تولید سیبی که درونش هم سرخ است یک سوئیسی در انگلیس پس از ۲۰ سال تحقیقات موفق شد بدون استفاده از تکنیکهای مهندسی اصلاح ژنتیکی سیبی را ایجاد کند که علاوه بر پوسته درون آن نیز کاملا سرخ است.در ظاهر به نظر می رسد که تنها یک سیب سرخ زیبا و اشتها آور باشد اما در حقیقت این سیب ویژه که Redlove نام دارد نه تنها دارای یک پوسته قرمز رنگ است بلکه درون آن نیز کاملا سرخ است.به علاوه این سیب نسبت به سیبهای معمولی از آنتی اکسیدانها و مواد غذایی غنی تری برخوردار است.بنابراین برای تهیه کیک سیب با این میوه جدید می توان یک کیک سرخ رنگ را تصور کرد که به نظر می رسد با آب تمشک سیاه مخلوط شده باشد.در تفاوت با سایر سیبها، Redlove حتی در مجاورت هوا نیز سیاه نمی شود و به این ترتیب برای تهیه سالاد بسیار مطلوب است.این سیب ثمره ۲۰ سال مطالعات یک پرورش دهنده گیاهان در انگلیس به نام “مارکوس کوبرت” است که این سیب کاملا سرخ را از پیوند گونه های متمایز میوه ها و کاملا طبیعی به دست آورده است. در این سیب از تکنیکهای اصلاح ژنتیکی استفاده نشده است.بسیاری از تولیدکنندگان میوه در اروپا شروع به کاشت اولین نمونه های Redlove برای عرضه تجاری کرده اند و انتظار می رود که این میوه ظرف چند سال آینده وارد بازار شود.یک شرکت انگلیسی به نام “ساتنز” حق فروش نهالهای این سیب را به قیمت دانه ای ۹۵/۲۴ پوند (۳۰ یورو) دراختیار دارد و تاکنون هزار و ۵۰۰ سفارش از کشاورزان محلی دریافت کرده است.mehrnews
سبزی ها را خیلی خرد نکنیدویتامین C به راحتی اکسید می شود و بر اثر حرارت دادن و خرد کردن از بین می رود.مریم مرادوف در گفتگو با فارس، افزود: ویتامین C یکی از ویتامین های محلول در آب بوده و قابلیت ذخیره سازی آن در بدن کم است.وی گفت: ویتامین C در سلامت پوست و لایه های محافظتی بدن مؤثر است، پوست انسان را با طراوت نگه می دارد و موجب جوانی پوست می شود.این متخصص تغذیه افزود: ویتامین C به سوخت و ساز بافت ها کمک می کند، موجب افزایش جذب آهن می شود، سیستم ایمنی را تقویت می کند و در استرس های روحی و روانی مصرف ویتامین C می تواند، مفید باشد.مرادوف افزود: از میان سبزی ها فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی و سبزی هایی که برگ سبز دارند، سرشار از ویتامین C است. تنها منبع حیوانی که حاوی ویتامین C است، جگر است.وی گفت: کمبود ویتامین C باعث می شود زخم ها دیر بهبود پیدا کند، خونریزی لثه ها اتفاق می افتد، خونریزی های زیر پوستی، خستگی، ضعف و بیحالی به وجود می آید.این متخصص تغذیه اضافه کرد: ویتامین C براحتی اکسید می شود و بر اثر حرارت دادن و خرد کردن براحتی از بین می رود.farsnews
افزودن کمی لیمو به آب در جلوگیری از گرمازدگی توصیه می شودکودکان کمتر از ۲ سال و افراد مسن در برابر گرمای هوا و کاهش آب و املاح بدن مقاومت کمتری دارند و در فصل تابستان باید آب و املاح بدن آنان تامین شود. دکتر حشمت الله توکل در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، اظهار داشت: در فصل تابستان و در هوای گرم، تبخیر آب بدن افزایش می یابد و در صورتی که آب از دست رفته تامین نشود، بدن دچار تشنج شده و حتی خطر مرگ وجود دارد.وی افزود: کودکان کمتر از ۲ سال و افراد مسن، مقاومت کمتری نسبت به گرما دارند و با از دست دادن آب و املاح بدن ممکن است دچار آسیب جدی شوند.توکل تصریح کرد: مشاهده می شود که برخی والدین در هنگام خرید، کودک را در درون خودرو گذاشته و در و پنجره خودرو را نیز می بندند که همین موضوع موجب گرما زدگی کودک و حتی مرگ او می شود.وی خاطرنشان کرد: به افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای و مشکلات قلبی توصیه می شود در ساعات گرم روز، کارهای سنگین انجام ندهند و به محض این که احساس تشنگی کردند، آب بنوشند.این متخصص داخلی بیان کرد: برای تامین آب و املاح مورد نیاز بدن و جلوگیری از گرمازدگی در فصل تابستان مصرف آب، آب میوه طبیعی و افزون اندکی آب لیمو به آب توصیه می شود.توکل گفت: بدن در شرایط عادی به هشت لیوان آب در شبانه روز احتیاج دارد ولی افرادی که در طول روز در معرض تابش مستقیم آفتاب و هوای گرم قرار دارند باید آب بیشتری مصرف کنند.وی افزود: پوشیدن لباس های نخی و آزاد و با رنگ روشن در پیشگیری از گرمازدگی بسیار موثر است. لباس های نایلونی، تیره رنگ و تنگ از تبخیر آب بدن پیشگیری می کند و دمای بدن افزایش می یابد.این متخصص داخلی تصریح کرد: همچنین باید به این نکته توجه شود که در هنگام بازگشت به منزل نباید بلافاصله در معرض باد مستقیم کولر قرار گرفت. ابتدا باید لباس های خیس از عرق تعویض شده و به تدریج تعادل دمایی با محیط ایجاد شود.isna
مصرف شکلات برای زنان باردار مفید استیک تحقیق جدید نشان داده است که خوردن شکلات حداقل سه نوبت در هفته می تواند احتمال بروز مشکلات و ناراحتی های خطرناک را در زنان باردار به میزان قابل توجهی کاهش دهد.به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، این تحقیق نشان داد: زنانی که به طور منظم در دوران بارداری شکلات مصرف می کنند، کمتر در معرض ابتلا به «پره اکلامپسیا» قرار می گیرند.گفتنی است، این بیماری در دوران بارداری موجب افزایش فشار خون می شود و یکی از شایع ترین مشکلات دوران بارداری است.به گزارش روزنامه تلگراف، این بیماری می تواند باعث بروز ناراحتی ها و مشکلات بارداری پس از اختلال در رشد عروق خونی در جفت شود و علامت اصلی آن افزایش فشارخون در مادر است.این عارضه همچنین می تواند روی جنین تاثیر گذاشته و موجب اختلال در رسیدن مواد غذایی به جنین شود که در این صورت زایمان زودرس یا دیگر مشکلات بروز می کند.در این پژوهش، محققان دانشگاه ییل روی ۲۵۰۰ زن باردار مطالعه کرده و نتایج تحقیقات خود را در مجله آمریکایی سالانه های همه گیرشناسی منتشر کرده اند.isna
طراوت و شادابی پوست با مصرف طالبیطالبی به دلیل برخورداری از ویتامین های B۳، B۱، B۶، B۵ و مواد مغذی دیگری مانند پتاسیم، فی بر، منیزیم و ید میوه ای اشتهاآور است که مصرف آن موجب طراوت و شادابی پوست بدن می شود.یک متخصص تغذیه در گفتگو با فارس با اشاره به این که طالبی منبع سرشار ویتامین A بوده و برای تقویت بینایی و بالا بردن سیستم ایمنی بدن مفید است، افزود: طالبی یکی از منابع غنی ویتامین C است و برای افراد فشار خونی بسیار مفید است.مریم مراداف به بیماران دیابتی در خصوص مصرف طالبی نیز هشدار داد و تاکید کرد: طالبی به دلیل این که خاصیت هیپوگلایسمی دارد و قند خون را به سرعت بالا می برد برای دیابتی ها مضر است و در مصرف آن احتیاط باید کرد.وی تصریح کرد: کسانی که در معرض استرس و آلودگی هوا قراردارند می توانند از طالبی استفاده کنند. طالبی ادرارآور و نرم کننده (ملین) است و مصرف آن موجب طراوت و شادابی پوست بدن می شود.=========================مصرف سالاد بعد از غذا، معده را بزرگ می کنداگر مصرف سالاد به بعد از غذا موکول شود، ممکن است دیگر جایی برای آن باقی نماند و موجب گشاد شدن بیش از حد معده می شود.سیدضیاءالدین مظهری در گفتگو با فارس افزود: افرادی که زمینه رفلاکس (بازگشت اسید معده) دارند، بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشند.وی گفت: این عامل موجب برگشت محتویات معده که اسیدی هستند، به طرف مری و ایجاد التهاب مری می شود و در برخی موارد نیز احتمال ورود غذا به ریه را امکان پذیر می کند.این متخصص تغذیه اضافه کرد: بعد از صرف غذا، چند دقیقه استراحت به معده کمک زیادی می کند، اما این استراحت نباید به صورت دراز کشیدن باشد.مظهری افزود: مصرف سالاد بعد، قبل یا زمان غذا خوردن توصیه می شود، اما بهتر است قبل از غذا باشد که هم از پرخوری جلوگیری می کند و هم محتوای فیبر آن برای حرکت درست روده ها مفید است.وی اضافه کرد: اگر مصرف سالاد به بعد از غذا موکول شود، ممکن است دیگر جایی برای آن باقی نماند، یا این که باعث گشاد شدن بیش از حد معده شود.
گوشت تازه را بلافاصله مصرف نکنیدیک کارشناس بیماری های مشترک بین انسان و دام گفت: برای پیشگیری از ابتلا به تب کریمه کنگو، گوشت تازه باید قبل از مصرف به مدت ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری شود تا ویروس احتمالی آن از بین برود.دکتر پورمازار در گفتگو با ایسنا با تاکید بر این که گوشت تازه ممکن است حامل ویروس بیماری تب کنگو باشد، افزود: تب کنگو، بیماری مشترک بین انسان و دام است که این بیماری در نشخوارکنندگان شیوع پیدا می کند، علائمی ندارد و بعد از چند روز بهبود می یابد.وی افزود: تب کریمه کنگو یک بیماری ویروسی محسوب می شود که در صورت انتقال به انسان منجر به مرگ او می شود.وی تصریح کرد: این ویروس به دو طریق منتقل می شود، گزش کنه که از دام این بیماری به انسان منتقل می شود و راه دیگر از طریق خون یا ترشحات بدن انسان آلوده به بیماری یا دام بیمار انتقال می یابد.این کارشناس بیماری های واگیردار درخصوص افرادی که بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند، اظهار کرد: کسانی که با حیوانات سر و کار دارند، همچنین گروه های بهداشتی و درمانی که با این نوع بیماران در تماس هستند باید رعایت نکات بهداشتی اعم از استفاده از دستکش و عینک را مورد توجه قرار دهند.وی توصیه کرد: مردم از گوشتی که دارای مهر سازمان دامپزشکی است، استفاده کنند. همچنین در هنگام قطعه قطعه کردن گوشت، تمام نکات بهداشتی را رعایت کنند.isna
آشنایی با ریزمغذی ها و نقش آنها در بدنریزمغذی ها دسته ای از عناصر و ترکیبات شیمیایی هستند که به میزان جزیی مورد نیاز بدن هستند اما همین مقدار جزیی نقش مهمی در فرآیند های شیمیایی بدن دارد و از این طریق به حفظ و ارتقای سلامت انسان کمک می کند.کمبود این مواد مغذی اختلالات مهمی در عملکرد طبیعی اندام های بدن ایجاد می کند. عوارض ناشی از کمبود بعضی از ریزمغذی ها از چنان اهمیتی برخوردارند که تلاش های بسیاری در سراسر دنیا صورت می گیرد تا میزان این کمبود ها را در جامعه به حداقل برسانند. در بسیاری از کشور ها به روش های گوناگون این ریزمغذی ها به الگوی مصرف روزانه مردم اضافه می شود که غنی کردن مواد غذایی با ریزمغذی های گوناگون و تامین آنها به صورت مکمل از آن جمله اند. از سوی دیگر، تلاش برای تصحیح فرهنگ و الگوی غذایی مردم در جهت شناساندن اهمیت این موضوع و آموزش همگانی، راه حل های این معضل بهداشتی هستند.آهنآهن به عنوان یک ماده غذایی ضروری وظیفه حمل اکسیژن را در خون به عهده دارد و همچنین هموگلوبین موجود در خون و میوگلوبین موجود در ماهیچه آهن دارند. آهن همچنین یکی از عوامل تشکیل دهنده آنزیم های گوناگون در بدن است. فرم آهن ذخیره شده در بدن انسان به صورت فریتین و هموسیدین است که درقسمت های متعدد بدن انسان از جمله مغز استخوان، کبد و طحال وجود دارد. پروتئین انتقال دهنده، آهن موجود در بدن را به سلول های بدن می رساند.کمبود شدید آهن در بدن سبب کم خونی، رنگ پریدگی، سلول های خونی با میزان غلظت هموگلوبین پایین می شود. کمبود شدید آهن در زنان باردار خطر تولد فرزندان نارس را افزایش داده و همچنین موجب تولد نوزادان کم وزن می شود. کمبود آهن در کودکان سبب اختلالات رفتاری مانند کاهش تمرکز می شود.در سال ۱۹۸۹ RDA میزان آهن مصرفی برای نوزادان شش ماه را ۶ میلی گرم و برای کودکان تا ۱۰ سال و پسران سن ۱۸ سال و بالاتر و زنان بالاتر از ۵۰ سال را ۱۰ میلی گرم اعلام کرد.میزان مصرف روزانه ۱۲ میلی گرم برای پسران ۱۱ تا ۱۸ سال و ۱۵ میلی گرم برای دختران و زنان ۱۱ تا ۵۰ سال و ۳۰ میلی گرم برای زنان باردار توصیه شده است.مکمل های آهن برای بیشتر مردم مورد استفاده نیست زیرا افزایش ذخایر آهن در بدن اثرات متضاد و سویی برجای می گذارد. در نتیجه زنان یائسه و مردان بالغ در صورت عدم نیاز به مصرف باید از مصرف بیش از حد آهن خودداری کنند.گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی ها، سبزی ها، حبوبات و سویا حاوی مقادیر متفاوت آهن هستند. گوشت قرمز منبع غنی از آهن است که قدرت جذب آهن موجود در آن از قابلیت بالایی برخوردار است.۱۵ تا ۴۵ درصد آهن مصرفی به صورت آهن «هم» در بدن جذب می شود که این امر وابسته به میزان آهن ذخیره شده در بدن انسان است.افرادی که با کمبود آهن مواجه هستند از این طریق می توانند نیازهای بدنشان را تامین کنند. آهن «هم» بیشتر در گوشت قرمز و گوشت ماهی ها قابل دسترسی است.میزان جذب آهن غیرهِم در بدن در حدود ۱ تا ۱۵ درصد است که این میزان وابسته است به میزان آهن ذخیره شده در بدن و همچنین حضور عوامل تشدیدکننده جذب آهن در بدن که از جمله می توان به اسید اسکوربیک یا ویتامین C اشاره کرد و همچنین عواملی مانع جذب آهن در بدن می شوند که از آن جمله می توان به اسید فیتیک حبوبات، پلی فنول ها در چای و قهوه یا ماهی قرمز و کلسیم در لبنیات اشاره کرد. محصولاتی مانند آرد که با آهن غنی می شوند در کاهش کمبود آن موثرند.ید یکی از عناصر شیمیایی است. کلسیم، اکسیژن، ازت و سدیم نیز نمونه های دیگری از عناصر شیمیایی هستند اما ید خیلی نادرتر است، انسان برای ساختن هورمون های تیروئید به ید نیاز دارد. هورمون های تیروئید به وسیله غده تیروئید ساخته می شوند. هورمون های تیروئید پس از آنکه در تیروئید ساخته شدند، با جریان خون در سراسر بدن حرکت کرده و بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی قسمت های گوناگون بدن را کنترل می کنند، این هورمون ها برای تکامل و عملکرد طبیعی بدن، مغز و دستگاه عصبی، برای حفظ گرمای بدن و انرژی ضروری هستند.وقتی ید به اندازه کافی به بدن نرسد، تیروئید نمی تواند به اندازه کافی هورمون بسازد. این کمبود پیامدهای بهداشتی مهمی دارد که مجموعه آنها را «اختلالات ناشی از فقر ید» می نامند.اصطلاح گواتر به معنای بزرگ تر بودن تیروئید از اندازه عادی آن است. اشخاصی که دچار فقر ید هستند به گواتر مبتلا می شوند زیرا نمی توانند به اندازه کافی هورمون تیروئید بسازند.هیپوتیروئیدیسم به مواردی اطلاق می شود که بدن هورمون تیروئید را به اندازه کافی دریافت نمی کند. هیپوتیروئیدیسم سبب تنبلی، خواب آلودگی، خشکی پوست، تحمل نکردن سرما و یبوست می شود. هیپوتیروئیدیسم نوزادان مساله ای بسیار جدی است زیرا عقب ماندگی ذهنی ایجاد شده قابل تصحیح نبوده و در همه عمر پایدار می ماند.اصطلاح کرتینیسم به عوارض خیلی شدید هیپوتیروئیدمی اطلاق می شود که در دوره جنینی یا نوزادی اتفاق می افتد. کرتن ها مبتلا به عقب افتادگی عقلی غیرقابل برگشت هستند و علاوه بر آن، علایم دیگری نیز مانند تاخیر در رشد دستگاه عضلانی، استخوانی و کری و لالی در آنها دیده می شود.میزان ید موجود در مواد غذایی به طور معمول کم است. بیشترین میزان ید در ماهی و به میزان کمتر در شیر، تخم مرغ و گوشت وجود دارد. میزان ید در میوه ها و سبزی ها بسیار پایین است. به علاوه، میزان ید موجود در آنها نیز بسته به محل، فصل و روش پخت تفاوت می کند. میزان ید آب آشامیدنی نیز نمی تواند تامین کننده ید مورد نیاز روزانه بدن باشد. به علاوه، در مناطقی که میزان ید در آب و خاک کم است، محصولات غذایی حیوانی و گیاهی ید کافی ندارند. به دلیل میزان ید پایین موجود در مواد غذایی در مقایسه با میزان ید مورد نیاز روزانه بدن باید از روش های دیگری برای تامین ید مورد نیاز روزانه استفاده کرد. در ایران برای تامین ید مورد نیاز، نمک ها یددار شده اند.● رویعنصر روی در بدن نقش مهمی در ساختمان بیش از ۵۰ متالوآنزیم دارد. به همین دلیل، کمبود روی بسیاری از سیستم های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، به ویژه بافت هایی که سرعت تقسیم سلولی و بازگردش آنها زیاد است مانند سیستم ایمنی و دستگاه گوارش که در مقایسه با سایر بافت ها بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. مجموع مقدار روی در بدن ۵/۱ تا ۵/۲ گرم است که بخش اعظم آن در عضلات، استخوان ها و کبد است و بخش کوچکی در پوست و مو و ناخن یافت می شود.مهم ترین آثار روی در مواردی همچون رشد فیزیکی، تولید مثل، سلامت پوست، نمو عصبی رفتاری، مقاومت بدن در برابر ابتلا به بیماری ها است. وجود عنصر روی در دوران کودکی به علت رشد سریع بدن یک نیاز بسیار حیاتی است.گرچه از اوایل دهه ۱۹۰۰، روی به عنوان ماده ای مغذی شناخته شده است، امروزه کمبود روی یکی از مشکلات تغذیه ای افراد کشورهای کم درآمد است. شواهد واضحی مبنی بر کمبود روی در انسان از دهه ۱۹۶۰ مشخص شد زمانی که موارد کوتاه قدی و تاخیر در بلوغ جنسی در نوجوانان شرق میانه گزارش شدند. با تجویز مکمل روی به این نوجوانان، وزن، قد و بلوغ جنسی آنان به طور معنی داری بهبود پیدا کرد. نتایج تحقیقات متعددی نشان داده است که مکمل روی موجب افزایش رشد در کودکان کوتاه قد شده و همچنین موجب کاهش عفونت های معمول دوران کودکی مانند اسهال و پنومونی می شود.با توجه به اهمیت روی در بدن کمبود آن نیز می تواند به مشکلات متعدد منجر می شود و سلامت کودکان را به خطر اندازد، به ویژه با توجه به سرعت رشد بالای شیرخواران و افزایش نیاز بدن به وجود روی، کمبود روی آثار خود را به اشکال گوناگون و به شکلی واضح نشان خواهد داد.بهترین منبع روی در سال اول زندگی، شیر مادر است ولی از سال دوم به بعد سایر مواد غذایی مانند (گوشت و غلات) منبع تامین کننده روی هستند.کمبود روی در گروه سنی کودکان به عوارضی مانند تاخیر رشد و کوتاه قدی، تاخیر در بلوغ، کم خونی خفیف، تاخیر در ترمیم زخم، اختلالات رفتاری، ضایعات پوستی، ریزش مو، ترس از نور و شب کوری و اختلال در حس چشایی منجر می شود.یک سوم کودکان سنین پیش دبستانی خانواده های کم درآمد کشورهای جهان از کوتاه قدی ناشی از کمبود روی رنج می برند.آموزش تغذیه، مکمل یاری، غنی سازی مواد غذایی و غنی سازی خاک به عنوان راهکارهای اساسی پیشگیری از کمبود روی تاکید و توجه متخصصان تغذیه است.در کشور ما بررسی تعیین وضعیت ریزمغذی ها که در سال ۱۳۸۰ به وسیله دفتر بهبود تغذیه جامعه و با همکاری انستیتـو تحقیقـات تغـذیه و صنایع غذایی کشور و آزمایشگاه ملی رفرانس در گروه های سنی متعدد و در ۱۱ اقلیم کشور انجام شد، نشان داد که شیوع کمبود روی بر اساس میزان روی سرم از ۵ درصد در مناطق روستایی استان های فارس و مرکز استان کرمان تا ۷۵ درصد در مناطق روستایی جنوب خراسان، سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان گزارش شده است. در مناطق شهری نیز شیوع کمبود روی از ۱۰ درصد در استان های فارس و مرکز استان کرمان تا ۵۵ درصد در استان های سیستان و بلوچستان، جنوب خراسان و جنوب کرمان مشاهده می شود. نتایج این بررسی حاکی از آن است که کمبود روی به عنوان یک مشکل تغذیه ای عمده در کودکان ۱۵ تا ۲۴ ماهه کشور مطرح است، به طوری که متوسط کمبود روی در گروه سنی مورد نظر ۲۰ درصد در کل کشور گزارش شده است.● ویتامین Aویتامین A یکی از مواد مغذی و مهم است که نقش اساسی در سلامت بدن انسان را به عهده دارد و کمبود شدید آن در کودکان می تواند به کوری منجر شود. نقش ویتامین A در بدن موجب حفظ سلامت چشم و قدرت دید در تاریکی، رشد طبیعی استخوان، سلامت پوست و بافت های مخاطی دهان، پیشگیری از بروز عفونت، رشد کودکان، خون سازی می شود.کمبود ویتامین A یکی از مهم ترین کمبودهای تغذیه ای در میان کودکان زیر شش سال است. کمبود این ویتامین سبب افزایش خطر ابتلا به انواع عفونت ها (به خصوص اسهال و عفونت های دستگاه تنفسی) در کودکان می شود. خطر مرگ و میر کودکان را به میزان دو تا چهار برابر افزایش می دهد. دوره نقاهت بیماری ها را طولانی تر می کند. در موارد شدید، کمبود این ویتامین سبب شب کوری (کم شدن قدرت دید در تاریکی)، آسیب رسیدن به چشم ها و در نهایت کوری مطلق، اختلال در رشد استخوان ها و سیستم خون سازی در بدن کودک می شود.علل اصلی کمبود ویتامین A عبارت است از:دریافت ناکافی ویتامین A به دلایل متعدد از جمله: تغذیه کودک با شیر مصنوعی، تغذیه تکمیلی نامناسب و مصرف ناکافی منابع غذایی ویتامین A، تغذیه نادرست و پرهیزهای غذایی در دوران بیماری و نقاهت، ناآگاهی های تغذیه ای، فقر اقتصادی و کم بودن منابع غذایی ویتامین A در محل، افزایش نیاز به ویتامین A در بعضی از دوران های زندگی به ویژه دوران رشد سریع کودکی و نوجوانی، دوران بارداری و شیردهی و اختلال در استفاده بدن از ویتامین A در برخی از موارد مانند سوء تغذیه پروتئین ـ انرژی، ابتلای مکرر به بیماری ها به خصوص اسهال و عفونت های حاد تنفسی، آلودگی های انگلی، رژیم غذایی کم چربی است.در سال ۱۳۸۰ پژوهشی در وضعیت ریزمغذی های ایران نشان داد که ۱۵درصد زنان باردار کشور با کمبود ویتامین A مواجه اند و در زنان باردار بالاترین میزان شیوع در مناطق شهری جنوب کشور (استان های هرمزگان، بوشهر و جنوب خوزستان) یعنی ۳۴ درصد کمبود خفیف و شدید ویتامین A دیده می شود.ویتامین A در منابع گیاهی به صورت پیش ساز ویتامین A در انواع کاروتن ها به ویژه بتاکاروتن و در منابع حیوانی به شکل رتینول فعال یافت می شود. بهترین منابع ویتامین A منابع حیوانی آن است زیرا از قابلیت جذب بهتری برخوردارند.منابع حیوانی این ویتامین شامل:جگر، زرده تخم مرغ، قلوه، شیر و لبنیات پرچرب، کره، ماهی کوچک با جگر (مانند کیلکا) و منابع گیاهی آن سبزی های برگ سبز تیره مانند اسفناج و کاهو، جعفری، سبزی های زرد مانند هویج و کدو حلوایی، میوه های زرد و نارنجی رنگ مانند زردآلو، آلو، هلو، قیسی، خرمالو، نارنگی، موز و انگور، طالبی و گرمک هستند. برای شیرخوار بهترین منبع ویتامین A شیر مادر است.● ویتامین Cویتامین C یا اسید اسکوربیک یک ویتامین محلول در آب است. غدد فوق کلیوی و هیپوفیز بیشترین غلظت ویتامین C را در بدن دارا هستند. پس از آنها این ویتامین در مقدار کمتر در کبد، لوکوسیت ها، مغز، کلیه و لوزالمعده موجود است. بیشترین مقدار این ویتامین در کبد و ماهیچه های اسکلتی است.مهم ترین عملکرد ویتامین C در بدن ساخت کلاژن –پروتئین بافت پیوندی- از پیش کلاژن است. همچنین این ویتامین در ساخت ناقلان پیام های عصبی، هورمون های استروئیدی، کارنیتین، تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی، تجزیه تیروزین و متابولیسم یون فلزی نقش بسیار مهمی دارد. وجود این ویتامین ممکن است به جذب بیشتر آهن در بدن کمک کند. نقش اسید اسکوربیک به عنوان یک عامل کاهنده بیولوژیکی ممکن است با جلوگیری از ایجاد بعضی از بیماری ها همچون آب مروارید، بعضی از سرطان ها و بیماری های قلبی عروقی در ارتباط باشد.کاهش بسیار شدید اسید اسکوربیک به ایجاد بیماری اسکوروی منجر می شود که با علایمی همچون تورم، خون ریزی لثه ها، لق شدن دندان ها، پارگی مویرگ ها، به خصوص مویرگ های داخل مفاصل که موجب دردناک شدن بیش از حد آنها می شود، کاهش التیام زخم ها، ضعف و خستگی و اختلالات روانی همراه است.تنها استفاده اثبات شده از ویتامین C به عنوان داروی درمان کننده، در جلوگیری و درمان اسکوروی است. هرچند در تمام دنیا از ویتامین C برای التیام زخم ها، کاهش فشار خون، تخفیف سرماخوردگی و عملکرد بهتر سیستم ایمنی استفاده می شود اما گاهی اوقات نتایج حاصل از استفاده ویتامین C کمی ضد و نقیض است. به همین دلیل، امروزه تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است.مقدار توصیه شده ویتامین C برای افراد عادی در حدود ۶۰ میلی گرم در روز و ۷۵ تا ۹۵ میلی گرم در روز برای زنان حامله و شیرده است. برای نوزادان، ۳۵ میلی گرم در روز و برای بچه های یک تا سه ساله ۴۰ میلی گرم در روز توصیه می شود. حداقل مقدار مصرف ویتامین C برای جلوگیری از ابتلا به اسکوروی، ۱۰ میلی گرم در روز است. البته افزایش مصرف ویتامین C در شرایط خاص همچون فشارهای روحی، ابتلا به عفونت، انجام ورزش های حرفه ای و سنگین یا افزایش دمای محیط توصیه می شود. در سیگاری ها مقدار مورد نیاز حتی ممکن است به ۱۰۰ میلی گرم در روز برسد. البته در یکی دو ساله اخیر پیشنهاد شده که دریافت ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم ویتامین C در روز (زیر ۴۰۰ میلی گرم در روز) از مواد غذایی منافع زیادی را در افراد سالم و طبیعی به دنبال دارد.بهترین منابع غذایی حاوی ویتامین C، مرکبات، هندوانه، خربزه، گوجه فرنگی، سیب زمینی، فلفل سبز و سبزی های سبز برگ است. ویتامین C به هوا، حرارت و آب حساس است بنابراین به آسانی طی انبارداری طولانی یا در هنگام فرآوری غذاها یا پخت بیش از حد تخریب می شود.افزایش بیش از حد مصرف ویتامین C توصیه نمی شود. مصرف بیش از حد ممکن است زمینه را برای تولد نوزادان نارس مبتلا به کم خونی ناشی از کاهش تعداد گلبول های قرمز بیشتر کند زیرا افزایش غلظت ویتامین C در این نوزادان سبب شکنندگی گلبول های قرمز خون آنها می شود. در افراد سالم مقدار مصرف بالای هزار میلی گرم به خوبی به وسیله بدن قابل تحمل است و ایجاد عوارض مضر در کوتاه مدت نمی کند اما باید از مصرف طولانی مدت این مقدار جلوگیری کرد.● ویتامین Eویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است و اصولا در بافت های چربی، کبد و ماهیچه ذخیره می شود. روغن های گیاهی مانند بادام زمینی، سویا، ذرت، گلرنگ، آفتابگردان و جوانه گندم، مهم ترین منابع غذایی ویتامین E به شمار می روند.سایر منابع شامل دانه های روغنی، بذرها، دانه های کامل (سبوس دار) و سبزی های برگ سبز است. بعضی از غذاهای اصلی مانند شیر و تخم مرغ، گوشت، ماهی و مرغ حاوی مقادیر کمی از ویتامین E هستند. از دیگر منابع خوب ویتامین E، خشکبار، حبوبات و غلات آماده است. به علاوه، کره، مارگارین و دیگر غذاها با ویتامین E غنی می شوند. به طور متوسط، ۲۰ تا ۴۰ درصد ویتامین E مصرف شده جذب می شود. طی پخت غذا و نگهداری موادغذایی، به خصوص اگر در معرض گرما و اکسیژن باشند تا حدود ۵۰ درصد از ویتامین E از بین می رود. سرخ کردن غذا نیز این ویتامین را در روغن های گیاهی تخریب می کند. نگهداری مواد غذایی در داخل یخچال نیز موجب کاهش میزان ویتامین E می شود.نقش اصلی ویتامین E، محافظت بافت های بدن از واکنش های تخریبی (پراکسیدسیون) است که ناشی از فعالیت های متابولیکی بدن و عوامل سمی خارجی است. ویتامین E از غشای سلول های عصبی، عضلانی و سیستم قلبی عروقی محافطت می کند. همچنین کمک به افزایش طول عمر گلبول های قرمز خون و استفاده مناسب از ویتامین E در بدن از دیگر نقش های ویتامین E است. چند مطالعه اپیدمیولوژیکی ارتباط میان ویتامین E و خطر برخی از سرطان ها مانند پستان، ریه، دهان و حلق را نشان داده است. ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان نقش محافظتی در بیماری های قلبی عروقی دارد و دیده شده که خطر مرگ در اثر بیماری های ایسکمیک قلبی با مصرف مقادیر زیاد ویتامین E کاهش می یابد.مقدار ویتامین E دریافتی روزانه بر اساس سن وجنس و میزان ویتامین E مصرفی افراد در هر کشور متفاوت است. براساس آخرین توصیه ها، دریافت روزانه ویتامین E باید ۱۵میلی گرم باشد که معادل ۲۰ واحد بین المللی ویتامین E سنتتیک است.در بعضی از کشورها مقدار این ویتامین برای زنان باردار حدود ۳۰ میلی گرم توصیه شده است. به طور کلی مقدار مورد نیاز ویتامین E بستگی به میزان اسیدهای چرب غیراشباع در رژیم غذایی دارد و هر چه مقدار این نوع چربی ها در رژیم غذایی بیشتر باشد، نیاز بدن به ویتامین E بیشتر می شود. مصرف هم زمان آهن و ویتامین E، موجب کاهش قابلیت دسترسی ویتامین E در بدن می شود. سایر آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C و بتاکاروتن، عمل آنتی اکسیدانی و محافظتی این ویتامین را تقویت می کند.
سوء تغذیه در دوران کودکی و سالهای نخست زندگی می تواند فعالیت مغزی را تضعیف کندسوء تغذیه در کودکی، کارکرد مغز را تضعیف می کند یک پژوهش جدید نشان داده است که سوء تغذیه در آغاز زندگی سبب کاهش عملکرد مغزی در سنین بالاتر می شود و این امر سبب بروز مشکلاتی در کشورهای فقیر و در حال توسعه می شود.در پژوهش جدیدی که روی بیش از ۱۵ هزار فرد میانسال در چین انجام گرفت، معلوم شد که گرسنه نماندن در دوران کودکی و تغذیه مناسب نه تنها زندگی افراد را نجات می دهد بلکه هم چنین عملکرد و بازده ذهنی را در سالهای آتی بهبود می بخشد.دکتر زلفی زانگ محقق دانشگاه ایالتی میشیگان در این پژوهش اظهار داشت: در حال حاضر در سراسر جهان ۱۷۸ میلیون کودک زیر ۵ سال وجود دارد که یا گرسنه هستند و یا وضعیت تغذیه آنها نامناسب بوده و دچار سوء تغذیه می باشند.این محققان می گویند: هزینه ای که صرف سیر کردن و تغذیه مناسب کودکان می شود به مراتب کمتر از بودجه ای است که باید برای مراقبت از سالمندان مبتلا به مشکلات ذهنی و اختلال مشاعر صرف کرد.این تحقیق در مجله «علم و طب اجتماعی» منتشر شده است.
غذاهای سنتی در سفره ایرانی ها رنگ می بازد«جامعه سالم، تغذیه سالم، امنیت غذایی» در حالی برای چهارمین روز از هفته سلامت انتخاب شده است که عملا تمامی رشد جمعیت طی ۳۰ سال آینده در نواحی شهری خواهد بود و محیط های شهری معمولا برای فعالیت بدنی مناسب نیستند و رژیم غذایی ناسالم را نیز ترغیب می کنند.به گزارش ایسنا، در حالی که براساس گزارش های بین المللی، جمعیت شهرها در جهان به سرعت در حال افزایش است، در شهرها به علت شیوه زندگی پرسرعت و کمبود وقت، تقاضای جامعه برای مصرف غذاهای آماده بالاست و این در حالی است که این غذاها معمولا حاوی کالری بالا، چربی، شیرینی و نمک زیاد و در عین حال مواد مغذی ناکافی هستند.در آخرین بررسی سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۳ در حداقل نیمی از کشورها، بیش از ۷۰ درصد مناطق شهری به میزان کافی میوه و سبزی مصرف نمی کنند. این میزان در کشور ما نیز طبق آخرین بررسی کشوری حدود ۸۷ درصد است.میزان فعالیت بدنی کم نیز در کشور در سنین ۱۵ تا ۶۴ سالگی حدود ۳۵ درصد در هر دو جنس گزارش شده است.امروزه غذاهای سنتی در سفره ایرانی ها در حالی رنگ می بازد که رژیم غذایی نامناسب و فعالیت بدنی ناکافی دست به دست یکدیگر داده و افزایش خطر بسیاری از بیماری های غیرواگیر مزمن مانند چاقی، فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، پوکی استخوان، دیابت نوع ۲ و انواع خاصی از سرطان ها را شاهد هستیم.صد و ۵۵ میلیون نفر در سنین ۳۰ تا ۴۵ سال در جهان در شرایطی چاقند که چاقی خود از عوامل بروز بیماری هایی نظیر فشارخون، دیابت و … است. این در حالی است که۲۰ درصد از بیماری های قلبی عروقی در سراسر جهان به دلیل مصرف کم میوه و سبزی ایجاد می شوند و کاهش روزانه ۳ گرم مصرف نمک ۵۰ درصد کاهش تعداد افراد مبتلا به فشار خون بالای نیازمند درمان و ۲۲ درصد کاهش تعداد مرگ به علت سکته مغزی را سبب می شود.نقش خانوار در انتخاب سبد غذایی بسیار مهم که خود به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مهمترین و زیر بنایی ترین آنها فرهنگ و دانش تغذیه ای خانواده است. برای ایجاد دسترسی به غذای مناسب و سالم و هدایت خانوارها در انتخاب درست غذا، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در کنار سایر بخش های رفاه و توسعه اجتماعی کشور با افزایش پوشش خدمات بهداشتی درمانی، حمایت از تولید محصولات سالم و مغذی، ارتقای فرهنگ و دانش تغذیه ای و اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی سیاست گزاری کرده و به ابعاد مدیریت امنیت غذا و تغذیه شامل تولید، توزیع، عرضه و مصرف می پردازد.رییس اداره تغذیه وزارت بهداشت نیز نقش غذاهای سنتی در زندگی شهری را بسیار کمرنگ ارزیابی می کند و می گوید: غذاهای سنتی در روستاها همچنان جایگاه خود را حفظ کرده اند. اما در زندگی شهری به ویژه با توجه به زندگی کنونی که زنان نیز در خارج از منزل فعالیت می کنند، استفاده از غذاهای سنتی به مدیریت زنان خانه بستگی دارد و لازم است که تلاش بیشتری از سوی زنان برای حفظ سفره سنتی صورت گیرد و مواد غذایی خانگی را همچنان در ذائقه کودکان و خانواده ثابت نگهدارند و ارزش آن را پاسداری کنند.وی معتقد است: اگر دوراندیشی زنان در خانواده نباشد; به دلیل کمبود وقت مادر غذاهای آماده می تواند در خانه رواج یابد و همین فرهنگ در آینده کودکان را به مصرف غذاهای آماده تشویق کرده و در نتیجه سلامت افراد خانواده را به خطر اندازد.دکتر ترابی، نمک، روغن، قند و شکر و مواد افزودنی و نگهدارنده را از موادی دانست که در زندگی شهری مصرف آنها معمولا افزایش می یابد و به ایسنا می گوید: معمولا غذاهایی که در زندگی شهری مورد استفاده قرار می گیرند غذاهای آماده هستند که معضلات و مشکلات خود از جمله بیماری هایی مانند چاقی، افزایش فشار خون، دیابت، برخی از سرطان ها و… را به دنبال دارند.به گفته وی، ممکن است میزان بالای نمک در برخی از مواد غذایی حتی مواد غذایی سالم چندان مشخص نباشد. به عنوان مثال موادی مانند زیتون شور علیرغم آن که از خواص بسیار زیادی برخوردار است; شور بودن آن می تواند تهدیدی برای سلامتی باشد. برخی از خشکبار و مغزهای شور نیز می تواند افراد را مستعد ابتلا به فشار خون کند. چیپس، پفک و دیگر تنقلات آماده مانند چوب شور که معمولا برای کودکان استفاده می شود، از نمک بسیار بالایی برخوردارند.دکتر ترابی نسبت به مصرف بی رویه مواد غذایی مانند سوپ های آماده، قرص های سوپ، پودرهای فشرده پیاز و سیر و… هشدار می دهد و می گوید: این مواد علاوه بر برخورداری از مواد نگهدارنده و افزودنی از نمک بالایی نیز برخوردارند. یک ساندویچ سوسیس و کالباس و دیگر محتویات آن مانند سس و خیارشور مجموعه ای حاوی نمک زیاد را شامل می شود.وی، میزان روغن ها و چربی ها را در غذاهای آماده بالا عنوان می کند و می گوید: به عنوان مثال، پنیر پیتزا، گوشت های چرخ کرده آماده، سس سالاد، سس کچاب و انواع چیپس ها حاوی روغن و چربی بالایی هستند که اضافه دریافت آنها می تواند به اضافه وزن و چاقی منجر شود فرد را مستعد ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، فشار خون و… کند.دکتر ترابی در ادامه با اشاره به نقش قند و شکر در چاقی و بروز بیماری های غیرواگیر نیز می گوید: افزایش دریافت قند و شکر همراه با صرف چای می تواند به چاقی منجر شود. مصرف بیش از نیاز انواع شیرینی ها و برخی از نان های سنتی شکردار نیز می توانند چاقی را به دنبال داشته باشند.وی با بیان این که هر بطری نوشابه گازدار معادل ۱۰ حبه قند شیرینی دارد، ادامه می دهد: این در حالی است که ممکن است به علت گازدار بودن طعم بسیار شیرین نوشابه های گازدار احساس نشود. در مجموع نوشابه های گازدار حجم زیادی از انرژی و کالری را وارد بدن می کند بدون آن که از نظر ریزمغذی ها تاثیری در سلامت بدن داشته باشد.دکتر ترابی نسبت به مصرف زیاد آبمیوه های صنعتی و شیوع پدیده چاقی هشدار می دهد و می گوید: انواع آبمیوه های صنعتی معمولا حاوی آب، حجم زیادی از شکر و طعم مصنوعی از میوه ها هستند که هیچ گونه ارزش غذایی ندارند و یکی از عوامل شیوع چاقی در نوجوانان و جوانان بویژه در فصل گرما هستند. بنابراین توصیه می شود که افراد تا حد امکان از مصرف آبمیوه های مصنوعی خودداری کنند و به جای آن از آب و آب میوه های تازه استفاده کنند.وی با بیان این که مصرف بالای مواد افزودنی و نگهدارنده نیز بدن را مستعد ابتلا به بیماری های مزمن غیرواگیر می کند، می گوید: معمولا مواد غذایی بسته بندی شده و آماده، حتی کیک و بیسکویت و هر تنقلی که بسته بندی می شود حاوی مواد افزودنی و نگهدارنده است که افزایش مصرف آنها و تجمع در بدن، فرد را مستعد بیماری های مزمن غیرواگیر می کند.دکتر ترابی در ادامه نسبت به مصرف بی رویه نمک، روغن، قند و شکر و مواد نگهدارنده هشدار داده و می گوید: بیماری های غیرواگیر که از زندگی شهری، تغییر روش تغذیه و سبک زندگی حادث می شوند، قابل درمان نیستند. بیماری هایی مانند فشارخون، سرطان، دیابت و… هر چند قابل پیشگیری هستند اما زمانی که حادث می شوند قابلیت درمان صد در صد را ندارند و اغلب آنها وضعیت وخیمی را ایجاد می کنند. در زمینه چاقی نیز باید گفت که پیشگیری از چاقی بسیار راحت تر از درمان است; اما در زمان بروز چاقی برای کاهش وزن و آب کردن چربی های اضافی به پشتکار زیاد و صرف وقت زیاد نیاز است. اگرچه کاهش وزن پس از بروز چاقی ممکن است اما بسیار مشکل تر از پیشگیری است. بنابراین باید در دریافت مواد غذایی مواظبت کرد و تا زمانی که گرسنگی ایجاد نشده مواد غذایی مصرف نشوند و اضافه بر نیاز به مصرف میان وعده و غذا اقدام نشود.به اعتقاد کارشناسان موضوع مهم در بحث تغذیه آن است که هر چند در شرایط فعلی عرضه غذا نسبتا کافی است اما در مصرف آن تعادل وجود ندارد. از آنجایی که طی سالهای اخیر رژیم غذایی غنی از کربوهیدرات های پیچیده و فیبر جای خود را به رژیم های غذایی با سهم بیشتری از چربی، قند و غذاهای فرآیند شده و کم فیبر داده است و غذای آماده متعلق به فرهنگ بیگانه، جایگزین سفره سنتی شده است لازم است در خانواده های ایرانی آموزش فراگیر در خصوص تغذیه مناسب صورت گیرد. توزیع نامناسب غذا در بین اعضا خانوار و عدم شناخت گروه های غذایی و نیاز بدن به هر یک از گروه ها نیز از جمله عوامل اصلی نامناسب بودن دریافت مواد غذایی در اعضا خانوار است. بنابراین هریک از سازمان های مسئول در امر تهیه، توزیع و عرضه غذا و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی- درمانی، آموزشی و… در کشور باید بر اساس استراتژی های متناسب با شرح وظایف سازمانی خود با یکدیگر همکاری کنند.
حذف پنیر از سفره صبحانه عاقلانه نیستیک متخصص تغذیه گفت:« با توجه به اینکه سرانه مصرف شیر در کشور در حد ناچیز است پنیر به عنوان یک ماده لبنی متراکم می‌تواند تا حد زیادی کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین کند.»دکتر نیستانی اظهار داشت:« در جهان واقعی و مبنای اولیه تغذیه چیزی به معنای خوب یا بد مطلق وجود ندارد و هر ماده غذایی حتی به مقدار اندک نیز برای بدن لازم و ضروری است و نمی توان آن‌را از برنامه غذایی حذف کرد.»وی افزود:«به منظور حفظ سلامت بدن باید تنوع و تعادل بین مواد غذایی رعایت شود تا نیاز بدن به مواد مختلف از جمله املاح ، ویتامین‌ها و مواد مغذی برطرف و تأمین گردد.»این متخصص تغذیه با اشاره به فواید پنیر، حذف این ماده غذایی را از سفره صبحانه نادرست دانست و تصریح کرد:«پروتئین پنیر مرغوب و ترکیب اسید آمینه‌های آن نیاز بدن را برطرف می‌سازد و منبع مناسبی برای تأمین پروتئین محسوب می‌شود.»نیستانی گفت:«از نظر فرهنگ ایرانی، پنیر خاصیت سیرکنندگی بالایی دارد و دست کم تا ۳ ساعت پس از صبحانه فرد احساس سیری می‌کند ولی به دلیل مقدار چربی و سدیم بالا نباید بیشتر از ۳۰ گرم در روز مصرف شود.»این متخصص تغذیه اظهار داشت:«در پنیرهای کهنه اسید آمینه طی فرایند تخمیر به آمینه فعال تبدیل می‌شود که خوردن آن می‌تواند سلامت شخص را به خطر اندازد ولی امروزه چنین مشکلی وجود ندارد.»نیستانی تصریح کرد:«پنیر بهترین صبحانه برای افراد دارای اضافه است و حذف این ماده غذایی از سفره صبحانه و جایگزین کردن غلات و ریز مغزها به دلیل دریافت انرژی و کالری بالا عاقلانه و به صلاح نیست.»وی افزود:«البته بسیاری از مردم با حذف پنیر به خوردن کره، خامه و سرشیر همراه مربا روی می‌آورند که به دلیل چربی و انرژی بالاتر باعث چاقی و افزایش فشار خون می‌شوند.»این متخصص تغذیه گفت:«افزایش وزن و میزان چربی خون از عوامل اصلی و افزایش دهنده سکته قلبی است و یک صبحانه نامتعادل و غیر اصولی می‌تواند خطرساز باشد، حتی با داشتن سابقه بیماری‌های قلبی فرد می‌تواند با یک رژیم غذایی مناسب وتصحیح شیوه زندگی پنیر مصرف کند.»وی ادامه داد:«همواره در کشور به دلیل شیوه نادرست زندگی و مصرف اندک شیر با مشکل میزان تراکم استخوان و پوکی استخوان مواجه بوده و هستیم و با توجه به اینکه لبنیات جز گروه اصلی مواد غذایی می‌باشند حذف یکی از محصولات آن نادرست و میزان کلسیم دریافتی بدن را کاهش می‌دهد.»این متخصص تغذیه تصریح کرد:«با توجه به اینکه کمبود ویتامینA مهمترین عامل غیر عفونی کوری و نابینایی در دنیا محسوب می‌شود محصولات لبنی به ویژه پنیر می‌تواند بخش اعظم این ویتامین در بدن را تإمین کند.»
صفحه 11 از 57
