ارسالها: 12930
#201
Posted: 11 Jul 2015 16:57
آسیابی آبی در دل كویر
در گوشه و كنار ایران، آسیابهای فراوانی از دورههای مختلف تاریخی به جا مانده است كه برخی از آنها به وسیله نیروی حیوانات كار میكردند و برخی مانند آسیابهای بادی نشتیفان در خراسان با نیروی باد به حركت میافتادند و برخی نیز با نیروی آب، اما این موضوع كه در دل كویری خشك و بیآب آسیابی ساخته شده باشد كه نیروی محركه آن آب باشد، امری شگفتانگیز به شمار میرود.
اگر میخواهید تنها آسیاب آبی جهان در دل كویر را ببینید باید كوله بار سفر را به استان یزد و كویر مركزی ایران ببندید و از آسیاب آبی اشكذر دیدن كنید. این آسیاب در حاشیه غربی كویر یزد و در ضلع جنوب شرقی در 20 كیلومتری شهر یزد در امتداد مسیر جاده اصلی رستاق كه اشكذر را به بندر آباد و روستاهای مجاور متصل میكند، واقع شده است.
وقتی به این منطقه رسیدید انتظار دیدن یك رود و آسیابی با پرههای بزرگ نداشته باشید. در حقیقت شما روی سطح زمین هیچ چیزی نمیبینید؛ چراكه كل مجموعه آسیاب در زیر زمین قرار گرفته است و آب مورد نیاز این آسیاب آبی به وسیله قنات و آب جاری شده در آن تامین میشود.
این موضوع خود به تنهایی شگفتی دیدن این مجموعه را برای هر گردشگری دوچندان میكند. در حقیقت تنها چیزی كه شما از ساختمان این آسیاب روی سطح زمین مشاهده میكنید یك دروازه طاقدار آجری است كه شما را به عمق زیرین كویر هدایت میكند. مجموعه اصلی آسیاب در عمق هفت متری زمین احداث شده كه برای رسیدن به آن باید از دالانی شیبدار بگذرید.
آسیاب آبی اشکذر از بزرگترین آسیاب های ایران است که متعلق به دوره صفویه بوده و زمانی با آب قنات همّت آباد سنگ های آن با قدرت تمام می چرخیده است. ورودی آسیاب دالانی شیب دار به طول 56 متر است که به قسمت اصلی آسیاب که هشت ضلعی است می رسد. سقف این هشت ضلعی به شکل گنبدی بنا شده است. سقف و مقرنس کاری های بنا با نقوش هندسی از ابتکارهای معماری کهن ایرانی است. آجر تنها مصالح ساختمانی این بنای دیدنی است.
آسیاب آبی اشکذر یکی از 10 آسیاب ثبتی استان یزد به حساب می آید که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از ویژگیهای منحصر به فرد آن میتوان به مقرنس کاری فضای اصلی، نقوش هندسی در اطراف دیوارهها، آجرکاری ظریف در محوطه اصلی آسیاب و صحن آن اشاره کرد. این آسیاب در عصر آبادانی خود تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده و ساعتی سی و پنچ من شاه آرد از زیر سنگهای پر قدرت آن به دست میآوردهاند.
راه ورود به صحن اصلی 56 متر طول و 4.10 متر عرض دارد. جالبترین نكته در مورد این بنا، اختلاف دمای داخل آسیاب با فضای داغ و گرم بیرون آن است. این آسیاب در زمان سید ركنالدین قاضی، متوفی در 732 هجری قمری ساخته شده، ولی از هویت و قدمت اولیه این آسیاب هیچ گونه اظهارنظر دقیق همراه با اسناد و مدارك مستدل موجود نیست.
در صفحه 140 كتاب آثار تاریخی یزد در مورد آسیاب آبی اشكذر آمده است:
«این آسیاب از عجایب قابل دیدن در منطقه رستاق و یكی از بزرگترین آسیابهای ایران است كه متاسفانه به علت خشك شدن قنات همتآباد از كار افتاده و به كلی متروك شده است. آسیاب مذكور در عصر آبادانی یعنی تا چند سال قبل یگانه آسیاب منطقه میبد تا اشكذر بوده است و ساعتی سی و پنج من، آرد از زیر سنگهای پرقدرت آن به دست میآوردند.»
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#202
Posted: 11 Jul 2015 17:02
گنبد سلطانیه، شاهکاری از معماری ایرانی
گنبد سلطانیه به عنوان شاهکاری از معماری دوره اسلامی، به عنوان بلندترین گنبد آجری جهان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیدهاست.
این بنا آرامگاهی متعلق به الجایتو، حاکم مغول در قرن ششم هجری قمری است که آن را وسط دشتی زیبا،شبیه دشتهای مغولستان بنا کردهاست.
گنبد سلطانیه بین سالهای 702 یا 703 تا 712 هجری قمری ساخته شدهاست. این بنا به دستور الجایتو یا هما سلطان محمد خدابنده ساخته شد و خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی در ساخت آن نظارت داشت.
گنبد سلطانیه در حدود 300 کیلومتری تهران و در شهر سلطانیه، در نزدیکی زنجان واقع شده و از دور در میان دشتی سرسبز چونان نگینی آبی میدرخشد.
زمانی که ساخت این بنا آغاز شد، الجایتو هنوز مسلمان نشده بود، اما سالهای آخرین ساخت گنبد سلطانیه او پس از مشرف شدن به زیارت حضرت علی (ع) و فرزندش امام حسین (ع) مذهب شیعه را پذیرفت و قصد کرد تا قبر حضرت علی (ع) را از نجف به سلطانیه بیاورد. پس گنبد سلطانیه را به امام اول شیعیان اختصاص داد.
اما دیری نپایید که عالمان شیعه در آن زمان، او را با مخالفتهای خود از انجام اینکار منصرف کردند و این شد که ساخت گنبد سلطانیه دوباره به ایده اولیه خود، یعنی آرامگاه الجایتو بازگشت.
سلطانیه پایتخت مغولان در زمان الجایتو یا همان سلطان محمد خدابنده بود. پیش از آن شهری به این نام وجود نداشت و بر اساس آنچه که در نوشتههای آشوری دیده میشود، حدود سده هشتم قبل از میلاد، اقوام ساکاراتیها در دشت سلطانیه ساکن شدند. همچنین در زمان فرمانروایی مادها، اریباد خوانده شده و از سوی دیگر زمان پارتها به ارساس شهرت پیدا کردهاست. حمدالله مستوفی در کتاب نزهه القلوب مینویسد که پیش از سلطنت سلطان محمد خدابنده، این شهر را شریزا یا شهریاز میخواندند.
گفته میشود مغولان آن هنگام در تبریز را پایتخت کرده بودند، برای گذراندن وقت و انجام امور شکار به سلطانیه میآمدند پس به دستور ارغونخان، آقاخان، فرزند هولاکوخان، چهارمین سلطان مغول، عملیات ساخت شهر سلطانیه در سال 1270 میلادی در مکان فعلی آغاز میشود.
هرچند این شهر پس از مرگ الجایتو از رونق افتاد و دیگر پایتخت ایلخانان نماند اما گنبد سلطانیه به دلیل شگفتیهای معماری، همچنان نام این شهر را زنده نگه داشت.
گنبد عظیم سلطانیه به صورت یک هشت ضلعی بنا شده که گنبد آن به صورت نیمکردهای به ارتفاع 54 و قطر 25 متر روی این هشت ضلعی روی قرار گرفتهاست. گنبد به دلیل استفاده از کاشیهای آبی رنگ، به مانند نگینی فیروزهای درآمدهاست.
هر کدام از اضلاع این هشت ضلعی را منارهای به اتمام میرساند. در وصف این منارهها بسیار گفته شدهاست. برخی معتقدند که این منارهها برای پخش اذان در تمام سمتهای گنبد است و برخی دیگر میگویند این منارهها، فدایی هستند و به محض وقوع زلزله فرو میریزند تا بنا آسیب نبیند.
بستر این بنا از طبقات فشرده شن و ماسه به عمق تقریبی 8 تا 10 متر تشکیل شده و از مقاومت بسیار خوبی برخوردار است. گفته میشود طی این سالها (حدود 700 سال) این بنای 1600 تنی تنها حدود 8 سانتیمتر نشست داشتهاست.
طبقه فوقانی و جدا از دهلیزهای داخلی گنبد سلطانیه، یکی از شاخصترین بخشهای آرمگاه است. این بخش بالکنهایی هشتگانه هستند که از ایوانها رو به بیرون شکل گرفتهاند و تزئینات زیبایی از کاشیکاری، مقرنس، تسمهکشی، گچکاری و تلفیقهایی از آجر و کاشی به همراه کتیبههای متعدد تشکیل شدهاند. این بالکنها چشماندازهای بینظیری دارند.
نورگیرهای خارقالعاده گنبد سلطانیه هر بینندهای را مبهوت میکند. برخی نورگیرهای این بنا را به ساعت آفتابی برای انجام امور مذهبی تشبیه کردهاند.
گفته میشود که اگر نور از سوراخ گنبد اصلی بتابد زمان اذان ظهر است. نوری که از پنجرههای بزرگ میتابد ساعت را نشان میدهد و نور پنجرههای کوچک، حدود دقیقه را به نمایش میگذارد. بر همین اساس گفته میشود که هشت ضلعی بودند بنا هم به همین علت است.
بنا به روایتی گفته میشود که گنبد سلطانیه بر اساس طرحی از آرمگاه غازانخان که آن نیز از بنای آرمگاه سلطان سنجر الهام گرفته شده، ساختهشده است. با اینحال پلان آن آرامگاهها مربع اما گنبد سلطانیه هشتضلعی است. از سوی دیگر جنبههای ابتکاری در این بنا آن را به یکی از شاخصترین بناهای دوره اسلامی در جهان بدل کردهاست.
همچنین گفته میشود که گنبد کلیسای سانتاماریا دلفیوره با تقلید از گنبد سلطانیه حدود صد سال پس از آن ساخته شدهاست.
آرتور پوپ پژوهشگر بزرگ تاریخ ایران میگوید که گنبد سلطانیه به رغم حجم بزرگش سبک و با روح به نظر میرسد و مانند طاق آسمان مستحکم است. بارها و فشارها به درستی در نقاط نسبتاً معدودی تمرکز یافتهاند و هیچ مانعی برای آنکه حرکت هماهنگ و رو به عروج بنا را کند یا مخدوش کند وجود ندارد؛ از این رو بنا از لحاظ ساختار یک شاهکار است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#203
Posted: 11 Jul 2015 17:04
کاخ کوروش شهرستان دشتستان واقع در برازجان
کاخ کوروش (دشتستان) ، واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
تاریخچه کاخ کوروش برازجان
«کاخ کوروش دشتستان» تاریخی و بسیار مهم از دوران پر تمدن ایران، این کاخ در سال ۱۳۵۰ به وسیلهٔ هیأت باستان شناسی ایران حفاری شدهاست. با توجه به شیوههای معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دورهٔ کوروش بنیان گذار زنجیره هخامنشی منسوب کردهاند. این کاخ که در جنوب شرقی برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاههای مهم ایران دورهٔ هخامنشی در ساحل خلیج فارس بودهاست. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که انجام شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شدهاست و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستونها و اشیاء کشف شده بر میآید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است. بنابراین میتوان گفت که این بنا هنگامی ساخته شده که هنر اصیل حجاری و معماری عصر کوروش به تکامل رسیدهاست. متاسفانه به علت ناتمام ماندن بنا چنین به نظر میرسد که علل عقیم ماندن این کاخ مصادف با مرگ او به سال ۵۲۹ پیش از میلاد است. بنابراین میتوان تاریخ بنای کاخ برازجان را در همین حدود یعنی ۵۲۹ قبل از میلاد دانست.
یکی از آثار ارزشمند و بینظیر، کاخ زمستانی کورش هخامنشی است که در جنوب غربی برازجان قرار دارد و این اثر عظیم فاصلهای حدود 500 متر تا جادهی بوشهر ـ برازجان دارد. این بنای زیبا در سال 529 قبل از میلاد به وسیلهی سر سلسلهی هخامنشیان یعنی کورش هخامنشی ساخته شده ولی به علت مرگ او در این سال ناتمام مانده و فقط ته ستونهای کاخ که از سنگهای سیاه و زرد رنگ ساخته شده به جا مانده است. در سال 1351 که کارگران در حال حفر کانال جهت رساندن آب به شهر بوشهر بودند، در این مکان به سنگی سیاه دست یافتند که با انعکاس خبر به فرمانداری و اعزام تیمی از باستانشناسان به منطقه پس از حفاری متوجه شدند که کاخ زمستانی کورش در این منطقه واقع شده است. این بنا از سال 1351 تا سال 1382 در زیرزمینی مدفون بود که در سال 1382 به همت استاد بزرگ دکتر "علی اکبر سرافراز" حفاری لازم صورت پذیرفت و ته ستونها آشکار شدند و این بنا مورد توجه جهانگردان و علاقهمندان به فرهنگ ایران زمین قرار گرفت. از آن سال تا کنون در چند مرحله، حفاری صورت گرفته که هنوز هم به حفاری و کاوش نیاز است. بنا به عقیدهی باستانشناسان، این بنا در کنار شهر " تا او که" taoke ـ که شهری تاریخی بوده ـ قرار داشته و این شهر مسیر شمالی ـ جنوبی داشته و تا نزدیکی روستای بنداروز ادامه داشته است.
ته ستونهای این کاخ از نظر معماری بسیار زیبا و در نوع خود بینظیر هستند.
حجاری که بر روی این سنگها صورت گرفته به شکل دایره است و طرز قرار گرفتن سنگها بر روی هم، دیدهی هر رهگذری را به طرف خود جلب میکند و هنر و معماری گذشتهی ایران زمین را به یاد میآورد که چه زیبا این معماران پر تلاش در کنار رشته کوه گیسکان این سنگ ها را حجاری نموده و پس از آن با طی کردن مسیری طولانی این سنگها را به منطقه حمل نموده و در این مکان قرار دادهاند. باستانشناسان هدف از ساخت این بنای عظیم در این منطقه را تسلط داشتن برآبهای خلیج فارس و نظارت بر ساحل خلیجفارس دانستهاند که میتواند سند محکم و قاطعی از تسلط ایرانیان بر خلیجفارس باشد. البته در گذشته راههای قدیمی استان یعنی راه توز ـ تا اوکه ـ لیان از کنار این شهر میگذشته و شهرهای باستانی استان یعنی سیراف در جنوب و مهرویان و سینیز در شمال و نجیرم و لیان و توز را به هم وصل مینموده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#204
Posted: 11 Jul 2015 17:07
آشنایی با بقعه جعفریه اصفهان !
بقعه جعفریه اصفهان سند زنده ای از توسعه شهر اصفهان در 800 سال گذشته است. بنایی به جای مانده از دوره حکومت ایلخانان مغول در ایران که امروزه در حاشیه غربی خیابان هاتف مقابل ورودی بازارچه امامزاده اسماعیل و در محله قدیمی خوشینان در بین هیاهوی شهری و طرح های احیای بافت تاریخی اصفهان گم شده است.
بقعه امامزاده جعفر از جمله تک بنا های برج ماندی است که از قرن هشتم هجری و دوران حکمرانی ایلخانان مسلمان مغول در اصفهان ایجاد شده است و در آن شخصیت های متعددی مدفون شده اند.
بنای هشت ضلعی بقعه سابق بر این در وسط صحن وسیعی قرار داشته که متاسفانه امروز اطراف آن را خانه های مسکونی فرا گرفته است به طوری که نیمی از بقعه در حیاط یکی از خانه های مسکونی مجاور بقعه قرار گرفته دارد.
یادگار مغول ها
گنبد جعفریه از نظر معماری نمونه کاملی از مقابر حکمرانان مغول است که گنبد سرخ مراغه آذربایجان یک نمونه ارزشمند دیگر از این سبک معماری است. این بنا در سابق گنبدی هرمی شكل داشته كه اكنون از میان رفته است. در قسمت نمای خارجی گنبد یك جفت كتیبه وجود دارد. اولین كتیبه به خط ثلث سفید معرق بر زمینه لاجوردی نوشته شده و شامل آیه الكرسی است كه در آخر آن تاریخ 725 هجری قمری آمده است.
در بالای این كتیبه، كتیبه دیگری به خط ساده كوفی بر زمینه فیروزه ای شامل آیاتی از قرآن مجید است. برلوحه بالای در ورودی امامزاده جعفر با خط ثلث سفید معرق بر زمینه كاشی لاجوردی صلوات بر چهارده معصوم نوشته شده است.
شکل بقعه در قسمت پایین هشت ضلعی است. ارتفاع آن کوتاه و مسطح و دارای تزیینات کاشی کاری است. تزیینات کاشی به خط ساده کوفی برجسته و معرق در زمینه ای فیروزه ای است که عبارت بسم الله الرحمن الرحیم شامل آیات 164 تا 167 سوره مبارکه آل عمران بر آن نوشته شده است. کتیبه دوم گنبد به خط سفید معرق بر زمینه لاجوردی شامل آیه الکرسی و در قسمت آخر کتیبه سال ساخت گنبد به تاریخ 752 هجری قمری نوشته شده است.
مدرسه جعفریه
جعفریه مدرسه كوچكی است كه در بازار مسجد جامع جنب مدرسه طالبیه متصل به دیوار شرقی مسجد خالهاوغلی واقع شده است. راه آن از دالان طالبیه بین حوضخانه و مسجد نامبرده تعبیه گردیده است. راهرو باریك و كوتاهی دارد كه وارد حیاط هشت ضلعی منظمی میگردد. دورتادور حیاط، ساختمان دوطبقه زیبایی وجود دارد كه منازل و حجرات طبقه فوقانی همه دارای ایوان ستوندار سرپوشیدهای هستند. ستونها همه چوبی و به طور منظم با گچ پوشانیده شدهاند. بنای آن همزمان با بنای طالبیه صورت گرفته است و عمارتی است درون عمارت منضمی مسجد جامع جای گرفته و قابل تفكیك از آن نیست.
جعفریه مدفن چه کسانی است؟
بقعه جعفریه، مدفن جعفر بن سید مرتضی است و نسب او به حسن بن حسین بن محمد بن حسین (ع) می رسد که یکی از سادات قرن هشتم هجری بوده به همین سبب به نام بقعه جعفریه مشهور است.
به جز جعفر یک بانو نیز در ورودی بقعه دفن شده است که گویا از اعیان و سادات اصفهان آن زمان بوده است.هرچند بعقه جعفریه این روز ها کمتر مورد توجه است اما گویا آرامش این بنای تاریخی محل مناسبی برای دفن گروهی از مردگان اصفهان در چند دهه گذشته بوده است. چرا که به جز دو قبر مربوط به دوران ایلخانی افراد دیگری که اکثرا از معتمدین اصفهان بوده اند نیز در بقعه و یا اطراف آن درصحن بقعه دفن شده اند.
تنها بنای برج آرامگاهی اصفهان با معماری دروه ایلخانی است که به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران به شماره 198 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#205
Posted: 11 Jul 2015 17:10
اولین کولر تاریخ در ایران
هر زمان صحبت از کولرهای سنتی به میان میآید، بدون شک بادگیرها بویژه بادگیرهای یزد با آن شکل بخصوص و چوبهایی که بر سر دارند، اولین تصویری است که به ذهن متبادر میشود.
ابتکاری که کویرنشینان با استفاده از آن به مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرمترین روزهای سال بدون استفاده از کوچکترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد، خنکای نسیمی دلنشین را به داخل خانههای خود بیاورند.
بادگیرها، برج هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه ها ساخته می شود. بادگیر را همچنین بالای آب انبارها و دهانه معدن ها برای تهویه می سازند.
در خانه ها هوای خنک از بادگیر که نوع ابتدایی تهویه مطبوع به شمار می رود، به اتاق های طبقه همکف یا زیرزمین ها فرستاده می شود. بادگیرها از عناصر و سمبل های معماری ایرانی هستند، ولی امروزه در بسیاری کشورهای خاورمیانه کپی برداری واستفاده می شوندکه نمونه آن امیرنشین کوچک دبی است.
اساسا کولر آبی که در جهان به نام کولر ایرانی نیز شناخته می شود، ریشه ای ملی دارد و کارشناسان، بادگیرهای سنتی را که از چند هزار سال پیش در کشورمان وجود داشته است اجداد کولرهای کنونی می دانند. استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهر های مرکزی و جنوب ایران ساخته شده که هر کدام برحسب ارتفاع و جهت باد طراحی و اجرا شده اند.
تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهر های مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است و هنوز هم می توان باقیمانده این بادگیر ها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب در شهرهایی مانند بندرعباس، بندر لنگه، قشم، بوشهر و اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی مانند کرمان، نایین، یزد، طبس، کاشان، سمنان، اصفهان و حتی برخی نواحی جنوب شهر تهران مشاهده کرد.
ساختار بادگیر
بادگیر از مظاهر و سمبل های تمدن ایرانی است. دقیقا معلوم نیست اولین بادگیر در کدام شهر ایران ساخته شده ولی سفرنامه نویسان قرون وسطی بیشتر از بادگیرهای شهرهای کویری و گرم و خشک مانند یزد و گناباد و طبس، کرمان، بم و زاهدان نام بردهاند. کاریز و بادگیر و خانههای گنبدی بدون تردید از نمادهای تمدن ایرانی است.
بادگیر معمولا چهارگوش است و در دیوارهای چهارگانه آن چند سوراخ تعبیه شده است. درون بادگیر با تیغه ها و جدارهایی که از خشت، چوب و خشت ساخته شده است، به چند بخش تقسیم می شود.
بادگیرها معمولا یکطرفه، چهار طرفه یا هشت طرفه است. در شهر یزد تمامی بادگیرها مرتفع و چهار طرفه یا هشت طرفه هستند؛ ولی برعکس در شهر میبد که در 50 کیلومتری غرب شهر یزد است، بادگیرها کوتاه و یکطرفه هستند.
این امر به این دلیل است که در میبد، بادهای کویری، توام با گرد و غبار از سمت کویر می وزد و اهالی مجبورند که بادگیرهای خود را پشت به این باد و در جهت باد مطلوب بسازند؛ ولی در یزد، چون بین دو رشته کوه قرار گرفته، بادهای کویری کمتر جریان دارد و می توان بادگیرهای مرتفع چند طرفه احداث کرد.
عملکرد بادگیر
عملکرد بادگیر به این صورت است که باد مطلوب را گرفته و آن را به داخل اتاق های اصلی ساختمان، آب انبار یا سرداب هدایت می کند. در بعضی مساجد حاشیه کویر مانند مسجد قدیمی اردکان و مسجد جامع فیروز آباد در استان یزد دریچه بادگیر درست در بالای محراب قرار دارد. به این ترتیب باد مطلوب وارد بخش های مختلف ساختمان و باعث تهویه و خنکی آن می شود.
کارکرد بادگیرها با ساده ترین ابزار
برای تقویت عملکرد خنک سازی بادگیر و استفاده از برودت تبخیری، از روش های دیگری نیز استفاده می شده است. به عنوان مثال در شهر بم بادگیری وجود دارد که از ساختمان حدود 50 متر فاصله دارد و با یک کانال زیرزمینی به آن مرتبط است.
در بالای این کانال یک باغچه قرار دارد. بعد از آبیاری باغچه، رطوبت آن به دیوار های کانال ارتباطی نفوذ می کند و نسیم بادی را که از بادگیر به سمت ساختمان جریان دارد، خنک تر می کند.
در بعضی موارد نیز روی دهانه بادگیر حصیر، سوفال یا بوته های خار قرار می دادند و روی آن آب می پاشیدند و به این طریق رطوبت و برودت های هوای ورودی را افزایش می دادند. تا پیش از پیدایش یخچال برقی، در بسیاری خانه ها مواد غذایی را در محوطه زیر بادگیر نگاه می داشتند تا خنک بماند و دیرتر فاسد شود.
تصفیه هوا با خاک؟!
در شهرهایی که باد مطلوب نیز دارای قدری گرد و غبار است، مانند گناباد در استان خراسان معمولا یک فضای خاکریز در زیر بادگیر ایجاد می کنند. مقطع کانال بادگیر را در این قسمت نسبت به مقطع بالای آن قدری عریض تر می گیرند تا سرعت باد کاهش یابد و غبار و خاک در آن ریخته شود. باد پس از ورود به دهانه بادگیر و عبور از محوطه خاکریز قدری صاف تر شده و وارد اتاق می شود.
شهر بادگیرها
شهر تاریخی یزد به شهر بادگیر ها معروف است و به تحقیق، نسبت به دیگر شهر های مرکزی ایران دارای بیشترین تعداد بادگیر است. در این شهر، مرتفع ترین بادگیر جهان یعنی بادگیر باغ دولت آباد وجود دارد که دارای حدود 34 متر ارتفاع است.
ارتفاع دهانه فوقانی این بادگیر هشت طرفه 11 متر است و باد از هر سمتی که بوزد به درون ساختمان هدایت می شود. در اینجا لازم به توضیح است که بعضی بادگیرها فقط از طریق جابه جایی هوا (Convection) داخل بنا را خنک می کنند و بعضی دیگر هم از طریق جابه جایی هوا و هم از طریق تبخیر (Evaporation) این عمل را انجام می دهند.
سیستم برودتی بادگیر باغ دولت آباد از طریق روش دوم است، به این صورت که جریان هوا پس از ورود به داخل ساختمان از روی یک حوض سنگی کوچک و فواره عبور کرده و سپس از آنجا به دیگر اتاق ها هدایت می شود. اتاق زیر بادگیر که حوض و فواره در آن قرار دارد به صورت هشتی (هشت ضلعی) است و در های متعددی در آن وجود دارد. هر زمان که نیاز به خنک کردن اتاق خاصی باشد، در بین آن اتاق و اتاق هشتی زیر بادگیر را باز می کنند.
بهترین بادگیرهای ایران
بهترین نمونه بادگیر ها در جنوب كشور را می توان در بندر لنگه و بندر كنگ كه در 6 كیلومتری غرب بندر لنگه است دید. هنوز هم بادگیرهای حجیم چهار طرفه، نمود اصلی این دو بندر قدیمی هستند. طرز كار بادگیرهای این منطقه مشابه نواحی مركزی ایران است، فقط همان گونه كه عنوان شد، عملكرد برودتی این بادگیر ها فقط از طریق جابجایی هوا صورت می گیرد.
نسیم هوای بین خشكی و دریا و به طور كلی باد های محلی در این مناطق از شدت كمتری نسبت به نواحی مركزی ایران برخوردارند و لذا باید بادگیر ها حجیم تر باشند تا بتوانند جریان بیشتری از هوا را به درون اطاق انتقال دهند. در بعضی موارد مساحت مقطع بادگیر به بیش از 8 متر مربع می رسد و بر روی كل بام اطاق قرار می گیرد. در بندر لنگه در نزدیكی ساحل تعداد بادگیر ها بیشتر است و حجم آن ها نیز بزرگتر می باشد، ولی هرچه از ساحل دور شویم، تعداد این بادگیر ها و ابعاد آنها كمتر می شود به نحوی كه در سمت شمالی بندر تعداد اندكی بادگیر وجود دارد.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#206
Posted: 11 Jul 2015 17:11
تورنگ تپه قدیمیترین تپه ایران
در 17 کیلومتری شمال شرقی گرگان مجموعه ای از چند تپه با برجستگی نزدیک به همدیگر قرار دارد که به آنها تورنگ تپه می گویند. تپه ای تاریخی که از جنوب شرقی دریای خزر، 60 کیلومتر فاصله دارد و به آن تورنگ تپه می گویند.
بزرگترین برجستگی تورنگ تپه ارتفاعی نزدیک به 5/34 متر از سطح دشت های اطرافش دارد و در اولین فصل حفاری که بهار 1310 توسط «وولسین» در آن انجام شد، باستان شناسان سه طبقه را شناسایی کردند. با اینکه او به یافته های مشابه با گنج استرآباد دست پیدا نکرد، کاوش های او نشان داد که قدمت آثار تورنگ تپه به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد.
اهمیت تورنگ تپه با کشفِ اتفاقی مجموعه اشیایی معروف به گنج استرآباد در سال 1841 میلادی آشکار شد. برخی از اشیای این مجموعه را، که امروزه از سرنوشت آنها اطلاعی در دست نیست، به دربار محمدشاه قاجار فرستادند و در آنجا دوبد، دیپلمات و پژوهشگر روسیِ فرانسوی تبار، آنها را مطالعه و طرحهایی از آنها تهیه کرد
سی سال بعد یعنی در دههی 1340، «ژان» حفاری را در این تپه آغاز کرد، 13 فصل کاوش انجام داد که در نتیجه آنها 9دورهی فرهنگی را در این مکان، باستانشناسی کرد که قدیمیترین لایهی آن با سفالهای فرهنگی جیتون ترکمنستان و فرهنگ اسماعیلآباد مقایسه شده است و از نظر زمانی به هزارهی پنجم پیش از میلاد تعلق دارد و آثار پیدا شده در آن تا دوره ایلخانی در سده هفتم هجری بوده اند. در تورنگتپهی گرگان همچنین آثاری از دورهی برنز، آهن و نیز آثاری از دورههای هخامنشی، هلنیسی، اشکانی، ساسانی و اسلامی بهدست آمدهاند.
اهمیت تورنگ تپه با کشفِ اتفاقی مجموعه اشیایی معروف به گنج استرآباد در سال 1841 میلادی آشکار شد. برخی از اشیای این مجموعه را، که امروزه از سرنوشت آنها اطلاعی در دست نیست، به دربار محمدشاه قاجار فرستادند و در آنجا دوبد، دیپلمات و پژوهشگر روسیِ فرانسوی تبار، آنها را مطالعه و طرحهایی از آنها تهیه کرد.
محققانی که تورنگ تپه را بررسی کرده اند، سه عصر بزرگ فرهنگی را در آن تشخیص داده اند. هر چند رسیدن به لایه های سه گانه عصر نخست، به دلیل وجود بستر آب زیرزمینی، ممکن نشد اما مشخص شد که آثار این عصر به خرده سفال های مشابه فرهنگ جیتون (در نزدیکیِ عشق آباد ترکمنستان) منحصر می شود که در خشت ها و لایه های ادوار بعدی یافته شده است.
آثار عصر آهن در تورنگ تپه در مقایسه با یافته های قدیمی تر، اهمیت کمتری دارند. محوطه پس از وقفه ای پانصد ساله، در عصر آهن بار دیگر مسکونی شد.
عصر پنجم این تپه اما با عصر هخامنشی هم زمان بود و در آن بقایای بنای بزرگِ خشتی مدوری ساخته شده بود که انبارهای جانبی داشت. دو دوره بعدی شامل آثار عصر سلوکی و آغاز عصر اشکانی است و آثار پارتی یافته شده را می توان معاصر دیوار عظیمِ خشتی، معروف به سد اسکندر، در گرگان و ترکمن صحرا دانست.
آثار ساسانیِ تورنگ تپه، در عصر ششم و دوره های نخست عصر هفتم یافت شدند. در عصر ششم، یک دژ بزرگ خشتی روی خرابه های سکوی خشتی تپه بزرگ ساخته شد. با فشار فزاینده اقوام مهاجم از شمال شرق در سده های پنجم و ششم میلادی، منطقه گرگان که در سرحدات شمال شرقی شاهنشاهی ساسانی واقع بود، از اهمیت سوق الجیشی ویژه ای برخوردار گشت.
دژ خشتی تورنگ تپه از نظر موقعیت نظامی اهمیت زیادی نداشت اما جزئی از مجموعه بزرگ دفاعی شمال شرق ایران بود. شاید به گواه گِل نبشته های یافت شده، تورنگ تپه همان خسروشاد پیروز مربوط به قرن پنجم میلادی باشد. با این حال، به سبب نبودن مدارک کافی باستان شناسی، در صحت چنین تعیین هویتی تردید شده است.
لایه های عصر هفتم بقایای چارطاقی را که بر ویرانه های دژ ساخته شده بود آشکار کردند که احتمالاً متعلق به اواخر دوره ساسانی یا اوایل دوره اسلامی است.
عصر هشتم و نهم در تورنگ تپه، بقایای آثاری از دوران اسلامی، بویژه دوره عباسی و ایلخانی، را آشکار کردند که در طول آن تورنگ تپه به روستای محقری بدل شده بود.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#207
Posted: 12 Jul 2015 16:00
دیوار گرگان سومین دیوار تاریخی جهان
دیوار بزرگ گرگان یا دیوار سرخ که در متون قدیمی با نام مار سرخ نیز نامیده شدهاست دیواری تاریخی است که از کنار دریای خزر در ناحیه گمیشان آغاز شده و تا کوههای گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه مییافتهاست. هماکنون تقریبا تمام این دیوار از میان رفتهاست و تنها بخشهای کوچکی از آن که در زیر خاک مدفون مانده، باقی است. دیوار تاریخی گرگان پس از دیوار چین(به طول شش هزار کیلومتر)، بزرگترین دیوار دفاعی جهان است. این دیوار عظیم تاریخی که ۲۰۰ کیلومتر طول دارد در ۲۹ تیرماه سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسیدهاست.
عکس این دیوار نخستین بار توسط اریک اشمیت خلبان آمریکایی ثبت شد. آقای اشمیت خبرنگار آمریکایی که با هواپیمای خود در سال ۱۳۱۶ از نقاط باستانی ایران عکاسی میکرد، در منطقه گرگان دیوار قرمز رنگی را دید که از سمت دریای خزر به طرف کوههای گلیداغ امتداد دارد. او از این دیوار عکس گرفت و این عکسها سندی برای تحقیقات باستان شناسان ایرانی و خارجی بر این دیوار شد.
پیشینه
قدمت این دیوار که از آجرهای گلی سرخ رنگ ساخته شده به دوره ساسانی باز میگردد. یک تیم باستانشناسی مرکب از محققان ایرانی و بریتانیایی موفق شدهاند تاریخ احداث آنرا سده ۵ و یا ۶ میلادی تعیین کنند. پادشاهان ساسانی که با امپراتوری روم شرقی جنگهای مداومی داشتند از سوی شمال نیز با تهدید قوم هون (Hun) و دیگر اقوام شمالی رو به رو بودند. بنابراین دیوار میتوانست محل رخنه این اقوام را به داخل ایران در فواصل کوهستانهای قفقاز و خط ساحلی دریای مازندران ببندد.
پیروز، پادشاه ساسانی در سال های۴۵۹ تا۴۸۴میلادی زمانی که با هونهای سفید نبرد میکرد مدتی را به طور متناوب در منطقه گرگان گذراندهاست بنابراین احتمالا او یا پادشاه ساسانی دیگری (قبل یا بعد از او) برای محفاظت از دشت حاصل خیز گرگان در برابر هونها، این دیوار را ساختهاست.
تحقیقات روی یکی از دژها یا سربازخانههای این دیوار دفاعی نشان میدهد که حداقل تا یک قرن پس از ساخته شدن فعال بودهاست و نشانههایی از حضور سربازان در آن دیده میشود اما بعد از آن به عللی متروک شدهاست.
از جمله دلایل متروک شدن این تاسیسات دفاعی میتواند نیاز به حضور سربازان بیشتر در نبرد با امپراتوری بیزانس یا مقاومت در برابر حمله اعراب بوده باشد.
اهمیت تاریخی
این دیوار از دیوار هادریان که توسط امپراتور هادریان در مرز انگلستان و اسکاتلند احداث شد طولانیتر و از بسیاری از بخشهای دیوار چین، بیش از هزار سال کهنتر است. تصور میشود که این دیوار سومین دیوار بزرگ تاریخی (بعد از دیوار چین و دیوار سمیز آلمان) جهان و بزرگترین دیوار آجری دنیا باشد. این دیوار همچنین طولانیترین اثر تاریخی ایران است که طی ۹۰ سال ساخته شدهاست.
بررسیهای باستانشناسی نشان میدهد که مهندسی ایران و امپراتوری ساسانی به خوبی با مهندسی امپراتوری روم رقابت داشته و یا حتی از آن پیشی گرفتهاست. بررسیهای اخیر این دیوار، بینشی اروپایی مدار نسبت به تاریخ جهان را به چالش میگیرد.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#208
Posted: 12 Jul 2015 16:08
عمارت رکیبخانه یکی از بافتهای قدیم اصفهان
عمارت رکیبخانه از جمله بناهای بافت قدیم اصفهان به شمار میرود که در اوائل قرن یازدهم هجری مقارن با سلطنت شاه عباس اول ساخته شده است. بعدهها این عمارت در دوران قاجار پس از بازسازی به عنوان خانهٔ ظلالسلطان استفاده میشده است. کاربری کنونی این ساختمان موزه هنرهای معاصر اصفهان است.
این بنا در مرکز شهر اصفهان و نزدیک بناهای مشهوری همچون تالار اشرف، کاخ چهلستون، عالی قاپو و توحیدخانه قرار دارد و از جمله بناهای بافت قدیم اصفهان به شمار میرود که در اوائل قرن یازدهم هجری مقارن با سلطنت شاه عباس اول به عنوان یکی از بناهای مجموعه دولتخانه صفوی احداث شد. با مراجعه به منابع و مأخذ مختلف دوران صفوی و با توجه به کلمهٔ «رکیبخانه» مشخص میشود که این عمارت محل نگهداری لوازم سوارکاری و یراقآلات اصطبل دولتی بوده است.
با اضمحلال حکومت صفویه، عمارت «رکیبخانه» متروک گردید و بعدها در عصر قاجار به دستور «حاج محمد حسینخان صدر اصفهانی» - صدراعظم نیکاندیش فتحعلیشاه - احیاء شد. در دورهٔ حکومت «مسعود میرزا ظلالسلطان» بعد از انجام تعمیرات و الحاقاتی که با آن دوره سازگار بود به عنوان محل زندگی این حاکم تعیین گردید.
در دوران پهلوی اداره آمار و ثبت احوال اصفهان در این محل مستقر شد و تغییراتی در ساختمان و مخصوصاً در جبهه غربی آن صورت گرفت.
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی «رکیبخانه» مورد مرمت اساسی قرار گرفت و بعد از بازسازی مقرر شد اشیاء موجود در موزههای هنرهای تزئینی تهران و بقیهٔ اشیاء قدیمی به اصفهان منتقل و در این ساختمان به معرض تماشای عموم گذاشته شود. در اجرای این هدف در تابستان ۱۳۷۵ گنجینههای تزئینی رسماً افتتاح و مورد بهرهبرداری قرار گرفت.
در حال حاضر این گنجینه با فضائی به مساحت ۲۶۰۰ متر مربع و حدود ۱۲۰۰ متر فضای نمایشگاهی با در بر گرفتن هفت بخش دائمی صدها اثر نفیس هنری را برای بازدید عموم عرضه کرده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#209
Posted: 12 Jul 2015 16:13
آشنایی با کاخ موزه ماکو
کاخ موزه ماکو در دو کیلومتری جاده ماکو- بازرگان و در روستای "باغچه جوق" قرار دارد. در جوار این روستا بر دامنه کوه مرتفعی در داخل باغ نسبتاً بزرگی، ساختمان مجلل و تاریخی قصر سردار ماکو- از آثار با ارزش و منحصر به فرد شمال غرب کشور- قرار دارد. قصر باغچه جوق ماکو توسط "اقبال السلطنه ماکویی" از حکام مقتدر اواخر دوره قاجاریه و یکی از سرداران مظفرالدین شاه قاجار احداث شد.
ساختمان قصر باغچه جوق به علت ویژگی های ممتاز هنری و معماری، در سال 1353 ش توسط دولت از وراث سردار خریداری شد و بعد از انجام تعمیرات ضروری در آن، از سال 1364ش برای بازدید عموم آماده شد و هم اکنون به عنوان کاخ – موزه از آن بهره برداری می شود.
بنا به جاذبه های قوی هنری و فرهنگی، این مجموعه مورد علاقه و توجه مردم منطقه و مسافرین داخلی و خارجی کشور است. در حال حاضراین موزه شامل اشیاء و لوازم زندگی سردار ماکو است که به لحاظ موقعیت و نفوذ قابل توجه ایشان در این خطه از کشور- به ویژه در زمان حکومت پر آشوب مظفرالدین شاه- اکثراً از طرف حکام و دربار روسیه برای ایشان ارسال شده بود.
این اشیاء در نوع خود جالب توجه و دیدنی است. به همین جهت اسباب و اثاثیه مذکور در اتاق های طبقات اول و دوم ساختمان مرکزی به شرح زیر در معرض تماشای بازدید کنندگان قرار داده شده است:
- انواع و اقسام مبل ها و صندلی های لوکس از جنس چوب های جنگلی نی و خیزران، با تزیینات برجسته برنزی و رویه مخمل و نقوش کنده کاری شده- ساخت کشورهای لهستان، فرانسه، اتریش و روسیه.
- آیینه های سنگی با قاب های طلایی واستیل مشکی منبت کاری شده.
- پاروانی سه تکه از استیل طلایی با تزیینات ویژه و پارچه اطلسی و نقوش گل و بوته – ساخت فرانسه.
- کاناپه های اطلسی
- پرده های رنگین اطلسی، پشمی و توری زری با طرح های مختلف.
- دستشویی متحرک لگن دار از چینی اعلا و ملحقات استیل گلدار به رنگ طلایی – ساخت روسیه .
- کمد و جالباسی از چوب گردو با منبت کاری و روکش اطلس – ساخت اتریش.
- لوسترهای برنزی هجده شاخه- ساخت فرانسه.
- قاب عکس های خانوادگی سردار ماکو.
تعدادی از اتاق های طبقه همکف تبدیل به موزه اشیای تاریخی، مردم شناسی و نمایشگاه جاذبه های تاریخی استان شده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#210
Posted: 12 Jul 2015 16:20
آشنایی با محوطه تاریخی زندان سلیمان - آذربایجانغربی
کوه زندان سلیمان یا دیو سلیمان، کوه مخروطی شکل درون تهی است که در 3 کیلومتری غرب محوطه باستانی تخت سلیمان در نزدیکی شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی قرار دارد.
این کوه مخروطی هزاران سال پیش بر اثر وقوع آتشفشان بوجود آمده است و ساکنین منطقه تخت سلیمان تکاب این کوه زیبا و شگفت انگیز را زندان سلیمان یا زندان دیو مینامند و بر این باورند که حضرت سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی میکردند در این کوه زندانی میکرد.
این کوه پدیدهای بسیار جالبی است که حاصل میلیونها سال فعالیت چشمهجوشان آرتزینی میباشد. منشاء آن نیز آبهای زیرزمینی بوده است.
طریقه بوجود آمدن این کوه عظیم به این صورت است که چشمه در ابتدا دریاچهای در اطراف خود بوجود می آورد و آهک و املاح معدنی دیگر در اطراف دریاچه رسوب می کند و آب از اطراف آن سرازیر می شود و مجددا رسوب میدهد و این سیر سالیان سال ادامه می یابد تا اینکه چشمه اولیه به صورت یک کوه مخروطی درمیآید.
پس از بوجود آمدن این کوه دهانه چشمه به دلایلی مسدود شده و آب درون کوه به مرور فرو می نشیند و کوه به شکل امروزی خود درمیآید.
در اطراف این کوه چشمههای متعدد آب گرم هنوز در حال فعالیت هستند و بطور کلی این ناحیه از نظر زمین شناسی بسیار پیچیده و خاص است. در طول تاریخ اقوام مختلفی نظیر ماناها (در هزاره اول قبل از میلاد مسیح) در دامنه این کوه ساکن بودهاند.
همچنین اهالی متعقدند این چشمهها به علت وجود املاح معدنی کوه زندان خاصیت متعدد درمانی دارد. ارتفاع این کوه میان تهی مخروطی شکل از سطح زمین مجاور بین 97تا100متر است و در مرکز ان گودالی به قطر دهانه 65 متر وعمق 80 متر وجود دارد.
در طوقه این مخروط بقایای معبد مقدسی مربوط به هزاره اول قبل از میلاد وجود دارد که در دهه چهل توسط هیات باستانشناسی آلمانی مورد کاوش و مطالعه قرار گرفته است.
بعد از رونق آتشکده آذر گشنسب دوره ساسانی تا مدتی از کوه زندان سلیمان و تعدادی از واحدهای معماری آن به عنوان قلعه نگهبانی استفاده میشد.
آتشکده اذر گشنسب مهمترین آتشکده ساسانیان و به عنوان پایتخت مذهبی ایرانیان در مجموعه باستانی تخت سلیمان قرار دارد و یکی از سه آتشکده مهم زرتشتیان محسوب می شود.
برخی از باستان شناسان وکاوشگران اماکن تاریخی متعقدند این کوه اصلا سابقه آتشفشانی نداشته است، بلکه در ابتدا دریاچهای شبیه دریاچه تخت سلیمان بوده که بعدها آب آن خشک شده و به صورت فعلی درآمده است.
همچنین در ارتفاع 65 متری این کوه دیواری مانند کمربند پس از حفاری مشاهده شده که طول آن در حدود 800 متر است.
زندان سلیمان در حالت کلی ساختار رسوبی مشابهی شبیه وضعیت فعلی مجموعه تخت سلیمان دارد. این کوه در زمان ماناییها درحدود سالهای 660تا 830 قبل از میلاد به عنوان عبادتگاه استفاده می شده است و در دهه 60میلادی به منظور بررسی و مطالعه ساختار درونی گودال کوه زندان سلیمان یک هیات باستان شناسی آلمانی از سمت شمال شرقی دامنه آن تونلی حفر کردمد که بعد از آن عملیات مجدد مسدود گردید.
مجموعه میراث فرهنگی وگردشگری تخت سلیمان در42 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در جنوب اذربایجان غربی به عنوان اثر ملی کشور در آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟