صفحه 4 از 18: « پیشین 1 2 3 4 5 ... 15 16 17 18 پسین »

Earth science | مقالات زمین شناسی

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#31 Posted: 23 Mar 2014 16:39

مقالات زمین شناسی -انواع صحرا ها

۱) صحراهای قطبی :
این صحراها شامل نواحی وسیعی می باشند که بوسیله یخ پوشیده شده اند و به علت پایین بودن درجه حرارت و سرمای زیاد ناحیه خیلی خشک می باشند.

۲) صحراهای توپوگرافی :
صحراهایی هستند که کمی رطوبت آنها به علت دور بودن از اقیانوس ها و قرار گرفتن در مرکز قاره ها و یا وجود کوههای بلند و مرتفع که جلوی بادهای اصلی ناحیه را گرفته و از رسیدن رطوبت به این نواحی جلوگیری می کنند، می باشد. نمونه این نوع صحراها کویر مرکزی ایران می باشد.
۳) صحراهای استوایی :
این صحراها که به مراتب وسیعتر از صحراهای قطبی می باشند. در فاصله بین ۱۵ تا ۳۰ درجه شمال و جنوب خط استوا قرار دارند. به عنوان مثال می توان صحرای شمال آفریقا و صحرای عربستان را نام برد.
● تخریب در صحراها
تخریب شیمیایی در صحراها به علت کمی رطوبت بندرت انجام می گیرد. از این جهت بیشتر قطعات و ذرات کانی ها و همچنین سنگ ها در صحراها دستخوش تغییرات شیمیایی نشده اند. از انواع تخریب های فیزیکی که در صحراها انجام می گیرد، می توان عمل نیروی ثقل (گرانشی) ، انرژی باد و تغییرات درجه حرارت را نام برد که از جمله عوامل موثر در تخریب مکانیکی می باشند. تغییرات درجه حرارت سبب انبساط و انقباض سنگ ها شده و باعث تخریب آنها می گردد. عدم وجود پوشش گیاهی در صحراها موجب می شود که مواد حاصل از تخریب بوسیله باد به سهولت جابجا و پراکنده شود.
● آبها در صحرا
مقدار آبهای جاری در صحراها بسیار کم است ولی بارانهای اتفاقی اغلب بصورترگبار نازل می شود. در نواحی خشک به علت کمی پوشش گیاهی مقدار آبی که در سطح زمین جریان می یابد نسبت به مناطق دیگر با پوشش گیاهی زیاد با باران مشابه خیلی بیشتر است و در نتیجه هر چند که مقدار این آبها نیز کم باشد در تخریب ، حمل و نقل و رسوبگذاری در صحراها نقش مهمی دارد. در صحراها ممکن است رودخانه های کمی جاری می باشند که از نقاط مرطوب منشا گرفته و از صحراها عبور می کنند، ولی اکثر این رودخانه ها به حوضه های داخلی ریخته و وارد دریا نمی شوند.
● عمل باد در صحراها
گرچه باد از نظر فرسایش از آب به مراتب دارای اهمیت کمتری می باشد. ولی نقش مهمی را در فرسایش صحراها به عهده دارد. در مناطق خشک که رسوبات تخریبی و سست توسط هیچ پوشش گیاهی محافظت نمی شوند. بادها به آسانی مواد را از جایی برداشته و در جایی دیگر انباشته می سازند. در نتیجه باد علاوه بر عمل حمل و نقل ، عمل تخریب و رسوبگذاری را نیز انجام می دهد.
● حمل مواد بوسیله باد
باد قادر است ذرات موجود در سطح زمین را برداشته و با خود تا مسافتی حمل نماید. میزان حمل ، مقدار جابجایی و سرعت ته نشست مواد بستگی مستقیم به قدرت (سرعت) باد و قطر ذرات دارد. یعنی هرچه سرعت باد بیشتر باشد می تواند ذرات را به ارتفاع بیشتر و به فاصله دورتر ببرد و همچنین دانه های درشت تری را با خود حمل کند. برای به حرکت در آوردن ذرات خشک سرعت کمتری لازم است تا ذرات مرطوب. بنابراین در صحراهای خشک به علت نبودن رطوبت و پوشش گیاهی حمل مواد بوسیله باد خیلی بهتر و سریعتر انجام می گیرد. سرعت باد با نزدیک شدن به سطح زمین (در اثر ایجاد اصطکاک) کم گشته ولی با دور شدن از سطح زمین به میزان سرعت آن افزوده می شود.
● نحوه حمل مواد توسط باد
حمل مواد به وسیله باد نسبت به وزن دانه ها به سه طرزیق انجام می گیرد :
▪ حرکت معلق برای ذرات خیلی ریز
ذرات خیلی ریز ماسه ، سیلت های دانه ریز ، گرد و غبار و خاکسترهای آتشفشانی چون بسیار سبک می باشند. حتی بوسیله بادهای خیلی ملایم به آسانی به هوا بلند شده و مدت ها در هوا به حالت معلق باقی می مانند. بطور کلی در شرایط عادی ذرات با قطر کوچکتر از ۰.۰۳ میلیمتر که در روی سطح زمین قرار گرفته اند می توانند بوسیله باد به هوا بلند شوند. این ذرات ممکن است صدها متر از سطح زمین بلند شده و همچنین کیلومترها جابجا شوند.
▪ حرکت جهشی برای ذرات متوسط
باد به تنهایی نمی تواند ذرات متوسط را از جا بلند کند بلکه بر اثر برخورد ذرات ماسه با یکدیگر به هوا پرتاب می شوند که به این نوع حرکت جهشی می گویند. وقتی سرعت باد به حد معینی برسد ذرات ماسه شروع به چرخش و غلطیدن به سمت جلو می کنند که ممکن است در اثر برخورد با ذرات دیگر باعث حرکت و یا پرتاب آنها به هوا شوند. وقتی ذره ای به هوا بلند می شود تحت تاثیر دو نیروی نیروی گرانشی و نیروی سرعت باد ، قرار می گیرد. ذرات در اثر نیروی ثقل به زمین بر می گردند ولی در اثر نیروی باد بجلو رانده می شوند.
▪ حرکت چرخشی برای ذرات درشت
ذراتی که درشت تر هستند اغلب به سبب وزن و درشی از جا کنده نشده و در هوا پراکنده نمی شوند بلکه وقتی سرعت باد به حد کافی برسد با چرخش و یا غلطیدن به سمت جلو حرکت می کنند. این عمل چرخش را Reptation می گویند. فرسایش بوسیله باد عمل فرسایش باد به دو صورت انجام می گیرد. : Deflation (بادکند) و Abrasion (بادساب) .
۱) بادکند Deflation
حمل و نقل ذرات توسط باد را Deflation می گویند. باد قادر است ذرات ریز و کوچک موجود در سطح زمین را بخصوص در مناطقی که فاقد پوشش گیاهی و رطوبت زیاد است به آسانی از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کند و ممکن است این عمل سبب کنده شدن سطح زمین و بوجود آمدن گودی هایی می شود که گاهی ممکن است تا صد متر عمق داشته باشند.
ـ سنگ فرش بیابان
در مناطقی که ذرات درشت و ریز وجود داشته باشد باد سبب جابجا شدن ذرات ریزتر و سبکتر شده و قطعات بزرگتر سنگ ها بر جای باقی می مانند که بعد از گذشت زمان سنگ های درشت تر باقی مانده و منظره فرشی به خود می گیرند که اصطلاحا به آن سنگ فرش بیابان و یا Hamade می گویند.
ـ یاردانگ
باد در مناطق صحرایی مخصوصا در زمین های سست و نرم موجب تشکیل شیارهای طولی و طویل می گردد که یاردانگ نامیده می شود. این نوع شیارها در جنوب دشت لوت دیده می شود.
۲) بادساب Abrasion
موادی که بوسیله باد حمل می شوند در اثر برخورد با یکدیگر سایش پیدا می کنند. این عمل ساییدگی که بوسیله باد انجام می گیرد را Abration می نامند. البته عمل ساییدگی بدون Deflation امکان پذیر نیست. چون در اثر حمل مواد است که ساییدگی و یا خراش بوجود می آید. ذرات یا دانه های ماسه ای که بوسیله باد حمل می شوند، بدلیل سختی که دارند وسایل بسیار مناسبی برای سایش سنگ ها ، ساختمان ها ، دیوارها و ... می باشند.
● سنگ های بادساب (ventifact)
سنگ ها و قلوه سنگهایی که یک سطح آنها در اثر باد صیقلی و صاف شده است در اثر تغییر جهت باد و یا چرخش سنگ ها در محل اولیه خود چند سطح صاف در آنها ایجاد گردد به چنین سنگ هایی که به علت سایش باد بوجود آمده اند سنگ های بادساب یا ventifact می گویند.
● فرسایش لانه زنبوری
برخورد مداوم بادهای قوی و دائمی که ذرات ماسه همراه دارند بر روی صخره ها و یا سنگ هایی که در سطح زمین بخصوص در نقاط خشک و نیمه خشک قرار دارند باعث می گردد که بتدریج این سنگ ها فرسایش حاصل کنند و نوعی فرسایش لانه زنبوری از خود نشان دهند.
● تخت دیو
گاهی باد مواد نرمی را که در زیر تخته سنگ ها قرار گرفته اند تخریب نموده و با خود حمل می کنند و در نتیجه پدیده قارچ مانندی بوجود می آید که اصطلاحا به آن تخت دیو می گویند

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#32 Posted: 23 Mar 2014 16:46

مقالات زمین شناسی -زمین شناسی نفت چیست؟

لاتین پترا ، یعنی سنگ والیوم ، یا روغن را شامل می‌شود و Geology هم که به معنی زمین شناسی می‌باشد.
دید کلی
نفت یا پترولیوم نوعی قیر و یا بیتومین است که به صورت مجموعه‌ای از هیدروکربورهای مختلف ، به اشکال مایع و یا گاز در مخازن زیرزمینی وجود دارد. پترولیوم در شیمی و زمین شناسی ، اصطلاحا به ترکیبات هیدروکربوره‌ای اطلاق می‌شود که توسط چاههای نفت از داخل زمین استخراج می‌شوند. شکل اصلی پترولیوم در داخل مخازن به صورت گاز است که به نام گاز طبیعی نامیده می‌شود بخشی از پترولیوم در شرایط متعارفی ( 15 درجه سانتیگراد و 760 میلیمتر فشار جیوه)، به صورت مایع در آمده که به آن نفت خام می‌گویند و بخش دیگر به همان صورت گاز باقی می‌ماند.
تاریخچه و سیر تحولی
مواد نفتی از زمانهای بسیار قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. نادر شاه با استفاده از روشن کردن مشعلهای نفت موفقیت چشمگیری در فتح هندوستان بدست آورد. بیشتر تولیدات نفتی تا نیمه قرن نوزدهم از طریق چشمه‌های نفتی با گودالهای کم عمق و چاههای دستی حفر شده در مخازن نفتی که عمق ، صورت می‌گرفته است. حفاریهای نسبتا عمیقتر جهت استخراج نفت در ابتدا در ناحیه پچل بورن فرانسه صورت گرفته است. در این ناحیه ماسه‌های نفتی در سطح زمین بطور قابل ملاحظه‌ای گسترده می‌باشد.
بهره‌برداری از شیلهای نفتی در سال 1847 در شیلهای کربنیفر ناحیه توربن اسکاتلند آغاز شد. تکنولوژی حفاری با سیم بکسل در سال 1859 توسط کلنل دریک به کار گرفته شد. همزمان با آن ، رشد سریع حفاری در آمریکای شمالی و نقاط دیگر جهان آغاز شد. تولید هیدروکربور مایع در نیمه قرن نوزدهم با احداث و توسعه پالایشگاهها به سرعت توسعه یافت.
با رشد و گسترش پالایشگاهها انواع تولیدهای نفتی مشتمل بر گازهای سبک ، نفت سبک ، نفت سنگین و مشتقات سنگینتر هیدروکربوری تولید شد. با شروع جنگ جهانی اول ( 1914 - 1918 ) نیاز به مواد نفتی به شدت افزایش یافت. اولین چاه نفت در 1859 در یک ساختمان تاقدیسی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا حفر گردید. در ایران هم اولین چاه نفت در 1902 در تاقدیس مسجد سلیمان در شمال اهواز به نفت رسید.

منشا نفت
منشا نفت به احتمال قریب به یقین از مواد آلی است. به این معنی که بقایای گیاهی و جانوری پس از نهشته شدن در کف حوضه‌های رسوبی و مدفون شدن به وسیله رسوبات اولیه ، در معرض پاره‌ای واکنشهای بیوژنیک قرار می‌گیرند و به ازاء افزایش ضخامت رسوبات به تدریج تبدیل به مواد هیدروکربوری و نفتهای خام اولیه می‌شوند، گذشت زمان و استمرار تحولات مکرر شیمیایی و بیوشیمیایی ، کیفیت نفتهای اولیه را ارتقا داده و نهایتا آنها را به نفت خام قابل استفاده برای مصارف مختلف تبدیل می‌کنند.
برای تشکیل نفت تجمع مواد آلی به مقدار قابل ملاحظه و کافی ، ضروری است. این نیاز در حوضه‌های رسوبی تامین می‌گردد که ، مواد آلی در آنها درصد بالایی از مواد رسوبی را تشکیل داده و نهشتگی این دو به صورت توام و هم زمان صورت می‌گیرد. حاصل آنکه نفت در طبقات رسوبی غنی از مواد آلی تشکیل خواهد شد. برای تشکیل نفت طبقات مولد نفت ، افزون بر فراوانی مواد آلی ، حفظ آنها در لابلای رسوبات در برگیرنده ، از شروط اساسی است. چنانچه روند نهشتگی مواد در حوضه‌های رسوبی ، به قدر کافی سریع باشد، فرصتی برای تجزیه و فساد مواد آلی باقی نمانده و موجبات حفظ آنها ، فراهم خواهد شد
پس از مدفون شدن مواد آلی در داخل رسوبات و تامین ضخامت لازم از رسوبات جدید رویی ، با دخالت عوامل بیوژنیک و فیزیکو شیمیایی خاص ، مولکولهای آبی به مولکولهای هیدروکربوری ساده و نفتهای اولیه که از ساختار مولکولی پیچیده برخوردار هستند، تبدیل و تحول می‌یابد، سرانجام با پلیمریزه شدن هیدروکربورهای فوق ، تحول آنها به مولکولهای منظم و بزرگ و یا کوچک با آرایش مولکولی منظم در نفت خام مایع و گاز تکمیل می‌گردد. این تحولات در رسوبات و سنگهای مولد نفت ، انجام می‌گیرد. معمولا این نوع سنگها از جنس شیلهای سیاه رنگ است که به آنها شیلهای آلی هم می‌گویند.

اشکال گسترش نفت
توده‌های نفتی بر حسب آنکه در سطح زمین ظاهر شوند و یا در داخل طبقات زیرزمینی مدفون و محبوس شده باشند به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
گسترش‌های سطحی
مواد نفتی در محلهای مساعد از طریق شکستگیها و بازشدگی‌ها ، همواره به سطح زمین رسیده و بر آن جاری می‌شوند و از آنجا گسترش‌های سطحی گاز یا مایع را تشکیل می‌دهند.

·گسترش‌های سطحی به صورت مایع و گاز : در این نوع گسترشهای سطی مواد هیدروکربوری به صورت مایع و یا گاز ، همراه مواد تخریب یافته سر راه ، به سطح می‌رسند و از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

◦سرچشمه نفت : مواد نفتی ممکن است به صورت گاز یا مایع از طریق درزها ، شکافها ، سطوح گسلی ، سطوح دگرشیبی و یا سطوح چینه‌بندی طبقات به صورت چشمه نفت ، در سطح زمین ظاهر شوند.

◦گل فشانها و جریانهای گلی : گل فشانها گازهای پرفشار در حال فورانی هستند که همراه آب ، گل ، خرده سنگها و گاهی اوقات هم نفت مایع ، از مجاری‌ای که به سطح زمین راه باز کرده‌اند، خارج می‌شوند.

·گسترشهای سطحی جامد : در پاره‌ای از موارد گسترشهای سطحی به صورت مایعات بسیار غلیظ و گاهی هم به شکل خمیری دیده می‌شوند، این قبیل نفت‌ها ، تحت نامهای مختلف از قبیل تار ، آسفالت ، موم ، پیچ و قیرهای سخت و شکننده معرفی می‌شوند. و شامل موارد زیر می‌باشند:

◦نفت‌های جامد پراکنده : نفت آغشته به مواد رسوبی ، به طور مختلف در مجاورت اتمسفر قرار گرفته و به تدریج اکسید شده و به مرور سخت‌تر می‌گردند.

◦مجتمع‌های نفتی رگه‌ای: گروهی از هیدروکربن‌های جامد، به صورت رگه‌هایی، حفره‌ها و فضاهای خالی داخل طبقات را اشغال کرده‌اند.

·شیلهای نفتی : واژه شیل نفتی به انواع مختلف شیلهای قیردار که محتوی مقدار قابل ملاحظه مواد آلی است، اطلاق می‌گردد. این مواد که در واقع حد واسط بین مواد آلی اولیه و نفتها است. کروژن نامیده می‌شود.
گسترش‌های نفتی زیرزمینی
گسترشهای مواد نفتی در زیرزمینی، عمدتا از نظر ارزش اقتصادی آنها طبقه‌بندی می‌کردند و شامل موارد زیر می‌باشند.

·مخازن نفتی : مخزن نفت ساده‌ترین شکل جمع یک ذخیره نفتی در زیر زمین و کوچکترین واحد از نظر اقتصادی است.

·میدان نفتی : وقتی چند مخزن در وضعیت مشترک و خاص زمین شناسی ، اعم از ساختمانی و یا چینه شناسی ، قرار گرفته باشند، چنین مجموعه و یا گروه مخازن را میدان نفتی می‌گویند.

·حوضه نفتی|حوضه‌های نفتی حوضه نفتی ، منطقه و یا محدوده جغرافیایی‌ای است که در آن میدانها و مخازن نفتی متعددی ، وجود دارد، که همه آنها در یک مجموعه زمین شناسی مربوط به شرایط محیطی و رسوبی معین و مستقل گرد آمده‌اند.
موارد کاربرد نفت
نفت خام استخراج شده از چاههای نفت ، لازم است جهت مصرف ، پالایش شده تا انواع سوختهای مایع و گازی از آن بدست آید. فرآورده‌های پالایشگاهی برحسب درجه تقطیر و فرآیندهای تصفیه ، از انواع بسیار زیادی برخوردار است. این فرآورده‌ها افزون بر تامین سوختهای مختلف خانگی و صنعتی ، به عنوان مواد اولیه برای صنایع مادر در جهان امروز است که تنها بر مبنای فرآورده‌های پالایشگاهی استوار است.
ارتباط زمین شناسی نفت با سایر علوم
اصولا زمین‌ ناسی نفت بطور گسترده‌ای در ارتباط با سایر رشته‌های زمین شناسی بوده و برای یک نفر زمین شناسی نفت ، آگاهی از موارد ذکر شده در زیر الزامی می‌باشد:
·فیزیک ، ژئوفیزیک ، ترمودینامیک
·زمین شناسی فیزیکی ، زمین شناسی تاریخی
·زمین شناسی ساختمانی ، فیسل شناسی ، چینه‌شناسی
·نقشه‌برداری سطحی
·آب‌ شناسی ، هیدرودینامیک عملی
·کانی شناسی ، پترولوژی ، رسوب شناسی ، سنگ شناسی
·ژئومورفولوژی ، نقشه‌های زیرزمینی
·شیمی ، ژئوشیمی ، ریاضی ، شکل شناسی
·شیمی فیزیک
·حفاری

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#33 Posted: 23 Mar 2014 16:47

مقالات زمین شناسی - ناهمسانگردی سرعت در نمونه های سنگی گرانیت

سرعتهای امواج تراکمی و برشی در سه جهت متعامد در نمونه های سنگی مکعبی شکل از سه گروه مختلف سنگی در هر دو حالت خشک و اشباع تحت فشار تک محوری کم اندازه گیری شده است.

این سه گروه شامل هفت نمونه سنگ گرانیت از منطقه بندر عباس' شش نمونه ماسه سنگ از منطقه چابهار و پانزده نمونه آندزیت از منطقه ارومیه می باشند. سه ضریب بدون بعد ناهمسانگردی تا مسن?,? و? برای هر یک ازنمونه ها محاسبه گردیده است. این محاسبات نشان می دهد که نمونه های سنگی فوق از فرض ناهمسانگردی بیضوی در هر دو حالت خشک و اشباع پیروی می کنند. در ضمن برای هر سه گروه سنگی' بررسی ضرایب کشسانی' ضرایب یانگ' نسبتهای پواسون و مدول بالک در هر دو حالت خشک و اشباع نشان می دهد که مقدار این کمیتها در حالت اشباع بیشتر از حالت خشک می باشند.

مجله فیزیک زمین و فضا

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#34 Posted: 5 Apr 2014 18:12

مقالات زمین شناسی -مطالعه خط لرزه ای بازتابی دوبعدی

برای بازگرداندن اندازه دامنه این بازتاب ها به مقدار، وقعی، تغییرات دامنه آنها در مقابل دورافت (amplitude variation versus offset AVO) مورد بررسی قرارگرفت. برای این منظور، دسته های زاو یه ای (angle gather) رد لرزهء نقطهء عمق مشترک (cdp) در حوزه زاویه برخورد تشکیل شدند. برای حذف بازتاب های تکرار، نوفه های با دامنه زیاد که عملکرهای مرسوم آن ها را حذف نکرده بودند، در حوزه زمان فاصله پنجره های برش (mute) با زاویه های مختلف انتخاب شدند. پنجره برش با زاویه ینج تا سی، پنج درجه، بیشترین تاثیر را برای حذف نوفه های یادشده نشان داد. برای بررسی تغییرات دامنه داده ها در مقابل دورافت، مقطع شیوAVO داده های لرزه ای تهیه شدند. پس از تهیه مقطع شیو در فاصله زمانی ۱۶۰۰ تا۱۸۵۰ میلی ثانیه و در ۳۲۰۰ میلی ثانیه، مقطع مذکور شیو منفی قابل ملاحظه ای به دست آمد. بی هنجاری های مورد اشاره با توجه به اطلاعات زمین شناسی موجود از منطقه مورد مطالعه، به حضور تله های گاز نسبت داده شد. در این مطالعه، استفاده از عملگر دامنه در مقابل دورافت (AVO) نشان داد که بی هنجاری دامنه که به خاطر تضعیف انرژی در اثر عوامل مختلف روی مقطع معمولی محو شده بود را می توان در محدوده زمانی ۱۶۰۰ تا ۱۸۵۰ میلی ثانیه آشکار سازی کرد.

مجله فیزیک زمین و فضا

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#35 Posted: 5 Apr 2014 18:12

مقالات زمین شناسی -کانون نهال آینده اندیشی

اولین کمیته اجرایی موقت این کانون در مهرماه ۱۳۸۴ به صورت داوطلبانه شکل گرفت. کمیته اجرایی موقت با برگزاری بیش از ۲۵ جلسه و ۳ جلسه مشورتی با دانشجویان و دانش آموختگان آشنا با فعالیت های گروهی و دانشجویی، طرح ریزی اولیه برای تشکیل کانون را ارائه داد. پس از آن، اولین مجمع عمومی این سازمان غیردولتی در تاریخ ۷ خردادماه ۱۳۸۵ با حضور ۵۴ نفر برگزار گردید و شورای مرکزی دوره موقت ۶ ماهه، رسماً از آن تاریخ شروع به کار نمود. در دومین مجمع عمومی (۷ آذر ۸۵) گارکروه تخصصی آب تشکیل شد. اکنون نیز که بعد از سومین مجمع عمومی (۷ خرداد ۸۶) در دوره سوم قرار داریم این کارگروه با برنامه های مختلف به فعالیت خود ادامه می دهد.
هم اکنون که آب به عنوان مهم ترین ماده حیات, بسیاری از کشورها را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است, ایران نیز با کمبود آب در بسیاری از مناطق روبرو می باشد و این کمبود با افزایش مصرف آب فزونی یافته است. بحران های آبی از جمله خشکسالی و سیل, آسیب های جبران ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را به کشور وارد آورده است. این مساله در حالی است که در کشورمان, سال هاست که بر روی جمع آوری آب سطحی هزینه شده است و کمتر به مسایل مدیریتی آب که منجر به مصرف صحیح آن می شود, پرداخته شده است. این گروه بدون ورود به مسایل مهندسی و محاسباتی, قصد دارد که وارد بحث های مهم مدیریت آب از جمله مدیریت تقاضا, مدیریت خشکسالی و سیل و ... گردد و با تحقیق و اطلاع رسانی در این زمینه در کشور, نظرات صاحبنظران بخش آب را ارائه داده و کمکی به حل چالش های پیش رو در زمینه آب کشور کند. اهداف این کارگروه به طور مختصر در زیر بیان می گردد:
۱) توسعه تفکر جامع نگر و راهبردی در بین اعضاء با توجه به برگزاری جلسات با صاحبنظران آب کشور, می توان امیدوار بود که فارغ التحصیلان بخش آب علاوه بر مسایل مهندسی که با آن در دانشگاه آشنا شده اند تا حدود زیادی نیز با بحث های مدیریتی آب کشور و چشم انداز آب کشور آشنا شده و در تصمیم گیری های آینده در فعالیت حرفه ای خود, تصمیمات صحیح تری را اتخاذ کنند. در کل می توان گفت که این گروه به دنبال پرورش استراتژیست در بخش آب می باشد.
۲) بررسی چشم انداز آب کشور: با توجه به این که در چشم انداز توسعه, بخش آب به عنوان یک بخش بسیار مهم می تواند در اقتصاد کشور تاثیر گذار باشد, کار گروه در نظر دارد سر فصلهای ۱۸ گانه و مدیریتی چشم انداز را با حضور صاحبنظران بررسی نموده و نتایج این بررسی ها را از طریق مقالات, گزارشات تحقیقاتی, خبرنامه کارگروه, جراید و ..., به سمع و نظر کارشناسان, مردم و مسئولین برساند.
۳) ارتباط با صاحبنظران مدیریت بخش آب: بسیاری از افرادی که در بخش آب با چالش های پیش رو آشنا شده اند, به دنبال راه هایی برای ارائه نظرات خود می گردند. کار گروه آب, با توجه به انجام فعالیت جمعی و گسترده, این امکان را دارد تا نظرات ایشان را از طریق خبرنامه کارگروه, روزنامه های کثیرالانتشار (تاکنون نیز مقالاتی از این کارگروه منتشر شده است) و روش های دیگر ارائه دهد.
۴) ارائه شفاف نظرات در بخش آب: با توجه به این که کانون نهال آینده اندیشی یک مرجع و سازمان غیردولتی می باشد و به هیچ سازمانی وابسته نیست, کارگروه آب این کانون, چالش های بخش آب را به صورت شفاف و دور از هرگونه غرض ورزی بیان خواهد کرد.
در زمینه ایجاد ارتباط گسترده با بخش آب, کارگروه آب قصد دارد که گروه های هدف از جمله دانشجویان و محققان بخش آب را شناسایی کرده و با ثبت نام آن ها, علاوه براستفاده از نظرات ایشان, مزایایی را نیز از طریق عضویت برای ایشان در نظر گیرد. از جمله این مزایا می توان به فرستادن فصل نامه کارگروه, ارائه نظرات ایشان در فصل نامه کارگروه و جراید, اطلاع رسانی در زمینه کنفرانس های داخلی و خارجی به صورت الکترونیکی, ارائه مباحث کارشناسی انجام شده در گروه برای اعضاء به صورت الکترونیکی و ... اشاره کرد. با توجه به این که امکان شرکت از سراسر کشور در جلسات این کارگروه میسر نمی باشد, مدیریت آن تصمیم به ثبت نام الکترونیکی و ایجاد ارتباط الکترونیکی گرفته است. علاقه مندان با ثبت نام در این کارگروه, می توانند به عنوان عضوی از جامعه آب کشور به حل مسایل آن کمک کرده و خود نیز از اطلاعات بروز آب برخوردار شوند.
قابل ذکر است که کارگروه هنوز در ابتدای راه بوده و برای رشد و اعتلاء نیاز به یاری شما دارد.

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#36 Posted: 5 Apr 2014 18:14

تولید انرژی از اعماق زمین

منابع انرژی زمین گرمایی از قسمت کم عمق زمین آغاز شده و تا بخش هایی که دما بی نهایت است ادامه می یابد. در اعماق زمین آب های گرم و سنگ های داغ و همچنین سنگ های گداخته یا گدازه های آتشین یافت می شوند. تقریباً در همه قسمت های زمین چه کم عمق و چه عمیق درجه حرارت متفاوت است در برخی قسمت ها درجه حرارت بین ۵۰ تا ۶۰ درجه فارنهایت (۱۰ تا ۱۶ درجه سانتیگراد) می باشد. منابع بهره برداری شده از انرژی زمین گرمایی می تواند عهده دار گرمایش و سرمایش ساختمان ها باشد و توسط لوله های مدفون در قسمت های عمیق و نیمه عمیق به ساختمان ها انتقال می یابد به طوری که در زمستان، پمپ زمین گرمایی، گرما را از مبدل گرمایی گرفته و آنرا به درون ساختمان می فرستد.

در تابستان، فرآیند معکوس می شود، به طوری که پمپ گرمایی گرما را از هوای درون ساختمان به مبدل ها جابجا می کند. در این خصوص دولت ها به ایجاد نیروگاه هایی همت گماردند که در این نیروگاه ها گرمایش ساختمان ها و نیز تولید برق صورت می پذیرد این نیروگاه ها به سه دسته عمده تقسیم می گردد که در زیر به توضیح بیشتر آنها می پردازیم.
● انواع نیروگاه های زمین گرمایی
۱) نیروگاه خشک: این نیرو گاه روی مخازن ژئوترمالی که بخار خشک با آب خیلی کم تولید می کنند، ساخته می شوند. در این روش، بخار از طریق لوله به طرف نیروگاه هدایت می شود و نیروی لازم برای چرخاندن ژنراتور توربین را فراهم می کند. این گونه مخازن با بخار خشک کمیاب است. بزرگترین میدان بخار خشک در دنیا، آب گرم جیزرز در ۹۰ مایلی شمال کالیفرنیاست که تولید الکتریسیته در آن، از سال ۱۹۶۲ شروع شده است و امروزه به عنوان یکی از موفق ترین پروژه های تولید انرژی جایگزین محسوب می شود.
در نیومکزیکو، ردیفی از لوله ها که زیر خاک دفن شده اند، آب زمین گرمایی را انتقال می دهند تا گل ها و سبزیجات پرورش یابند
۲) نیروگاه بخار حاصل از آب داغ: این نوع نیروگاه روی مخازن دارای آب داغ احداث می شود. در این مخازن با حفر چاه، آب داغ به سطح می آید و به دلیل آزاد شدن از فشار مخازن، بخشی از آن به بخار تبدیل می شود. این بخار برای چرخاندن توربین به کار می رود. چنین نیروگاه هایی عمومیت بیشتری دارند، زیرا بیشتر مخازن زمین گرمایی حاوی آب داغ هستند. فناوری مزبور برای اولین بار در نیوزیلند به کار گرفته شد.
۳) نیروگاه ترکیبی (بخار و آب داغ): در این سیستم، آب گرم از میان یک مبدل گرمایی می گذرد و گرما را به یک مایع دیگر می دهد که نسبت به آب در درجه حرارت پائین تری می جوشد. مایع دوم در نتیجه ی گرم شدن به بخار تبدیل می شود و پره های توربین را می چرخاند. سپس متراکم می شود و مایع حاصله دوباره مورد استفاده قرار می گیرد. آب زمین گرمایی نیز دوباره به درون مخازن تزریق می شود. این روش برای استفاده از مخازنی که به اندازه یکافی گرم نیستند و بخار با فشار تولید می کنند، به کار می رود.
مزایای استفاده از انرژی گرمایی برای تولید الکتریسیته:
۱) تمیز بودن: در این روش همانند نیروگاه بادی و خورشیدی، نیازی به سوخت نیست، بنابراین سوخت های فسیلی حفظ می شوند و هیچگونه دودی وارد هوا نمی شود.
۲) بدون مشکل بودن برای منطقه: فضای کمتری برای احداث نیروگاه نیاز دارد و عوارضی چون ایجاد تونل، چاله های روباز، کپه های آشغال و یا نشت نفت و روغن را به دنبال ندارد.
۳) قابل اطمینان بودن: این نیروگاه می تواند در طول سال فعال باشد و به دلیل قرار گرفتن روی منبع سوخت، مشکلات مربوط به قطع نیروی محرکه در نتیجه ی بدی هوا، بلایای طبیعی و یا تنش های سیاسی را ندارد.
۴) تجدید پذیری و دائمی بودن
۵) صرفه جویی ارزی: هزینه ای برای ورود سوخت از کشور خارج نمی شود و نگرانی های ناشی از افزایش هزینه ی سوخت وجود نخواهد داشت.
۶) کمک به رشد کشورهای در حال توسعه: نصب آن در مکان های دور افتاده می تواند، استاندارد و کیفیت زندگی را با آوردن نیروی برق بالا ببرد.
این نیروگاه می تواند در طول سال فعال باشد و به دلیل قرار گرفتن روی منبع سوخت، مشکلات مربوط به قطع نیروی محرکه در نتیجه ی بدی هوا، بلایای طبیعی و یا تنش های سیاسی را ندارد.
با توجه به فوایدی که برشمردیم، انرژی زمین گرمایی، انرژی بدون آلودگی است که به رشد کشورهای در حال توسعه کمک می کند.
موارد مصرف دیگری نیز از گرمای زمین گرمایی وجود دارد. برای مثال، در (کلامث فالز) در اورگن آمریکا، زیر جاده ها و پیاده روها آب ژئوترمال لوله کشی می شود، تا از یخ زدن آن ها در شرایط هوای یخبندان جلوگیری شود. در نیومکزیکو، ردیفی از لوله ها که زیر خاک دفن شده اند، آب زمین گرمایی را انتقال می دهند تا گل ها و سبزیجات پرورش یابند. با این شیوه، اطمینان حاصل می شود که زمین یخ نمی زند. به علاوه، فصل رویش طولانی تر می شود و روی هم رفته، محصولات کشاورزی سریع تر رشد می کنند و بدون استفاده از گلخانه محافظت می شوند.
هزینه ای برای ورود سوخت از کشور خارج نمی شود و نگرانی های ناشی از افزایش هزینه ی سوخت وجود نخواهد داشت.
کشورهایی که در حال حاضر از مخازن زمین گرمایی برای تولید الکتریسیته استفاده می کنند، عبارتند از آمریکا، نیوزیلند، ایسلند، مکزیک، فیلیپین، اندونزی و ژاپن. البته کارشناسان دفتر انرژی های نو در ایران اطلس قابلیت های انرژی زمین گرمایی را نیز تهیه کرده اند به طوری که در منطقه سبلان لکه? قرمز رنگی دیده می شود که نشانگر مستعدترین منطقه برای استفاده از انرژی زمین گرمایی است. تاکنون در این منطقه ده هزار متر حفاری صورت گرفته است. قرار است از این چاه عمیق، گرمای مورد نیاز برای تولید ۱۰۰ مگاوات برق استخراج شود که عملاً اهداف دولت را نشانه گرفته است.
استفاده از این انرژی در بسیاری از کشورها در حال گسترش است. راه حل استفاده ی بیشتر از انرژی زمین گرمایی، افزایش آگاهی عمومی و تقویت فناوری مرتبط با زمین گرمایی است.
استفاده از انرژی زمین گرمایی به دلیل پایین بودن هزینه در مقایسه با انرژی خورشیدی مورد توجه است، گر چه هنوز دو برابر انرژی باد خرج برمی دارد. حداقل ۱۰۰ مگاوات برق از این طریق تأمین شود.

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#37 Posted: 5 Apr 2014 18:15

مقالات زمین شناسی -اورگن عجیب ترین نفطه روی زمین

هنگامیکه انسان برای نخستین بار این مکان را می بیند, با خود می اندیشد که طبیعت بنای دیوانگی گذاشته است, انان که با اسب به این منطقه نزدیک میشوند – هنوز نمیدانند چرا این حیوان بر حسب غریزه شیهه می کشد و روی دو سم بلند میشود و از ان مکان میگریزد.! پرندگان هنگام پرواز بر فراز این نقطه راه خود را کج می کنند و از ان دور میشوند .!
چنین بنظر میرسد که حتی درختان نیز تحت تاثیر نیروی اعجاب انگیزی قرار دارند که نمیتوانند از ان رهائی یابند, زیرا در داخل این دایره عجیب – ناشی از جنون جاذبه شاخ و برگ درختان بگونه ای چشمگیر سر فرود اورده اند و خود درختان, بسوی شمال مغناطیسی متمایل گشته اند در حالیکه درختانی از همان گونه مقداری دورتر با قامتی استوار سر به اسمان کشیده اند .
این مکان حلقه مانند که گوئی بسان گردبادی همه چیز را بهم می پیچد, - " گردباد اورگن " نامیده میشود .
این منطقه در ایالت " اورگن " واقع در امریکا است . انچه در این مکان عجیب اتفاق می افتد,شهرت جهانی دارد . اما اینکه چرا و چگونه این وقایع رخ میدهد, پرسشی است که هنوز برای بشر بدون پاسخ مانده است.! قطر تقریبی این دایره 50 متر است . هر چند شکل ان کم و بیش بصورت دایره میباشد, وسایل اندازه گیری نشان میدهد که گهگاه به فاصله 90 روز اندازه دقیق این منطقه اندکی تعقیر می کند . در داخل این دایره یک ساختمان ویران قرار دارد که زمانی محل اداره تعیین عیار فلزات بوده است – ولی مدتها قبل یعنی در حدود سال 1945 که وسائل سنجش , بنای دیوانگی گذاشتند, کارکنان این اداره انجا را ترک گفتند – در ان هنگام ساختمان این اداره بر روی تپه ای که در حدود 12 متری خارج محدوده این گردباد قرار داشت – بنا شده بود. پس از انکه این کلبه کوچک را ترک کردند – ان بخش از تپه به پیشروی خود ادامه داد و در محل کنونی قرار گرفت .
اکنون بنای اصلی این ساختمان بر اثر نیروی ناشناخته این گردباد و یا لغزش این ساختمان به پائین تپه, در هم لولیده شده و پیچ و تاب خورده است.! هنگامیکه قدم به داخل ویرانه های این ساختمان میگذارید, انگار وارد جهان دیگر شده اید . احساس می کنید نیروی شدیدی شما را بسوی پائین می کشد, گوئی نیروی جاذبه در اینجا چند برابر شده است.!! بدن شما بطور ناخوداگاه بصورت تقریبی یک زاویه 10 درجه به سوی مرکز دایره خم میشود, اگر بخواهید قامت خود را راست کنید و بدن خود را عقب بکشید, احساس خواهید کرد که نیروئی شما را به سوی مرکز دایره می کشد و بطوریکه دستگاهها نشان میدهند, در حقیقت چنین نیروئی وجود دارد.
برخی از دانشمندان, مدتها در این گردباد دست به پژوهشهای دراز مدت زدند تا بلکه پرده از راز ان برگیرند . انها یک گلوله فولادین 15 کیلوئی را به زنجیری بستند و در داخل این بنای قدیمی از تیرگی اویختند . انها با تعجب مشاهده کردند که این اونگ, قوانین جاذبه را زیر پا نهاده و بصورت زاویه ای قرار گرفت . در هر حال این وزنه به سوی مرکز دایره منحرف می شد . حرکت ان بسوی مرکز دایره به اسانی انجام میگرفت, ولی هرگاه بر ان می شدند تا این گلوله را بسوی حاشیه دایره پرتاب کنند احساس میگردید که اینکار با دشواری صورت میگیرد . در داخل این مکان عجیب حتی دود سیکار تحت تاثیر نیروهای شگفت انگیز قرار خواهد گرفت.
هرگاه شخصی در داخل این دایره سیگاری دود کند و دود انرا به هوا بفرستد , با کمال تعجب دود سیگار به سرعت شروع به چرخیدن می کند و این عمل انقدر ادامه میابد تا از نظر ناپدید گردد.!
برخی از پدیده های عجیب این مکان, جهانگردان را سخت شگفتزده میسازد و امروزه یکی از محلهای عجیب برای توریست و جانگردان بشمار میرود .
اگر کسی یک تنگ بلورین خالی را روی تخته سراشیبی قرار دهد – بجای انکه بسوی پائین بلغزد به طرف بالا حرکت می کند .
اگر یک توپ پلاستیکی را در نقطه مسطحی از زمین, نزدیک لبه دایره قرار دهند با کمال تعجب مشاهده می کنند که ان توپ بسوی مرکز این حلقه حرکت می کند .
اگر مشتی کاغذ خورده را به هوا بپاشید دیوانه وار بهم می پیچدند و به چرخش در می ایند – درست مانند اینکه یک دست نامرئی انها را در میان هوا بهم میزند.!
این نقطه دور افتاده جنگلی که بنظر میرسد طبیعت در ان بنای دیوانگی گذاشته است, از دیر باز برای سرخپوستان مکانی شناخته شده بود .و به نخستین گروه از سفیدپوستان که در این منطقه ساکن شدند هشدار دادند .
سرهنگ " ریچارد گیریگارد " در خاطرات خود از مشاهده این مکان با تعجب فراوان یاد کرده است .
گردباد مشهور " اورگن " که شهرت جهانی دارد از پاره ای جهات شبیه منطقه دیگری است که در 76 کیلومتری کوهستان " سیسکی یو " واقع شده است, با این تفاوت که پدیده های موجود در گردباد " اورگن " عجیب تر و درک ان دشوارتر میباشد .
در " کمپ براچ " واقع در ایالت " کلورادو " نیز گودال مغناطیسی دیگری وجود دارد که باز هم قدرت ان بیشتر از گردباد " اورگن " نیست . بهرحال چنین نیروئی در این منطقه شگفت انگیز از جهان وجود دارد, ولی اینکه ماهیت این نیرو چیست و چرا بوجود امده است.؟!! هنوز بر کسی معلوم نیست,گردباد " اورگن " در حقیقت عجیب ترین و شاید دیوانه ترین مکانی است که در روی زمین وجود دارد.

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#38 Posted: 5 Apr 2014 18:16

مقالات زمین شناسی -نگین انگشتریِ امید

بگذار سرازیر شود. این غوغا و بلوا دیگر چیست؟ گفت وگو همراهان نجواگونه است. پس این فریاد و داد و فغان و شیون از کجاست؟ کودکی را نمی بینم. پروردگارا این ضجّه کودکانه از کیست؟ خود، توان حرکت ندارم. پس این دست بیرون آمده از خاک، از کدام توانمندی کمک می طلبد؟ بادی نمی وزد و ابری در آسمان نیست. پس این غبار و گرد و خاک جلوی چشمانم دیگر چیست؟ نگاهم در اوج تپه، به باقیمانده "کلاه فرنگی و حاکم نشین" افتاد. ناگهان سکوت، تاریکی محض. ای، وای، در فراوانی هوا نفس به شماره افتاده و تنگی می کند. طعم خاک چه ناگوار و بدمزه است. لبها خشکِ خشک. شدت سوزش حلق، راه را بر آب دهان نیز می بندد. حدّت و سرعتِ ضرباهنگ قلب، به حدی است که اگر قفسه سینه سد راه نمی شد قلب را در خارج بدن مشاهده می کردم. در جستجوی راه علاجی و با تمامی توان خدادادی و به امید شکستن این سکوت، قدم دوم را بر داشتم و به ناگاه همه چیز تمام شد. بازگشتم، همان بود که بود. خدایا، پروردگارا، یعنی زمان زلزله فقط به اندازه گام اول و دوم بود؟! پس چرا مصیبتِ آن، این همه طولانی؟ آیا انصاف است؟ گفتی صبور باشید، اما نگفتی این صبوری تا به کی؟
حق است، این فاجعه را نباید هیچ زمانی به فرامواشی بسپاریم. تا همانگونه که همیشه شاکر بوده ایم، شکرگزار نعمتهایت باشیم. اما خداوندا، طاقت نداریم. باز هم یاریمان ده و تحمّل بیشتر را عطا کن. ما را قدرتی ده تا بتوانیم برای ارج نهادن به آنها که رفتند و احترام به بازماندگان و داغداران این فاجعه ملی و جهانی نیز قدم هائی کوچک و بزرگ همانگونه که تاکنون برداشتیم با شتابی دیگر برداریم. دادن وامی، ساخت سرپناهی، برپا کردن مغازه و فروشگاهی، سینمائی و ورزشگاهی، پرورشگاهی و دانشگاهی و... و ساختن شهری نه آنگونه که بود، بلکه اینگونه که توانمان می رسد و می توانیم. وسع و قدرت ما فقط به اندازه چیدن خشت و آجری بر روی هم است، اما برای جایگزینی آن عزیزانی که رفتند و خاطره ای به بزرگی یک عمر صبوری باقی گذاشتند، چه باید کرد؟
اگر در ساخت و ساز امساک کرده و در جستجوی تعامل و همکاری بیشتر خود را گرفتار چالش های اختلاف نظر کنیم، راهی به خطا نرفته ایم؟ این خطا که گناهی بزرگ را در پی دارد آیا بخشودنی است؟ آیا "ارگ بم" این نگین انگشتریِ امید و این یادگار پیوند فراموش نشدنی مهربانانِ ملت ایران با بازماندگان جماعتِ رفتگان و داغداران کرامت یزدان را اجازه داریم حتی به اندازه ذرّه ای کوچک و مقداری اندک از نظر دور داریم؟ و خدای ناکرده به دنبال تعبیر و تفسیر مسائل جزئی، از هدف اصلی فاصله بگیریم؟ آیا درخواست سرعت بخشیدن به آماده سازی ارگ بم برای بازدید مشتاقان ایرانی و خارجی، سخنی به گزاف است؟ بخشایش خداوند شامل حال کسانی باد که قدرشناسند. قدرشناس زحماتی که تاکنون کشیده شده است. پاداش و اجر دنیا و آخرت نصیب کسانی باد که از هیچ کوششی در این راه فروگذار نبوده اند. دست یک به یک افرادی را که در این راه قدمی برمی دارند می بوسیم. از کارگر و معمار تا طراح و مهندس و نقشه بردار، از مسئول آن سازمان تا مامور این ارگان، و حتی آن کارشناس غربی و این باستان شناس شرقی، همه و همه.
ابتدا می گفتند: بازسازی ارگ بم. مدتی بعد گفتند: این را نگوئید، بهتر است عنوان شود: مرمت ارگ بم. پس از مدتی زمانی دیگر باز گفتند: این را هم نگوئید و این بار پسندیده است "مرمت گسترده ارگ بم" بیان شود. هر چند هر یک از این تعابیر از نظر متخصصان و کارشناسان معنای خاص خود را دارد، اما اگر بازدارنده ی سرعت عمل باشد و در روند رو به رشد عملیات ساخت و ساز ارگ بم خللی ایجاد کند، آیا معنائی به جز بازی با کلمات و واژه ها در آن می یابید؟ در حالی که تا چندی پیش روزانه هفتصد نفر در این کارگاه عظیم مشغول به فعایت بودند، چرا اکنون به کمتر از دویست نفر تقلیل پیدا کرده؟ هرچند در این گونه موارد بودجه و هزینه حرف اول را می زند اما بدون برنامه ریزی صحیح، ریال و دلار و دینار نیز کارساز نخواهد بود. آیا این عظمتِ به ظاهر خشت و گل، و در باطن به بزرگی بلندای تاریخ، که با مشاهده ی تخریب شده اش شکوه و جلال آن را بیشتر و محسوس تر می توانید تجسم کنید، خود باید به یک آزمایشگاه بزرگ تبدیل شود؟ و یا اینکه به یک آزمایشگاه کوچک در کنار آن باید قناعت کرد؟ آیا با هر روش و تحت هر نام: مرمت، بازسازی، مرمت گسترده و با هرگونه فن آوری موجود و در حال اجرا، هیچ یک از متخصصان و کارشناسانِ بخش های باستان شناسی و میراث فرهنگی و استادان دانشگاهی، یارایی و جرأت آن را داشته اند که اعلام کنند پس از اتمام کار، تا چه درجه از معیارهای سنجش زلزله، بنای جدید مقاومت خواهد کرد؟ و آیا به یقین، تمامی بر این عقیده هستند که ضمانتی در بقای این بنای جدیدِ مرمت شده، با همان شدتی که زلزله اخیر به وقوع پیوست، وجود دارد؟ و یا تمامی فعالیت ها معطوف به این است که در زمان وقوع حادثه ی مشابه، در شدت تخریب بنا تأخیری ایجاد کرده و فرصتِ هر چند اندکی را پیش بینی کنند به منظور فرار و جستجوی مکانی مناسب برای آنان که در زیر سقف گرفتار شده اند؟ و فقط در صورتی می توان اطمینانی قابل قبول و ضمانتی محاسبه شده داد، که کلّ بنا خاک برداری شود و مجدداً با مصالح جدید و استاندارد، ستونها برپا شده و ساختمانی جدید ساخته شود؟ و این توانائی غیرمنطقی نیز وجود دارد که حتی در مکانی دیگر این بنا را ایجاد کرد!؟
آیا این تفکر صحیح است که برای هر چه بهترشدن کار، با آرامش خاصِّ کاوشگران باستان شناس، و صبوری منحصر به فرد آنها، به مرور زمان، تمامی بخش های ارگ بم را مرمت و بازسازی کنیم و با جستجوی بیشتر، مکان های ناشناخته ی دیگر را نیز بیابیم و پس آنکه به یک نقطه ایده آل از نظر ایمنی رسیدیم و با این تصور که هیچ مکان ناشناخته دیگری نمانده، آنگاه دروازه را با کلید طلایی بگشائیم و اجازه حضور به بازدیدکنندگان بدهیم؟!
و یا اینکه با مدیریت متمرکز، اولویّت بندی، تقسیم کردن کار، فازبندی و زمان بندی، ایمن سازی نسبی را انجام داده و به نوبت هر بخش را به پایان رسانده و حضور گردشگران و مشتاقان را همزمان ارج نهاده و پذیرا باشیم!؟ و البته در این تقسیم بندی و مکان یابی، کاوشگری را هم مدنظر قرار داده و آن را مانعی برای بازدید ندانیم؟ کدام طرز فکر و کدام شیوه کار، صحیح تر است؟ هیچ گاه نباید فراموش کنیم که ارگ بم تنها اثر ثبت شده ی بین المللی در استان کرمان بوده و برای فرار از صادرات تک محصولی، نبض تپنده اقتصادی بم و کرمان است و یکی از بزرگترین محصولات حقیقی کارخانه بزرگ صنعت گردشگری استان است و با همت دوستدارانش می تواند در آینده نزدیک به جایگاه واقعی خود برگردد. می دانیم و سخت بر این باوریم که هیچ شهروند بمی و کرمانی و ایرانی نیست که دوستدار میراث فرهنگی و هنری و باستانی و تاریخی چه مادی و چه معنویِ این مرز و بوم باشد ولی ارگ بم را نشناسد و مشتاق دیدار آن نباشد. پس بیائید بار دیگر دست یاری را به سوی مردم دراز کرده و دعای خیر آنها را طالب باشیم و با تعامل بیشتر، تا حدی که اگر اشتباهی کردیم غرور خود را زیر پا گذاشته و از مردم پوزش بخواهیم، با کوششی مضاعف در جهت نجات ارگ بم، تمامی توان خود را به کار گیریم.

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#39 Posted: 5 Apr 2014 18:16

مقالات زمین شناسی -زمین شناسی رسوبی

● حوزه ها
حوزه های رسوبی در منشا تشکیل و نوع سنگ های موجود در حوزه متمایز می شوند. هر کدام بصورت واحد متفاوت و مستقل مطالعه می شود. ولی ویژگی های مشترکی میان همه حوزه ها وجود دارد. حوزه ها مکان تجمع مواد آوری و تبخیری را در ناحیه فشرده شده (ناحیه ای که دچار فرو افتادگی نسبت به محیط های اطراف است) یا ناحیه شیب دار دریایی می باشند. آنها دارای لایه های ضخیم در مرکز حوزه و لایه های نازک در کناره ها می باشند. لایه های موجود وقایع رسوب گذاری متوالی را نشان می دهند.
حوزه های رسوبی دینامیکی همزمان با افزایش مقدار رسوبات دچار فروافتادگی می شوند. نیروی ایجاد کننده این فرو افتادگی های محلی هنوز بطور کامل شناخته نشده اند، ولی به تنظیمات از غیر تعادلی نیرو های ثقلی ربط داده شده اند. طبق تئوری تعادل ایزوتوپی خارجی ترین و سبک ترین بخش زمین که پوسته خارجی آن می باشد، بر روی جبه شناور بوده و با آن در تعامل می باشد. بنابراین پوسته زمین از قسمتی وارد جبه شده و در قسمتی دیگر از آن خارج می گردد. تا به حال تقطه تمرکز زلزله پایین تر از ۱۶۰۰ کیلومتر ثبت نشده است. در این عمق فشار و دما برای تغییر حالت جبه به مواد پلاستیک گونه که باعث ایجاد جریان های همرفتی آرام درون جبه ای می شود، مناسب می باشد. این جریانات همرفتی موجب ایجاد تعادل ثقلی در پوسته زمین خواهد شد. ناحیه گریت لیک ایالات متحده امریکا، کانادا و شبه جزیره اسکاندیناوی هنوز در اثر آب شدگی پلیستوسن در حال بالا آمدن می باشد.
درون توده قاره ای حاوی مواد پایداری است که به عنوان کراتن و یا صفحات تشکیل شده از سنگ های دگرگون قدیمی، شناخته می شوند. صفحات کانادا، برزیل، فنواسکانیا، و هند از این نمونه اند. رسوبات کراتن ها بصورت زمین های خشک سطحی، پرکننده فرو افتادگی ها و تجمع بر صفحات کنار قاره، نهشته می شوند.
● کناره های واگرای قاره ای
رسوبات جمع شده در فلات های قاره موجود در کناره های قاره ها در اثر شدت و جهت راندگی صفحات، چند نوع ساختمان زمین شناسی تشکیل می شود. کناره های قاره ای واگرا در حاشیه قاره های جدا شده از شکاف های میان اقیانوسی تشکیل می گردند. از نمونه های آن می توان به شمال و جنوب امریکا و غرب سواحل اروپا و افریقا نا برد. موارد ذکر شده در ابتدا در شکاف های میان اقیانوسی بهم متصل بودند. فلات های قاره در حال گسترش می باشند. در آنجا عمق آب کم بوده و رسوبات کربناته از ریف ها تشکیل می گردند. رسوبات آواری شسته شده از زمین های اطراف نیز در آنجا نهشته می شوند. بنابراین بستر مناسبی برای تشکیل سنگ های منشا و مخزن و در روی آن سنگ پوشش را فراهم می کنند.
در بررسی نوع و حوزه های رسوب گذاری، می بایستی تمامی موارد همچون تمامی نواحی پوشیده شده از مواد آواری و شرایط محیط رسوب گذاری مورد نظر قرار گیرند. چپمن تعریفی از حوزه فیزیوگرافی ارائه داده است: ناحیه ای که بر اثر فرسایش مواد لازمه را برای نهشته شدن رسوبات در حوزه های رسوبی و یا در گودی های کف دریا یا در سطح زمین تامین می کند. بنابراین منشا رسوبات بوسیله نواحی فرسایشی، فیزیوگرافی و آب و هوای منطقه تعیین می شود.
● کناره های قاره ای همگرا
کناره های قاره ای همگرا در حین برخورد صفحات تشکیل می گردند. زمانیکه یک صفحه اقیانوسی با یک صفحه کم چگالتر قاره ای برخورد می کند، حوزه ای میان جزایر قوسی و قاره تشکیل می گردد. این حوزه ها با رسوبات آواری آمده از خشکی کربناته منشا گرقته از حیونات دریایی پر می شوند. این رسوبات باعث ایجاد نواحی بزرگی از تجمع هیدروکربن مانند میدان جنوب شرقی آسیا می شوند.
حرکت قاره ای صفحات بسمت یکدیگر باعث تشکیل با فرورفتگی دراز و باریک به نام ژئوسینکلاین (Geosyncline) خواهد شد. این فرورفتگی بوسیله رسوبات پر شده و در هنگام کوهزایی (Orogeny) بالا آمده و باعث ایجاد چین بهمراه کوههای آتشفشانی خواهد شد. کوههای آپالاچین در روسیه از همگرایی کناره های قاره ای پر شده از رسوبات بوجود آمده اند. کوههای تشکیل شده از هنگام کوهزایی، بعد از پایدار شدن متحمل فرسایش منطقه ای شده و رسوبات مناطق پایین دست دو طرف کوه را تامین خواهند کرد.
پترولیمی که در رسوبات جمع شده است، در دوره کوهزایی از بین می رود. دلیل این امر از بین رفتنوش سنگ های (Cap Rock) نگهدارنده نفت در تله های زمین شناسی و مهاجرت نفت به سطح زمین می باشد. گسل و چین خوردگی رسوبات نیز باعث ایجاد تله های ساختمانی در مناطق مختلفی در منطقه خواهد شد.
● کناره های قاره ای پهلوران
زمانیکه دو صفحه پوسته ای از کنار یکدیگر عبور می کنند، باعث ایجاد گسل های بلند پهلوران با شاخه هایی با زاویه ۳۰ درجه نسبت به گسل اصلی و بلوک های بلوک های گسلی در لبه های گسل پهلوران می شوند. پر شدن این گسل های شرایط مناسبی برای به تله افتادن هیدروکربن را مهیا می سازد. نمونه این مخازن در گسل سن آندریس در کالیفرنیا مشاهده می شود. گسل های پهلوران در کف اقیانوس مکان ایجاد تپه های دریایی می باشند که تعدادی از آنها بهمراه فعالیت های آتشفشانی از کف اقیانوس فاصله می گیرند.

anna_nemati

کاربر

ارسالها: 4603

#40 Posted: 5 Apr 2014 18:17

مقالات زمین شناسی -تمیز کردن چهره زمین از مواد رادیواکتیو

این راهکار جالب توجه و امیدبخش در حالی از سوی دانشمندان مطرح می شود که استفاده ناگزیر از سوخت های اتمی در زمینه های گوناگون جدا از تمامی محاسن و معایبی که در حاشیه آن به چشم می خورد با مساله بسیار مهمی همچون تاثیرات زیست محیطی و آلایندگی چند صدساله ضایعات و زباله های هسته ای گره خورده است؛ چالش بزرگی که توانسته به تنهایی صدر فهرست مشکلات سیاره و دغدغه دوستداران زمین پاک را به خود معطوف سازد.
به همین دلیل نیاز به سوختی هسته ای که در ضمن تامین نیازهای آینده نیروگاه های اتمی و رهایی از معضل سوخت های فسیلی، بتواند روندهای زیست بومی و سازگاری با محیط زیست را رعایت کند به نوبه خود تلاشی فناورانه و ارزنده به حساب می آید. از این رو، یک نوع سوخت هسته ای به اصطلاح سبزتر و پاک که از سوی دانشمندان برای نیروگاه های اتمی فردا پیشنهاد شده است، می تواند مواد رادیواکتیو و پرتوزای مخاطره آمیز و آلاینده ای همچون عنصر فلزی تکنتیوم تولید شده در خلال بازفرآیندسازی سوخت هسته ای کم توان شده و به مصرف رسیده را تا حد زیادی جذب و پاکسازی نماید. در این میان عناصری از جمله توریوم می تواند در فرآیند پاکسازی و تمیز کردن مواد رادیواکتیو ضایعاتی نقش مهمی ایفا کند. دانشمندان با استفاده از این عنصر شیمیایی می توانند ضمن صرفه جویی در هزینه ها، به شکل ایمن تر و صد البته قابل اطمینان تر کار ذخیره سازی و انباشت ضایعات و زباله های هسته ای را صورت دهند.
در حالی که با ارائه فناوری جدید نسل نوین سوخت های هسته ای می توان در آینده نزدیک شاهد پاکسازی آخرین نسل خوراک هسته ای در جهان باشیم، از طرفی این تکنیک جالب توجه می تواند الهام بخش ارائه کاربردها و زمینه های کاری مشابهی باشد که در آنها لزوم پاکسازی مواد به مراتب بیشتر احساس می شود تا این که صرفا مشکل ضایعات را با دفن و انباشت تهاجم آمیز آن در محیط زیست رفع و رجوع کرد؛ به نحوی که با الگو گرفتن از چنین مکانیسم جالب توجهی می توان از مکعب های توریوم به منظور پاکسازی آلودگی های زیست محیطی نیز استفاده کرد.
در همین خصوص دانشمندانی از دانشگاه نتردام حبه هایی از عنصر توریوم ـ نوعی سوخت اتمی مطرح شده برای نیروگاه های هسته ای آینده ـ ایجاد کرده اند که قادر است با ظرفیت بالایی فرایند جذب مواد رادیواکتیوی همچون تکنتیوم را عملی کند که در طی فرآیندآوری مجدد سوخت اتمی مصرفی ایجاد می شود. دانه های خرد این عنصر شیمیایی می تواند برای جذب هر یونی ـ و نه تنها یون های رادیواکتیو مضر ـ مناسب سازی و به صورت سفارشی برای آن منظور ارائه شود؛ و همچنین می تواند برای تمیز کردن و پاکسازی طیف متنوعی از آلاینده های زیست محیطی مورد استفاده قرار گیرد و این مهم در حالی است که این فناوری جالب تا حد زیادی هزینه های مرتبط با فرآیند ذخیره سازی و انباشت خطرناک ترین ضایعات رادیواکتیو را کاهش دهد.
توماس اشمیت از دانشمندان دانشگاه نتردام که شرح مقاله آنها اخیرا در ژورنال ویرایش بین المللی شیمی کاربردی آمده است، درخصوص این تکنیک جدید خاطرنشان می سازد؛ زمانی که پلوتونیوم از سوخت هسته ای مصرف شده استخراج می شود، شما با میلیون ها گالن ضایعات رادیواکتیو پرانرژی روبه رو می شوید که حاوی برخی از مواد و ترکیبات مضر است. مکانیسم فناورانه ای که اکنون مطرح می شود، یکی از مواد بسیار معدودی است که می تواند این باقیمانده خطرناک و مواد نامطلوب را به دام اندخته و برطرف کند.
عناصری همچون توریوم که نقش نظافتچی مواد رادیواکتیو را بازی می کنند در حالی پیشنهاد می شود که در حال حاضر بهترین ماده پاک کننده یون های رادیواکتیوی خاک رس به شمار می رود. یون های مضر دارای میزان ناچیزی بار الکتریکی مثبت هستند و رس نیز متقابلا دارای اندکی بار الکتریکی منفی است که یون ها را از محلول بیرون کشیده و در موضعی آنها را قفل و بلوکه می کند. به این ترتیب، می توان رس موردنظر را همراه با مواد رادیواکتیوی که جذب کرده به طرز ایمن و مطمئنی در یک سایت مخصوص نگاهداری و محدود کردن ضایعات اتمی سطح بالا ـ نظیر یک معدن نمک قدیمی ـ ذخیره سازی و انبار کرد. در واقع رس کار خطیری را در قبال برچیدن و پاک کردن چنین یون های مضری برعهده دارد و یک نظافتچی پرکار و مناسب محسوب می شود. البته رس علاوه بر وظیفه پاک کردن و برچیدن مواد ساطع کننده اشعه بتا ـ مثل اورانیوم ـ کار برطرف سازی یون های کمتر مضری همچون نیترات ها را نیز صورت می دهد.
در این میان کارشناسان و محققان معتقدند در صورتی که بتوان مواد خطرناک و کمتر خطرناک را در عوض انباشت و نگهداری توام به طور جداگانه ذخیره سازی کرد، دولت ها و صنایع هسته ای می توانند مبالغ کلانی از این راه صرفه جویی کنند. البته میزان دقیق پتانسیل این صرفه جویی قطعی نیست. تاکنون مکعب های توریوم تنها در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی آزمایش شده اند؛ و توانسته اند حدود ۷۰درصد ماده تکنتیوم را از نمونه موردنظر پاک کنند. محققان برآورد می کنند با بهینه سازی اندازه، شکل و تغییرات مکعب های توریوم می توان دست کم ۹۰ درصد تکنتیوم را از نمونه پاک نمود. محققان اظهار امیدواری می کنند با شروع آزمایشات میدانی این پروژه که بزودی در آزمایشگاه ملی ساوانا در کارولینای جنوبی صورت خواهد پذیرفت، به جواب های زیادی در زمینه کارآمدی هزینه و سایر ابعاد به کارگیری این تکنیک نوین در عرصه فناوری هسته ای دست یابند.
عنصری همچون توریوم در کنار قابلیت منحصر به فردش برای پاک کردن ضایعات اتمی، می تواند به عنوان مدعی اصلی و برنده احتمالی رقابت بین نسل های آینده رآکتورهای سوخت اتمی مطرح شود
در همین رابطه، دیوید هابس از محققان این مرکز پژوهشی که متولی آزمایش کریستال های جدید توریوم خواهد بود، ضمن ابراز امیدواری خاطرنشان می سازد از عنصر توریوم بتوان به عنوان خرج و ماده پرکننده ای برای پیشگیری یا کاهش شانس آزادسازی مواد رادیواکتیو منتشره از مخزن نگهداری برای هزاران یا حتی صدها هزار سال استفاده کرد. از منظر چشم انسان، هر کریستال به دانه ای از نمک یونیزه سفید شباهت می برد؛ اما زمانی که یک پیمانه از این بلورها داخل محلول ریخته می شود، رنگ بلورها بسته به نوع یون هایی که به خود جذب کرده تغییر می کند. به عنوان مثال کرومات یا نمک اسید کرومیک رنگ کریستال را به نارنجی مایل به زرد تبدیل می کند و از همه زیباتر پرتکتینات سمی است که کریستال ها را به رنگ ارغوانی دلپذیری آراسته می سازد.در این میان هر چند محققان از دانه های بورات توریوم به شکل مکعب یاد می کنند اما این دانه ها در خردترین شکل شان عملا ۸ وجه دارند که همانند ۲ هرم از قاعده به هم چسبیده به نظر می رسند. تمام هشت وجه بورات توریوم مملو از میلیاردها حفره ریز بیضوی شکل با پهنای کمتر از یک نانومتر است که منظری پر از سوراخ به آن می بخشد. اندازه ظریف سوراخ ها برای عمل کشیدن و جذب یون های باردار مثبت زیانبار ایده آل هستند و در عین حال موادی با زیانباری کمتر و بدون بار را پشت سر خود برجای می گذارند. داخل هر سوراخ دارای میزان ناچیزی بار الکتریکی منفی است که یون های فلزی با بار الکتریکی مثبت را جذب و به تله انداخته و به این ترتیب آنها را از محلول پاکسازی می کند. به اعتقاد دانشمندان دانشگاه نتردام آنچه این ماده را منحصر به فرد می سازد بار الکتریکی آن است؛ به نحوی که از تمامی عناصر موجود در جدول تناوبی که آنها آزمایش کرده اند، عنصر توریوم تنها ماده ای محسوب می شود که از خلل و فرجی با بار الکتریکی منفی برخوردار است این در حالی است که هر کدام از فلزات یا ترکیبات فلزی دیگر دارای سوراخ هایی با بار مثبت هستند.
اما دانشمندان برای ایجاد مکعب های توریومی ابتدا ترکیبی از توریوم و اسید بوریک را تا دمای ۲۲۰ درجه سانتی گراد حرارت داده و به مجرد این که مخلوط حاضر سخت شد با افزودن آب مقطر به آن، اسید بوریک مازاد را حل کردند. نتیجه کار بر جای ماندن کریستال هایی بر کف مخزن بود که می توان آنها را جمع آوری و مورد استفاده قرار داد. طی این مکانیسم بگیر و ببند، کریستال های حاصل تنها یون های معلق در مایع را برطرف می کنند و مواد جامد حقیقی یا همان ته نشست محیط واکنش به شکل میله های شیشه ای درآورده شده و به طور جداگانه ذخیره سازی می شوند. زمانی که فرآیند پاک کردن و برداشتن یون ها انجام پذیرفت، مکعب های توریوم می تواند به رسوبات حاصل افزوده شده و در نتیجه بیشتر اجزای رادیواکتیو فرآیند همجوشی هسته ای را به اتفاق در یک محل ذخیره سازی کند.
با این اوصاف، عنصری همچون توریوم در کنار قابلیت منحصر به فردش برای پاک کردن ضایعات اتمی، می تواند به عنوان مدعی اصلی و برنده احتمالی رقابت بین نسل های آینده رآکتورهای سوخت اتمی مطرح شود ـ که در مقایسه با رآکتورهای اورانیوم محور رایج ـ از قرار معلوم با مواد خام پاک تر، با ضایعات کمتر و همچنین ارزان تر به میدان می آیند و این مهم به واسطه مقادیر قابل دسترس بیشتر توریوم نسبت به سوخت های رایجی همچون اورانیوم و خاصیت عجیبی است که طبیعت در دل این عنصر به ودیعه گذاشته و با کمک فناوری های شیمی بنیان و هسته ای، برداشتن گامی تازه در قلمرو تامین انرژی های موردنیاز بشر و همچنین حفظ محیط زیست را نوید می دهد.

صفحه 4 از 18: « پیشین 1 2 3 4 5 ... 15 16 17 18 پسین »

علم و دانش /

Earth science | مقالات زمین شناسی

برای دسترسی به این قسمت میبایست عضو انجمن شوید. درصورتیکه هم اکنون عضو انجمن هستید با استفاده از نام کاربری و کلمه عبور وارد انجمن شوید. در صورتیکه عضو نیستید با استفاده از این قسمت عضو شوید.

↑ بالا