کدام فقط ۳ یا ۴ میلیمتر قطر دارند.این شریانهای کرونری از روی سطح قلب عبور کرده و در پشت قلب به یکدیگر متصل میشوند و تقریبا یک مسیر دایرهای را ایجاد میکنند. وقتی چنین الگویی از رگهای خونی قلب توسط پزشکان قدیم دیده شد، آنها فکر کردند که این شبیه تاج میباشد به همین دلیل کلمه لاتین شریانهای کرونری (Coronary یعنی تاج) را به آنها دادند که امروزه نیز از این کلمه استفاده میشود. از آنجایی که شریانهای کرونری قلب از اهمیت زیادی برخوردار هستند، پزشکان تمام شاخهها و تغییراتی که میتواند در افراد مختلف داشته باشد را شناسایی کردهاند. شریانهای کرونری چپ دارای دو شاخه اصلی میباشد که به آنها اصطلاحا نزولی قدامی و شریان سیرکومفلکس یا چرخشی میگویند و این شریانها نیز به نوبه خود به شاخههای دیگری تقسیم میشوند.این شریانها ، باعث خونرسانی به قسمت بیشتر عضله بطن چپ میشوند. بطن چپ دارای عضلات بیشتری نسبت به بطن راست میباشد زیرا وظیفه آن ، تلمبه کردن خون به تمام قسمتهای بدن است. شریانهای کرونری راست ، معمولا کوچکتر بوده و قسمت زیرین قلب و بطن راست را خونرسانی میکند . وظیفه بطن راست تلمبه کردن خون به ریهها میباشد. شریانهای کرونری دارای ساختمانی مشابه تمام شریانهای بدن هستند اما فقط در یک چیز با آنها تفاوت دارند که فقط در زمان بین ضربانهای قلب که قلب در حالت ریلکس و استراحت قرار دارد، خون دراین شریانها جریان مییابد.وقتی عضله قلب منقبض میشود، فشار آن به قدری زیاد میشود که اجازه عبور خون به عضله قلب را نمیدهد، به همین دلیل قلب دارای شبکه موثری از رگهای باریک خونی است که تمام نیازهای غذایی و اکسیژن رسانی آن را به خوبی برآورده میکند. در بیماران کرونری قلب ، شریانهای کرونری تنگ و باریک میشوند و عضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن به اندازه کافی محروم میگردند. (مانند هنگامی که که یک لوله آب به دلایل مختلفی تنگ شود و نتواند به خوبی آبرسانی کند). در این صورت ، در حالت استراحت ممکن است اشکالی برای فرد ایجاد نشود ،, اما وقتی که قلب مجبور باشد کار بیشتری انجام دهد و مثلا شخص بخواهد چند پله را بالا برود، شریانهای کرونری نمیتوانند بر اساس نیاز اکسیژن این عضلات ، به آنها خون و اکسیژن برسانند و در نتیجه شخص در هنگام بالا رفتن از پلهها دچار درد سینه و آنژین قلبی میگردد.در چنین مواقعی اگر فرد کمی استراحت کند، درد معمولا از بین خواهد رفت. اگر یک شریان کرونری به علت مسدود شدن آن توسط یک لخته خون ، به طور کامل جلوی خونرسانیاش گرفته شود، قسمتی از عضله قلب که دیگر خون به آن نمیرسد، خواهد مرد و این یعنی سکته قلبی.
پوکی استخوانپوکی استخوان کاهش تراکم و قدرت طبیعی استخوان که منجر به سستی استخوان و مستعدشدن آن برای شکستگی می شود. این عارضه بیشتر در خانم های یائسه دیده می شود.علایم شایعمراحل اولیه :کمردردبدون علامت (اغلب )مراحل پیشرفته :درد ناگهانی پشت همراه به یک صدای خردشدگی که نشانه بروز شکستگی مهره هاست .تغییر شکل ستون فقرات به صورت قوز کردنکاهش قدبروز شکستگی با ضربه خفیف ، به ویژه در ناحیه استخوان ران و بازوعللاز دست رفتن ساختار و قدرت استخوانی ، عوامل این عارضه عبارتند از:کمبود طولانی مدت کلسیم و پروتئین در رژیم غذاییسطح پایین استروژن پس از یائسگیکاهش فعالیت با افزایش سناستعمال دخانیات (احتمالاً)مصرف داروهای استرویید (کورتونی )بیماری های مزمن از جمله اعتیاد به الکلکمبود ویتامین ها (به ویژه ویتامین ـ ث )پرکاری تیروییدسرطانزمینه ژنتیکی مساعدعوامل افزایش دهنده خطرجراحی برداشت تخمدان هااشعه درمانی برای سرطان تخمدانفقر تغذیه ای ، به خصوص کمبود کلسیم و پروتئین رژیم غذایینوع ساختار بدن . خانم های لاغر با استخوانبندی کوچک نسبت به این عارضه مستعدترند.سابقه خانوادگی پوکی استخواناستعمال دخانیاتمصرف الکلمصرف داروهای تیروییدپیشگیریشروع درمان جایگزینی هورمونی با بروز یائسگی در خانم هامصرف مقادیر کافی کلسیم تا ۱۵۰۰ میلی گرم در روز با مصرف شیر و فرآورده های لبنی یا مکمل های کلسیمورزش منظم نظیر پیاده روی تُند که در پیشگیری از پوکی استخوان بهتر از شناست .در مورد مصرف استروژن ، کلسیم و فلورید پس از بروز یائسگی یا برداشت تخمدان ها با جراحی با پزشک مشورت شود.اجتناب از عوامل افزایش دهنده خطر ذکر شده در بالا تا حدامکانعواقب مورد انتظاربا رژیم غذایی مناسب ، مکمل های کلسیم و فلورید، ویتامین ـ د، ورزش و استروژن می توان سیر پوکی استخوان را متوقف کرده و احتمالاً روند آن را در جهت رسیدن به حالت طبیعی معکوس کرد. شکستگی های عارض شده ، با درمان قابل علاج است .عوارض احتمالیافتادن که باعث شکستگی ، به خصوص شکستگی استخوان ران یا ستون فقرات ، می گردد. گاهی شکستگی به طور خودبه خود و بدون ضربه یا افتادن اتفاق می افتد.درد شدید و ناتوان کنندهدرماناصول کلی- بررسی های پزشکی شامل رادیوگرافی و تراکم نسبی استخوان ها می باشد.- درمان با هدف تخفیف درد و پیشگیری از بروز شکستگی و گاهی ، بازسازی ساختار استخوان ها انجام می شود.- دوری از هر موقعیتی که ممکن است منجر به آسیب دیدگی گردد. از راه رفتن در خیابان های یخ زده یا برروی سطوح خیس یا لغزنده خودداری کنید. هنگام بالا یا پایین رفتن از پلکان ، نرده های پلکان را بگیرید و قبل از آن اطمینان حاصل کنید که نرده ها به اندازه کافی محکم باشند.- در صورت تجویز استروژن ، برای معاینه لگنی و انجام پاپ اسمیر به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. ماهی یک بار پستان ها را از نظر وجود توده بررسی کنید. هرگونه خونریزی یا ترشح مهبلی را به پزشک گزارش دهید.- از کمپرس گرم یا سرد به هر شکل برای تخفیف درد استفاده کنید.- برای خوابیدن از تشک سفت استفاده کنید.- در صورت صلاحدید پزشک از کمربند طبی استفاده کنید؛ وضعیت صحیح بدن را حفظ کند.- از مصرف داروهای مؤثر بر هوشیاری نظیر داروهای خواب آور و آرامبخش ها، که ممکن است باعث افتادن و بروز شکستگی گردند، خودداری کنید.داروهابرای درد خفیف ، مصرف داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن ممکن است کافی باشد.مکمل های کلسیم و ویتامین ـ د، درمان جایگزین هورمونی یا فلورید ممکن است تجویز شود.سایر داروهایی که روند تحلیل رفتن استخوان را کُند کرده یا رشد استخوان را افزایش می دهند نیز ممکن است تجویز شوند.فعالیتضمن حفظ فعالیت طبیعی خود از موقعیت هایی که با خطر افتادن همراهند، اجتناب کنید. ورزش ، به خصوص ورزش های تحمل کننده وزن نظیر پیاده روی یا دویدن برای حفظ قدرت استخوانی توصیه می شود.رژیم غذاییاز یک رژیم عادی متعادل حاوی مقادیر بالای پروتئین ، کلسیم و ویتامین ـ د استفاده کنید؛ در صورت داشتن اضافه وزن از یک رژیم لاغری استفاده کنید.در این شرایط به پزشک خود مراجعه نماییداگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم پوکی استخوان باشید.بروز درد به ویژه پس از ضربهاگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه نظیر خونریزی مهبلی شده اید داروهای تجویز ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.
راهکارهای مقابله با پیریمتخصصان برای مقابله با بروز زود هنگام علایم پیری با بالا رفتن سن ده راهکار طلایی را توصیه می کنند.تحرک بدنی و ورزش مداوم: متخصصان می گویند ورزش کردن در سنین بالا نیز امکان پذیر است و در این سنین افراد می توانند تحرک بدنی مورد نیاز خود را با انجام ورزش هایی مانند پیاده روی و شنا حفظ کنند.ترک سیگار: سیگار کشیدن نه تنها به سلامتی افراد آسیب می رساند بلکه زندگی راحت دوران سالمندی آنها را نیز تحت الشعاع خود قرار می دهد. بنابراین ترک سیگار اولین ضرورت جلوگیری از پیری به نظر می رسد .ارتباطات اجتماعی خود را حفظ کنید: ارتباط با دوستان روح انسان را جوان نگه می دارد. خندیدن در کنار دیگران و تبادل نظر و احساسات با آنها بهترین داروی ضد پیری محسوب می شود.تغذیه درست: به گفته متخصصان مصرف ویتامین ها و مواد معدنی در تغذیه اهمیت زیادی دارد و توجه به میزان کالری مصرفی در حفظ جوانی ارگانها تاثیر گذار است.مغز خود را تمرین دهید: تلاش کنید فهرست خریدتان را حفظ کنید. روزنامه بخوانید و در سنین بالا هم سعی کنید چیزهای جدید بیاموزید. روزمرگی باعث از کار افتادن مغز می شود. مصرف مغزها و ماهی و حبوبات و تخم مرغ نیز به حفظ بافت مغز در سالمندی کمک می کند.ارتباطات عاطفی خود را حفظ کنید: متخصصان معتقدند ارتباط عاطفی در دوران سالمندی نیز باید مانند دوران جوانی حفظ شود و ادامه یابد.دید مثبت داشته باشد: افرادی که همیشه منفی می نگرند و بدی ها را می بینند کمتر زندگی شاد دارند پس سعی کنید کمتر زندگی را سخت بگیرید.مراقبت درست از بدن: با بالا رفتن سن نیازهای بدن فرد تغییر می کند و به خصوص پوست و مو نیاز به مراقبت ویژه ای پیدا می کنند.تنش زدایی درست: در دوران سالمندی فرد باید آرامش و خواب کافی و لازم را داشته باشد. زیرا در خواب کل ارگان های بدن بازسازی می شوند.نور آفتاب کافی: سالمندان باید به میزان کافی از نور خورشید بهره مند شوند. البته نور خورشید زیاد نیز خطرناک است و می تواند روند پیری پوست را تسریع کند.
آهن و متابولیسم آن در بدنچون آهن برای تشکیل هموگلوبین ، میوگلوبین و مواد دیگر از قبیل سیتوکرومها ، سیتوکروم اکسیداز ، پرکسیداز و کاتالاز اهمیت دارد، لذا ضروری است که روش مورد استفاده قرار گرفتن آن در بدن درک شود.مقدار کل آهن بدن بطور متوسط ۴ تا ۵ گرم است که حدود ۶۵ درصد آن به شکل هموگلوبین وجود دارد. حدود ۴ درصد دیگر آهن به شکل میوگلوبین ، ۱ درصد به شکل ترکیبات مختلف هِم که موجب پیشبرد اکسیداسیون داخل سلولی میشوند و ۱ درصد به صورت ترکیب با پروتئین ترانسفرین در پلاسمای خون وجود داشته و ۱۵ الی ۳۰ درصد آن بطور عمده در سیستم رتیکولوآندوتلیال و سلولهای پارانشیم کبد عمدتا به شکل فریتین ذخیره میشود.● انتقال و ذخیره آهنانتقال ، ذخیره و متابولیسم آهن به این ترتیب است که ، هنگامی که آهن از روده کوچک جذب میشود بلافاصله در پلاسمای خون با یک بتاگلوبولین موسوم به آپوترانسفرین (Apotransferin) ترکیب شده و ترانسفرین را تشکیل میدهد و سپس در پلاسمای خون انتقال مییابد. آهن به صورت بسیار سستی با مولکول گلوبولین ترکیب شده و در نتیجه میتواند در هر نقطه از بدن به هر یک از بافتها آزاد شود. مازاد آهن در خون در تمام سلولهای بدن بخصوص در سلولهای کبدی و به مقدار کمتر در سلولهای رتیکوآندوتلیال مغز استخوان رسوب میکند.آهن درسیتوپلاسم سلول با پروتئینی به نام آپوفریتین ترکیب شده و فریتین را تشکیل میدهد. آپوفریتین دارای وزن مولکولی ۴۶۰۰۰۰ بوده و مقادیر متغیری آهن میتواند به صورت دستجاتی از رادیکالهای آهن با این مولکول بزرگ ترکیب شود. بنابراین فریتین میتواند محتوی فقط مقدار اندک و یا مقدار زیادی آهن باشد. این آهن ذخیره شده به صورت فریتین موسوم به آهن ذخیرهای است.▪ در پلاسمای خون: ترانسفرین <—————پوترانسفرین + آهن▪ در سیتوپلاسم سلول: فریتین<—————-آپوفریتین +آهن ذخیره ایمقدار کمتری آهن در منبع ذخیره به یک شکل فوقالعاده نامحلول به نام هموسیدرین ذخیره میشود. این موضوع بویژه هنگامی صدق میکند که مقدار کل آهن موجود در بدن بیش از مقداری باشد که مقدار کل آپوفریتین میتواند در خود جای دهد. هموسیدرین دستجات بزرگی در سلولها تشکیل میدهد و لذا میتوان با تکنیکهای معمولی بافت شناسی آن را رنگ کرده و به صورت ذرات بزرگ در مقاطع بافتی مشاهده کرد.فریتین را نیز میتوان رنگ کرد، اما ذرات فریتین آنقدر کوچک و پراکنده هستند که معمولا فقط با میکروسکوپ الکترونی میتوان مشاهده کرد. هنگامی که مقدار آهن در پلاسما بسیار کم شود، آهن کاملا به آسانی از فریتین ، اما با سهولت کمتری از هموسیدرین گرفته میشود. سپس آهن به شکل ترانسفرین در پلاسما به قسمتهایی از بدن که مورد نیاز است انتقال مییابد.یکی از مشخصات منحصر به فرد مولکول ترانسفرین آن است که بطور محکم به رسپتورهای موجود در غشای سلولی اریتروبلاستها در مغز استخوان میچسبد.سپس ترانسفرین همرا با آهن موجود در آن به روش آندوسیتوز به داخل اریتروبلاستها میرود. در داخل سلول ترانسفرین آهن خود را مستقما به میتوکندریها میدهد که در آنجا مولکول هم ساخته میشود. در افرادی که دارای مقادیر کافی ترانسفرین نیستند، ناتوانی در انتقال آهن به اریتروبلاستها به این روش موجب بروز آنمی شدید یعنی کاهش تعداد گویچههای سرخ که محتوی هموگلوبین کمتری از حالت طبیعی هستند، میشود.● دفع روزانه آهنروزانه حدود یک میلیگرم آهن در مردها بطور عمده از راه مدفوع دفع میشود. هرگاه خونریزی حادث شود، مقادیر اضافی آهن از بدن دفع میگردد. در زنها دفع خون قاعدگی ، میزان متوسط دفع آهن را به حدود ۲ میلیگرم در روز میرساند.● جذب آهن از لوله گوارشآهن از تمام قسمتهای روده کوچک بطور عمده با مکانیسم زیر جذب میشود. کبد مقادیر متوسطی از آپوترانسفرین را به داخل صفرا ترشح میکند که از این طریق مجرای صفراوی به داخل دوازدهه جریان مییابد. آپوترانسفرین در روده کوچک با آهن آزاد و نیز با بعضی ترکیبات آهن دار از قبیل هموگلوبین و میوگلوبین گوشت یعنی دو تا از مهمترین منابع آهن در رژیم ترکیب میشود. این ترکیب موسوم به ترانسفرین است.ترانسفرین به نوبه خود جذب رسپتورهای موجود در غشای سلولهای اپیتلیال روده شده و به آنها میچسبد. سپس مولکول ترانسفرین با روند پینوسیتوز در حالی که آهن را با خود حمل میکند به داخل سلول اپیتلیال جذب شده و بعدا در طرف خونی این سلولها به شکل ترانسفرین پلاسما آزاد میشود. سرعت جذب آهن فوقالعاده آهسته بوده و حداکثر آن فقط چند میلی گرم در روز است. این بدان معنی است که هنگامی که مقادیر عظیمی آهن در غذا وجود دارد، فقط قسمت اندکی از آن میتواند جذب شود.● تنظیم آهن کل بدنهنگامی که بدن از آهن اشباع شود، بطوری که عملا تمام آپوفریتین موجود در نواحی ذخیره کننده آهن با آهن ترکیب شده باشد، میزان جذب آهن از روده فوقالعاده کاهش مییابد. از طرف دیگر هنگامی که منابع ذخیره آهن کاملا آهن خود را از دست داده باشند، سرعت جذب میتواند فوقالعاده زیاد شود و به ۵ برابر هنگامی که منابع ذخیره آهن اشباع شدهاند و یا بیشتر از آن برسد. به این ترتیب آهن کل بدن تا حدود زیادی بوسیله تغییر سرعت جذب آن تنظیم میشود.● تخریب هموگلوبینهموگلوبین آزاد شده از گویچهها هنگام پاره شدن آنها تقریبا بلافاصله توسط ماکروفاژها در قسمتهای متعددی از بدن ، بویژه در کبد ، طحال و مغز استخوان فاگوسیته میشود.در جریان چند ساعت تا چند روز بعد ماکروفاژها مجددا آهن از هموگلوبین به داخل خون آزاد میکنند و این آهن توسط ترانسفرین یا برای تولید گویچههای سرخ جدید به مغز استخوان حمل میشود یا برای ذخیره شدن به شکل فریتین به کبد و سایر بافتها مییابد.قسمت پورفیرین هموگلوبین توسط ماکروفاژها پس از طی یک سری مراحل به پیگمان بیلیروبین تبدیل میشود که به داخل خون آزاد شده و بعدا توسط کبد به داخل صفرا ترشح میگردد.
بیماری صبحگاهی یا ویار خانم حامله چیست ؟ ویار یا بیماری صبحگاهی چیست؟تقریباً سه چهارم زنان حامله در سه ماهه اول حاملگی خود از تهوع (و بعضی اوقات استفراغ) رنج می برند.این وضیعت که بیماری صبحگاهی یا ویار خوانده می شود در بعضی از زنان صبح ها بدتر بوده و با گذشت روز بهتر می شود. ولی بیماری صبحگاهی در هر زمانی از روز می تواند بروز کند. تهوع معمولاً در حدود هفته ششم شروع می شود ولی می تواند زودتر و در هفته چهارم نیز شروع شود.تهوع معمولاً در طول ماه بعد شدیدتر می شود. حدود نیمی از زنان مبتلا به بیماری صبحگاهی در حدود هفته ۱۴ کاملاً بهبود می یابند. در باقی موارد، این مشکل در اکثر زنان یک ماه دیگر یا کمی بیشتر نیز طول می کشد، هر چند ممکن است در ادامه حاملگی دوباره بروز کرده و تا آخر حاملگی ادامه یابد.علت بیماری صبحگاهیعلت تهوع در دوران حاملگی دقیقاً مشخص نیست ولی احتمالاً ناشی از تغییرات فیزیکی زیادی است که در بدن زن حامله رخ می دهدبعضی از احتمالات عبارتند از:افزایش سریع هورمون hCG در اوایل حاملگی. مشخص نیست که این هورمون چگونه باعث بروز تهوع می شود ولی زمانبندی افزایش آن با وضعیت تهوع جور در می آید. درست در زمانی که میزان این هورمون در بدن به بالاترین مقدار خود می رسد تهوع نیز به حداکثر می رسد. تصور بر این است که استروژن نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد.افزایش حس بویایی و حساسیت به بو. این وضعیت نسبتاً شایع بوده و مکن است از عوارض افزایش سریع میزان استروژن در بدن باشد.حساسیت دستگاه گوارش. دستگاه گوارش بعضی زنان به تغییرات در اوایل حاملگی حساس تر است. حتی در یک مطالعه، رابطه ای میان هلیکوباکتر پیلوری (باکتری که سبب زخم معده می شود) و تهوع شدید در زمان حاملگی دیده شده است، هر چند علت این رابطه مشخص نیست.ممکن است شنیده باشید که بیماری صبحگاهی ناشی از کمبود ویتامین B است. با اینکه به نظر می رسد مصرف ویتامین B تکمیلی بصورت قرص در بسیاری از زنان حامله به کاهش تهوع کمک می کند، ولی این بدان معنا نیست که آنها کمبود ویتامین B دارند. در واقع، حداقل در یک مطالعه نشان داده شده است که هیچ تفاوت معناداری از نظر سطح ویتامین B6 میان زنان دچار بیماری صبحگاهی و دیگر زنان حامله وجود ندارد. علت تأثیر ویتامین B6 بر کاهش تهوع مشخص نیست. شواهدی نیز دال بر این مطلب وجود دارد که مصرف مولتی ویتامین در زمان لقاح تخمک و اسپرم و اوایل حاملگی به جلوگیری از بیماری صبحگاهی شدید کمک می کند که البته علت این مسئله نیز مشخص نیست.بعضی محققین این نظریه را مطرح کرده اند که بعضی زنان از نظر روانی بیشتر مستعد تهوع و استفراغ در دوران حاملگی هستند و این مسئله یک پاسخ غیر طبیعی به استرس است. با این حال، شواهد محکمی دال بر تأیید این نظریه وجود ندارد. (البته تهوع و استفراغ دائمی خود می تواند عاملی برای استرس بیشتر باشد!)آیا احتمال تهوع در بعضی زنان بیشتر است؟احتمال تهوع و استفراغ در زمان حاملگی در شرایط زیر بیشتر است:حاملگی دو قلو یا چند قلو. علت آن ممکن است مقادیر بالاتر hCG یا هورمون های دیگر در بدن باشد. احتمال شدیدتر بودن تهوع و استفراغ نیز در این صورت وجود دارد. البته این مسئله قطعی نیست و بعضی زنان که حاملگی دوقلو یا چند قلو دارند اصلاً تهوع ندارند.وجود تهوع و استفراغ در حاملگی های قبلیوجود سابقه تهوع و استفراغ بعنوان عارضه مصرف قرص های ضد بارداری. علت این مسئله ممکن است پاسخ بدن به افزایش سطح استروژن باشد.سابقه استعداد به بیماری حرکت (motion sickness)استعداد ژنتیکی تهوع حاملگی. در صورتیکه مادر یا خواهرتان بیماری صبحگاهی شدید داشته اند احتمال ابتلای شما بیشتر است.سابقه سردردهای میگرنیآیا تهوع بر روی جنین تأثیر دارد؟تهوع خفیف و استفراغ گهگاهی که معمولاً در بیماری صبحگاهی وجود دارد تا زمانیکه مادر غذا را تحمل کند و مقادیر زیاد مایعات بنوشد تهدیدی برای سلامتی جنین نیست. از این گذشته، جنین در عمده زمان سه ماهه اول آنقدر کوچک است که به کالری چندانی نیاز ندارد. اگر مادر نتواند یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد بد نیست که مولتی ویتامین مصرف کند. اگر آهن تهوع را بدتر می کند بهتر است از مولتی ویتامین هایی استفاده شود که دوز آهن آنها کم بوده و یا آهن نداشته باشند.عدم افزایش وزن مادر در سه ماهه اول معمولاً اشکالی ندارد البته تا زمانیکه ناشی از غذا نخوردن نباشد و مایعات به اندازه کافی مصرف شود. اشتهای مادر پس از گذشت این زمان بازگشته و وزنش افزایش خواهد یافت.آیا نداشتن بیماری صبحگاهی به معنای افزایش احتمال سقط است؟نه ضرورتاً . این واقعیت وجود دارد که بعضی مطالعات نشان داده اند که زنانی که کودکانشان سقط می شود کمتر دچار تهوع می شوند. (عدم تکامل کافی جنین یا جفت سبب پایین بودن هورمون های حاملگی شده و در نتیجه تهوع در این زنان کمتر است.) ولی بسیاری از زنان هم وجود دارند که حاملگی کاملاً طبیعی داشته و بعد از سه ماهه اول دیگر تهوع ندارند.راه های کاهش تهوع بیماری صبحگاهیهمه روش هایی که در زیر گفته می شود بر شواهد محکم استوار نیستند، ولی شایعترین توصیه هایی هستند که معمولاً متخصصین زنان و ماماها به بیمارانشان می کنند.از غذاها و بوهایی که سبب تهوع می شوند پرهیز کنید. اگر تقریباً همه چیز باعث تهوع می شود اشکالی ندارد که تنها چند غذای محدودی که مشکلی ایجاد نمی کنند مصرف شود حتی اگر تمام مواد غذایی لازم برای بدن را تأمین نکند. یک راه دیگر هم مصرف غذاهای بیمزه و یا گرم نکردن غذا است تا بوی آن کمتر باشد.سعی کنید همیشه مقداری شیرینی ساده مثل کلوچه کنار تخت خود داشته باشد. هنگامی که از خواب بیدار می شوید یکی دو تا بخورید و قبل از بلند شدن از جایتان ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دراز بکشید. داشتن این شیرینی ها کنار تخت ممکن است در صورتیکه که نصف شب با حالت تهوع از خواب بیدار شوید هم کمک کننده باشد.وعده های غذاییتان را کوچک و متعدد کنید تا معده تان هیچوقت خالی نباشد. بعضی زنان معتقدند که کربوهیدرات ها در هنگام تهوع بهترین خوراکی هستند ولی یک مطالعه کوچک نشان داده است که غذاهای دارای پروتئین بالا احتمالاً اثر بهتری دارند.از غذاهای چرب پرهیز کنید زیرا هضم آنها بویژه در حاملگی که تخلیه معده به زمان بیشتری نیاز دارد بیشتر طول می کشد. همچنین از غذاهای سنگین و چرب، تند، اسیدی و سوخاری شده نیز که می توانند باعث تحریک معده و دستگاه گوارش شوند پرهیز کنید.سعی کنید مایعات را بین وعده های غذایی مصرف کنید. همچنین سعی کنید یکباره حجم زیادی مایع مصرف نکنید زیرا معده به این ترتیب پر شده و اشتهایتان برای خوردن غذا کم می شود. یک روش خوب این است که یک نوشیدنی را در طول روز جرعه جرعه بنوشید. اگر زیاد استفراغ می کنید از یک نوشیدنی ورزشی حاوی گلوکز، نمک و پتاسیم استفاده کنید تا الکترولیت های (املاح) از دست رفته جبران شوند.سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید و اگر می توانید در طول روز چرتی بزنید. تماشای تلویزیون و یا رفتن به منزل یکی از دوستان یا بستگان راه خوبی برای مقابله با استرس بوده و حواس شما را از تهوعتان پرت می کند.سعی کنید ویتامین هایی را که برایتان تجویز شده را همراه با غذا یا درست قبل از خواب بخورید. اگر آهن موجود در قرص های مولتی ویتامین تهوع شما را زیاد می کند از پزشکتان بخواهید که داروی شما را عوض کند.از پزشک معالجتان در مورد ویتامین B6 بپرسید. علت بهتر شدن تهوع بر اثر مصرف ویتامین B6 دقیقاً مشخص نیست ولی مطالعات نشان می دهند که مصرف این ویتامین در بعضی زنان مؤثر بوده و در صورتیکه با دوز صحیح مصرف شود هیچ خطری ندارد. دوز معمول ویتامین B6 برای درمان بیماری صبحگاهی بین ۱۰ تا ۲۵ میلی گرم، سه بار در روز است ولی بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.اگر هیچیک از راه های فوق مؤثر نبود از پزشکتان بخواهید برایتان داروی ضد تهوع تجویز کند. توجه داشته باشید که مصرف هر گونه دارو در زمان حاملگی حتماً باید با نظر پزشک صورت گیرد بنابراین از مصرف خوسرانه دارو خودداری کنید.استفراغ بیش از حد در زمان حاملگیاگر خانم حامله نتواند هیچ چیزی (حتی مایعات) را در معده برای ۲۴ ساعت نگه دارد ممکن است به \"استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی (Hyperemesis Gravidarum)\" مبتلا شده باشد که درمان آن چندان ساده نیست. این عارضه هر چه سریعتر تشخیص داده شده و درمان شود احتمال بهبودش بیشتر است.در این موارد بلافاصله به بیمار مایعات وریدی (سرم) داده می شود تا آب از دست رفته بدن جبران شود. سپس برای کنترل الکترولیت های خون و اطمینان از عدم وجود بیماری های زمینه ای دیگر که سبب تهوع و استفراغ می شوند آزمایشاتی انجام می شود. بسته به مورد، بیمار ممکن است چند روز بستری شود تا راحت بتوان وی را از راه وریدی تغذیه کرد.بسیاری از زنان با گرفتن مایع وریدی و جبران مایعات از دست رفته حالشان بهتر شده و می توان تهوع و استفراغ را در آنها با داروهای ضد تهوع کنترل کرد. در بعضی موارد نادر، تهوع و استفراغ ادامه یافته و بیمار مجبور است هر چند وقت یک بار در بیمارستان یا منزل از سرم استفاده کند. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست رفتن مزمن آب بدن، کاهش وزن، سوء تغذیه و عوارض دیگر برای مادر و کودک شود ....ویار حاملگی چیست ؟بسیار شایع است که در دوران بارداری یک ماده غذایی خاص مانند ترشی، پیاز ترشی، خیارشور یا حتی موز را هوس کنید یا به طور ناگهانی از برخیغذاها متنفر شوید.علت این هوس ها، افزایش میزان هورمونی است که بزاق شما را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب طعم و مزه طبیعی یک غذا می شود.اگر ماده غذایی خاصی را هوس کردید، هوس خود را با خوردن آن غذا برطرف کنید، اما به شرط این که آن ماده غذایی کالری بسیار زیادی نداشته باشد و شامل مواد مفید هم بشود.همچنین شما را دچار سوء هاضمه نکند.اشتهای شما در طول این دوره ممکن است مرتب تغییر کند. نگران نباشید. بعد از زایمان به حالت طبیعی خود برخواهد گشت.
آشنایی با دستگاه گردش خونعمل دستگاه گردش خون ، برآوردن نیازهای بافتها یعنی حمل مواد غذایی به بافتها ، حمل فرآوردههای زاید به خارج از بافتها ، راندن هورمونها از یک قسمت بدن به قسمت دیگر و بطور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولها است.با این وجود گاهی درک این موضوع مشکل است که چگونه جریان خون در ارتباط با نیازهای بافتها تنظیم میشود و چگونه قلب در گردش خون کنترل میشود تا برونده قلبی و فشار شریانی مورد نیاز برای جلو راندن خون را تامین کنند. کنترل عصبی گردش خون بطور طبیعی کاری با تنظیم میزان جریان خون از یک بافت تا بافت دیگر ندارد. چون این عمل به عهده کنترل جریان خون موضعی بافتی است. بجای آن ، کنترل عصبی بطور عمده بر روی اعمال عمومیتر تاثیر میکند از قبیل توزیع مجدد جریان خون به نواحی مختلف بدن ، افزایش دادن قدرت تلمبهای قلب و بویژه تامین کنترل بسیار سریع فشار شریانی. روشی که بوسیله آن سیستم عصبی دستگاه گردش خون را تنظیم میکند، تقریبا بطور کامل از طریق سیستم عصبی خود مختار است.سیستم عصبی خودمختارمهمترین بخش سیستم عصبی خودمختار برای تنظیم گردش خون ، سیستم عصبی سمپاتیک است. سیستم عصبی پاراسمپاتیک از نظر تنظیم عمل قلب اهمیت دارد. فیبرهای عصبی محرکه رگی یا وازوموتور (Vasomotor) سمپاتیک ، نخاع را از طریق تمام اعصاب نخاعی سینهای و یک یا دو عصب اول نخاعی کمری ترک میکنند. این فیبرها وارد زنجیره سمپاتیک شده و از آنجا از طریق دو مسیر به گردش خون میرسند.از طریق اعصاب سمپاتیک ویژه که بطور عمده عروق احشایی داخلی و قلب را عصب میدهند.از طریق اعصاب نخاعی که بطور عمده عروق نواحی محیطی را عصب میدهند.عصبدهی سمپاتیکی رگهای خونیتمام رگها به استثنای مویرگها ، اسفنگترهای پیش مویرگی و بیشتر متآتریولها ، فیبرهای عصبی سمپاتیک دریافت میکنند. عصبگیری شریانهای کوچک و آرتریولها به تحریک سمپاتیک اجازه میدهد تا مقاومت این رگها را افزایش داده و از این راه موجب کاهش جریان خون در بافتها شود. عصبگیری رگهای بزرگ و مخصوصا وریدها ، تحریک سمپاتیک را قادر میسازد تا حجم این رگها را کاهش داده و در نتیجه ، حجم سیستم گردش خون محیطی را تغییر دهد. این امر میتواند خون را به داخل قلب تغییر محل دهد و از این راه نقش عمدهای در تنظیم سیستم قلبی – عروقی بازی میکند.فیبرهای عصبی سمپاتیک قلبعلاوه بر فیبرهای عصبی سمپاتیک که به رگهای خونی میروند فیبرهای سمپاتیکی دیگری نیز به قلب میروند. تحریک سمپاتیک بطور بارزی فعالیت قلب را افزایش میدهد. به این معنی که هم تعداد ضربان قلب و هم قدرت تلمبه زدن آن را زیاد میکند.کنترل پاراسمپاتیکی عمل قلباگر چه سیستم عصبی پاراسمپاتیک نقش فوقالعاده مهمی در سایر اعمال خود مختار بدن دارد، فقط بخش کوچکی در تنظیم گردش خون بازی میکند. تنها اثر واقعا مهم گردش خونی آن در کنترل تعداد ضربان قلب از راه فیبرهای پاراسمپاتیک است. تحریک پاراسمپاتیک موجب یک کاهش بارز در تعداد ضربان قلب و یک کاهش مختصر در قدرت انقباضی عضله قلب میشود.سیستم تنگ کننده رگی سمپاتیکی و کنترل آن بوسیله سیستم عصبی مرکزیاعصاب سمپاتیک حاصل تعداد عظیمی از فیبرهای تنگ کننده رگی و فقط تعداد معدودی فیبرهای گشاد کننده رگی هستند. فیبرهای تنگ کننده به تمام قسمتهای گردش خون توزیع میشوند. توزیع این فیبرها در کلیهها ، دستگاه گوارشی ، طحال و پوست قوی بوده و در مغز و عضلات اسکلتی ضعیفتر است.مرکز وازوموتور و نقش کنترل کننده آن بر روی سیستم تنگ کننده رگیدر ماده مشبک بصلالنخاع و یک سوم تحتانی پل مغزی بطور دوطرفه ناحیهای موسوم به مرکز وازوموتور قرار دارد. این مرکز ایمپالسهای پاراسمپاتیکی اعصاب پاراسمپاتیک را از طریق اعصاب پاراسمپاتیک به قلب و ایمپالسهای سمپاتیکی را از طریق نخاع و فیبرهای تنگ کننده رگی سمپاتیکی به تمام رگهای خونی بدن میفرستد و موجب تنگ شدن رگها و افزایش فشار خون شریانی میشود.کنترل مرکز وازوموتور بوسیله مراکز عصبی بالاترتعداد زیادی از نواحی در سراسر ماده مشبک پل مغزی ، مزانسفال و دیانسفال میتوانند مرکز وازوموتور را تحریک یا مهار کنند. غده هیپوتالاموس نقش ویژهای در کنترل سیستم تنگ کننده رگی بازی میکند. قسمت خلفی جانبی هیپوتالاموس موجب تحریک میشود، در حالیکه قسمت قدامی میتواند موجب تحریک یا مهار خفیف میشود. تحریک قشر حرکتی مغز ، مرکز وازوموتور را تحریک میکند و تحریک لوب گیجگاهی قدامی باعث تحریک یا مهار میشود.سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیک و کنترل آن بوسیله سیستم عصبی مرکزیاعصاب سمپاتیک عضلات اسکلتی حامل فیبرهای گشاد کننده رگی سمپاتیکی علاوه بر فیبرهای تنگ کننده هستند. در انسان از انتهای این فیبرها اپینفرین ترشح میشود که گیرندههای بتا را در عروق عضلات تحریک میکند. ناحیه اصلی مغز که این سیستم را کنترل میکند هیپوتالاموس قدامی است.اهمیت سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیکاین موضوع که سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیک نقش بسیار مهمی در کنترل گردش خون داشته باشد مورد تردید است زیرا بلوک کامل اعصاب سمپاتیک عضلات ، اثری بر روی قابلیت عضلات برای کنترل میزان جریان خون خود در جواب به نیازهایشان ندارد. امکان دارد که در شروع فعالیت عضلانی ، سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیک سبب گشاد شدن رگی ابتدایی در عضلات اسکلتی میشود و موجب میگردد که میزان جریان خون آنها افزایش یابد.غش کردن هیجانییک واکنش گشاد کننده رگی بویژه جالب در افرادی بوجود میآید که دچار ناراحتیهای شدید هیجانی میشوند که منجر به غش کردن میگردد. سیستم گشاد کننده رگی عضلات بطور شدید فعال میشود و همزمان با آن مرکز مهار کننده قلبی ، سیگنالهای قوی به داخل قلب ارسال میکند و ضربان قلب را بطور بارزی آهسته میسازد. فشار شریانی بطور آنی سقوط میکند و این عمل جریان خون مغز را کاهش داده و موجب میشود تا شخص بیهوش شود. این اثر رویهم رفته سنکوپ رگی واگی نامیده میشود.نقش سیستم عصبی در کنترل سریع فشار شریانییکی از مهمترین اعمال عصبی گردش خون توانایی آن برای ایجاد افزایشهای بسیار سریع در فشار شریانی است. برای این منظور ، تمامی اعمال تنگ کنندگی رگی و تند کنندگی قلبی سیستم عصبی سمپاتیک به صورت یک واحد تحریک میشوند. همزمان با آن مهار متقابل سیگنالهای مهاری پاراسمپاتیکی واگی به قلب بوجود میآید. سه تغییر همزمان زیر باعث افزایش فشار شریانی میشوند.تمام آرتریولهای بدن تنگ میشوند، مقاومت محیطی افزایش یافته، خروج خون از شریانها کاهش یافته و بدینوسیله فشار شریانی افزایش مییابد.جابجا شدن خون به سوی قلب افزایش یافته ، قلب با نیروی بیشتری منقبض میشود و فشار شریانی افزایش مییابد.خود قلب مستقیما توسط سیستم عصبی خود مختار تحریک شده و تلمبه زدن قلب تشدید میشود و فشار شریانی افزایش مییابددکتر علیرضا عاشوری
دوقلوهای همسان و غیر همسانچند دهه پیش، اکثر خانمهایی که چندقلو حامله بودند تا زمان زایمان از این مطلب اطلاع پیدا نمی کردند. اما امروزه دیگر چنین غافلگیری هایی به ندرت پیش می آیند. این خانمها به طور معمول در آزمایش سونوگرافی که اغلب در سه ماهه اول حاملگی انجام می شود، از اینکه دو یا چندقلو حامله هستند، مطلع می شوند.در صورتی که اندازه شکم شما بیش از حد معمول بزرگ شده باشد، پزشک به شما توصیه می کند که یک آزمایش سونوگرافی در سه ماهه اول حاملگی بدهید. البته به احتمال زیاد، شما یا پزشکتان در تعیین تاریخ دقیق آبستن شدن، اشتباه کرده اید. آزمایش سونوگرافی مشخص خواهد کرد که چقدر از زمان آبستنی شما می گذرد و آیا بزرگی اندازه شکم شما بواسطه چندقلو حامله بودن است یا خیر.اگر شما با استفاده از روشهای درمان ناباروری مانند استفاده از داروی کلومید (clomid)، گنادوتروپین، یا باروری آزمایشگاهی (IVF) حامله شده اید، احتمالا در هشت هفته اول از آزمایش سونوگرافی استفاده خواهید کرد تا مشخص شود که چند جنین در رحم شما کاشته شده اند. آزمایش سونوگرافی (خصوصا پس از هفته های ششم تا هشتم)، تقریبا به صورت قطعی می تواند مشخص کند که آیا بیشتر از یک جنین در رحم شما در حال رشد است یا خیر. با این حال، هر چه تعداد جنینها بیشتر باشد، احتمال اینکه یکی از آنها در آزمایش سونوگرافی مخفی بماند افزایش می یابد.دوقلوها چگونه همسان یا غیر همسان می شوند؟دوقلوهای غیر همسان در اثر آزاد شدن دو تخمک و بارور شدن همزمان آنها ایجاد می شوند. این دوقلوها را به عنوان دو تخمکی یا دی زیگوتیک (DZ) نیز می شناسند. دوقلوهای همسان از یک تخمک که بارور شده و سپس تقسیم می شود پدید می آیند و به همین دلیل به عنوان یک تخمکی یا مونوزیگوتیک (MZ) نیز شناخته می شوند.به هر حال، از آنجا که دوقلوهای همسان از یک تخمک به بار می آیند، DNA یکسانی دارند؛ اما با این که به آنها دوقلوهای همسان گفته می شود، دقیقا مشابه با یکدیگر نیستند. هرچند ژنهای آنها یکسان هستند، اما ممکن است برخی ویژگیهای آنها نیز متفاوت باشد که در نتیجه والدین می توانند بین آنها تمایز گذاشته و آنها را از یکدیگر تشخیص دهند. این تفاوتها ممکن است بواسطه اثرات محیطی، یا در درون رحم و یا در خارج از رحم باشد. همچنین، برخی ژنهای خاص ممکن است نهایتا به شکلهای متفاوتی در این دوقلوها بروز پیدا کنند.چه زمانی و چگونه می توانم بفهمم که آیا دوقلوهای من همسان یا غیر همسان هستند ؟از لحاظ تئوریک، آزمایشهای دوران حاملگی مانند CVS و آمنیوسنتز می توانند این مورد را به صورت دقیق مشخص نمایند. اما انجام این آزمایشها در چندقلوها می تواند پر دردسر بوده یا نتایج چندان دقیقی به دست ندهد و شما ممکن است نتوانید از DNA همه جنینها نمونه برداری کنید.اگر شما نتوانید یا نخواهید از این آزمایشها استفاده کنید، آزمایش سونوگرافی در اغلب موارد (بر حسب اینکه آیا آنها از یک جفت استفاده می کنند یا دو جفت؛ و اینکه آیا همجنس هستند یا غیر همجنس) می تواند مشخص کند که آیا نوزادان شما همسان هستند یا غیر همسان.اگر یک متخصص حرفه ای، سونوگرافی واژینال را بین هفته های ۹ تا ۱۴ انجام دهد، می تواند تقریبا ۱۰۰% مشخص نماید که آیا نوزادان شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کنند یا خیر. اگر این آزمایش در سه ماهه دوم انجام شود، میزان دقت آن به ۹۰% افت می کند، زیرا محیط داخل رحم تنگ تر شده و تشخیص جفت نیز دشوارتر می شود.در صورتی که نوزدان شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده کنند، همسان هستند. در صورتی که آنها از دو جفت استفاده کنند، ممکن است همسان یا غیر همسان باشند. همه دوقلوهای غیر همسان و ۲۰ تا ۳۰ درصد از دوقلوهای همسان ، از جفت های مجزا استفاده می کنند.در ۱۸ تا ۲۰ هفتگی، در صورتی که هر دو جنین به صورتی در رحم قرار گرفته باشند که تکنیسین بتواند اندامهای جنسی آنها را از طریق سونوگرافی ببیند، می توان جنسیت هر دو کودک را مشخص نمود. در صورتی که آزمایش سونوگرافی به وضوح نشان دهد که شما یک پسر و یک دختر دارید، در این حالت کودکان شما غیر همسان هستند. دوقلوهای همسان تقریبا در همه موارد، جنسیت مشابه دارند.در صورتی که در آزمایش سونوگرافی مشخص شود که دو جفت وجود دارد و کودکان از یک جنس هستند، یا اینکه اگر نتیجه سونوگرافی واضح و دقیق نباشد، شما احتمالا باید تا زمان تولد بچه ها برای پاسخ این سوال منتظر بمانید. پس از تولد، پزشک مشخص می کند که آیا دوقلوها از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کرده اند یا خیر. از آنجا که جفت های مجزا نیز در برخی موارد به هم چسبیده و به شکل یک جفت ظاهر می شوند، ممکن است برای تعیین تعداد دقیق جفتها به آزمایش در آزمایشگاه مجهز نیاز باشد.اگر بررسی و آزمایش جفتها نیز جواب سوال را مشخص نکند، شما می توانید از آزمایش DNA استفاده کنید؛ اما باید یک تا دو هفته برای مشخص شدن نتیجه، منتظر بمانید. همانگونه که در بالا ذکر شد، دوقلوهای همسان تقریبا در همه موارد DNA یکسانی دارند، اما در دوقلوهای غیر همسان فقط ۵۰% از DNA بین دو نوزاد مشابه و مشترک است.هنگامی که نوزادها بیشتر رشد کنند، احتمالا با نگاه کردن به آنها نیز به آسانی می توان مشخص کرد که آنها چه نوع دوقلویی هستند. اگر آنها آنقدر به هم شبیه باشند که افراد دیگر نتوانند آنها را از هم تشخیص دهند، می توان گفت که مسلما همسان هستند. اگر رنگ مو، رنگ چشم یا خصوصیات صورت آنها با هم تفاوت مشخصی داشته باشد، بدین معناست که آنها غیر همسان هستند.دانستن اینکه دوقلوها همسان یا غیر همسان هستند، چه اهمیتی دارد؟این موضوع صرفا برای ارضای حس کنجکاوی نیست. دانستن این نکته، ممکن است به خاطر برخی دلایل پزشکی نیز اهمیت داشته باشد.یک مورد آن است که دوقلوهای همسان که از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کنند، ممکن است در طول دوران حاملگی با یک خطر خاص در زمینه سلامتی خود مواجه باشند. حدود ۱۵ درصد از این دوقلوها به سندرم انتقال خون بین دوقلوها در رحم (TTTS) مبتلا می شوند؛ حالت خطرناکی که در آن، یکی از دوقلوها بخشی از مایعات خود را به دیگری می دهد. دوقلویی که مایع را دریافت می کند، احتمالا سریعتر از دوقلوی دهنده، رشد خواهد کرد.در صورتی که این عارضه درمان نشود، معمولا برای هر دو جنین کشنده است. در صورتی که دوقلوهای شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کنند، پزشک شما، میزان وزن اضافه کردن دو جنین را تحت نظر قرار داده و سایر نشانه های احتمالی TTTS را نیز بررسی می کند. در صورتی که پزشک به بروز این عارضه مشکوک شود، درمان فوری ممکن است جلوی عوارض احتمالی را گرفته و کودکان شما را سلامت نگه دارد.حتی پس از اینکه کودکان شما رشد کردند، دانستن اینکه آیا همسان هستند یا غیر همسان ، باز هم اهمیت دارد. به عنوان مثال، اگر دوقلوها همسان بوده و مشخص شود که یکی از دوقلوها از یک بیماری ژنتیکی رنج می برد، دوقلوی دیگر نیز قطعا به همین بیماری مبتلاست. اما در مورد دوقلوهای غیر همسان ، ممکن است یکی از آنها به یک بیماری ژنتیکی مبتلا باشد ولی دیگری از این لحاظ سالم باشد.یک دلیل دیگر هم برای دانستن همسان یا غیر همسان بودن دوقلوها وجود دارد: همه در این باره از شما سوال خواهند پرسید (از دوستان و آشنایان، تا غریبه هایی که در خیابان می بینید). دوقلوها برای مردم جذاب هستند، پس بهتر است در طول حاملگی و تا چندین سال بعد، برای پاسخ دادن به سوالات مکرر آنها آماده باشید.