ارسالها: 12930
#231
Posted: 12 Jul 2015 19:28
برجی برای دختران
سمنان همان قدر که طبیعت کویری، جلگه ای اش می تواند جذاب باشد، بناهای تاریخی زیبایی هم دارد که در سفر به این استان می توانید از آنها دیدن کنید. برج چهل دختر یکی از همین بناها است.
این بنا به صورت برج هشت ضلعی که هر ضلع آن در خارج 4/5 و در داخل 2/80 متر است، ارتفاع برج در بعضی قسمت ها 10 متر و در قسمت های نسبتاً سالم دیگر به 12 متر می رسد. ضخامت دیوار تقریبا 50 تا 60 سانتی متر است. هم اکنون برج مذکور به دلیل توسعه شهری و احداث مدرسه، داخل حیاط مدرسه قرار گرفته و کماکان ارزش تاریخی خود را حفظ کرده است.
در بیرون این برج کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد که خواندن آن بسیار مشکل است. فقط «امر ببناء هذا لقبة الامیر الجلیل ابوشجاع» و در آخر کتیبه «ثلثمائه» از آن خوانده می‌شود و معلوم می‌شود که از بناهای قرن چهارم هجری است.
وسط برج، قبر ساده‌ای است که از گچ که صاحب آن معلوم نیست و از قرائن چنان بر می‌آید که تا چندی قبل سطح داخلی برج مرتفع‌تر از زمان کنونی بوده‌است زیرا با اندکی دقت، قسمتی را که در زیر خاک بوده و بعداً خاک برداری شده‌است می‌توان تشخیص داد.
چرا چهل دختر؟
در فرهنگ ایرانی «چهل» عددی مقدس است و «دختر» هم به عنوان نمادی از زنانگی، باروری و حیات مطرح می‌شود. در نقاط مختلف ایران مکان‌هایی چون برج‌ها، کوه‌ها، تپه‌ها و آرامگاه‌هایی با نام چهل دختر یا چهل دختران وجود دارد.
علت این نامگذاری نیز جنگ‌ها و یورش‌های مختلف اقوام دیگر به فلات ایران بوده است. در بیشتر این مکان‌ها افسانه‌ها و روایت‌هایی از پنهان شدن و غیب شدن زن‌ها در این مکان‌ها از دست متجاوزان و مهاجمان وجود دارد. بیشتر این روایات نیز یا به دختران خاندان سلطنتی ساسانیان برمی‌گردد یا به دوران حمله مغول‌ها و افغان‌ها، اما روایت برج چهل‌دختران سمنان کاملا متفاوت است و در آن سکونت زنان و نه غیبتشان مطرح می‌شود.
برج چهل دختران سمنان در اواسط خیابان حکیم الهی، بین دو محله کوشمغان و زاوغان قرار گرفته است. قدمت این بنا به پیش از اسلام و دوره ساسانیان برمی‌گردد. این سازه قدیمی و نیمه مخروبه به صورت برج هشت ضلعی است. درخصوص این برج دو روایت وجود دارد. روایت نخست این گونه است که چهل دختر که برای خدمت در آتشکده انتخاب شده بودند در این برج زندگی می‌کردند. همین است که نام این برج به نام تعداد آنهاست.
اما روایت دوم به این گونه است که چهل دختر که دست از تعلقات دنیوی کشیده و تارک‌دنیا شده بودند، این برج را با گل و خشت ساخته و به عنوان محل زندگی برگزیده‌اند. جدا از درستی هر کدام از این داستان‌ها، امروزه بنای چهل دختران سمنان به مکانی برای گشایش بخت بدل شده است.
سقف برج و خانه بخت
طبق اعتقادات مردم محلی، دختران دم بخت به داخل این برج رفته و سه تا هفت سنگ به سقف برج پرتاب می‌کنند؛ اگر این سنگ‌ها به بیرون برود دختر می‌داند که در آن سال به خانه بخت خواهد رفت در غیر این صورت باید هنوز صبر کند. درستی یا نادرستی این حکایت‌ها موضوع این نوشته نیست، برخی از این روایت‌ها گاه می‌تواند لذت تماشای این جاذبه‌های گردشگری را صدچندان کند.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#232
Posted: 12 Jul 2015 19:31
برج آرامگاه پیامبری در همدان
بهار برای سفر به غرب کشور زمان خوبی است. وقتی که هوای خنک و کوهستانی غرب به شکوفه نشسته و سرسبزی تا دامنه کوه ها رسیده است. اگر راهی غرب ایران هستید، پیشنهاد می کنیم سری هم به همدان و شهرستان ملایر بزنید تا از یک آرامگاه تاریخی در این شهر دیدن کنید. آرامگاهی که به یکی از پیامبران الهی نسبت داده می شود.
از دیرباز آرامگاه ها بیش تر از هر نوع بنای معماری در ایران مورد توجه بوده اند ودر جامعه و فرهنگ ایرانی ریشه ها دوانیده اند. به دلیل پیوند هایی که ایرانیان با مذهب داشته اند آرامگاه های دینی مرکز و هسته ای اصلی ارتباط با خالق یگانه برای برآوردن نیازها و حاجات بوده اند. معماری اسلامی هم به همین دلیل شکل گرفت و رشد یافت و چنان شد که امروزه باشکوه ترین بناهای اسلامی را مکان های دینی مقدس تشکیل می دهند. بابا حسین ملایر هم یکی از همین آرامگاه های مقدس و قابل احترام ایرانیان است.
برج آرامگاه بابا حسین (یا ددحسین) در 55 کیلومتری غرب ملایر و 12 کیلومتری شرق مرکز دهستان سفید کوه (انوچ) در دامنه باغات روستای سیاه کمر، قرار دارد.
برج مقبره بابا حسین احتمالا مربوط به سده 6 - 8 ه. ق. است و باید آن را در شهرستان ملایر، روستای سیاه کمر ببینید. مقبره ای که در سال 1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و دیدن آن در همدان برای تاریخ دوستان جالب خواهد بود.
می گویند این مکان، آرامگاه یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل، حضرت یوشع بن نوح بوده که در گذشته مورد توجه یهودیان ساکن در منطقه بوده است.
برج آرامگاه بابا حسین دارای پلان و و طرح 12 ضلعی منتظم از نوع برج مقبره‌های دارای گنبد رک (مخروط) است.قسمت داخلی آن به صورت 8 ضلعی و در داخل هریک از اضلاع طاق نمایی نسبتا عمیق با قوسهای جناغی ایجاد شده است.
این طاق نماها هر یک داخل قاب مستطیلی شکلی که با آجرکاری برجسته ایجاد گردیده است قرار گرفته‌اند. وجود این طاق نماها علاوه بر تزیین جهت کاستن اضلاع دوازده گانه بیرونی به 8 ضلع در درون بوجود آمده‌اند.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#233
Posted: 12 Jul 2015 19:33
خانه تاریخی ملاصدرا
خانه ملاصدرا فیلسوف بزرگ قرن 11 که فلسفه اشراق را به نهایت اوج خود رساند در استان قم قرار دارد و عمر ساختمان سرخ رنگ و کاهگلی آن به دوره صفویه می رسد.
باید برای دیدن خانه تاریخی ملاصدرا به غرب روستای کهک قم بروید و این خانه تاریخی را در محله چال حمام ببینید. جایی که پیرامون آن را خانه‌های روستایی با بافت معماری مناطق گرمسیری احاطه کرده‌اند.
این بنا که تا چند سال قبل کاملا مخروبه بود و از آن به عنوان اصطبل استفاده می شد، در سال 1376 با توجه به شکل اولیه آن بازسازی و احیا شده است. فضاهای جانبی این بنا از بین رفته و فقط چهار صفه اصلی آن باقی مانده است. محوطه اصلی این بنا سقف گنبدی شکل دارد و در راس گنبد آن شیشه های رنگی نور را به داخل هدایت می کند. در چهار طرف این محوطه چهار دهلیز قرار گرفته است که دو دهلیز آن در تملک دیگران است و سازمان میراث فرهنگی استان در صدد خرید، حفاظت و بازسازی آنهاست.
این بنا به صورت شبستانی طراحی شده که گرداگرد آن‌را در چهارگوشه، حجره‌ها و اتاق‌هایی در برگرفته‌اند و تزیینات بنا شامل گچبری شبه سجاده‌ای و مشبک‌های گچی در نورگیرهاست و در شرق خانه قنات نسبتاً پرآبی وجود دارد که جزیی از مجموعه خانه ملاصدرا محسوب می‌شود.
البته در طول زمان قسمت اعظم بنا تخریب شده و از هشت اتاق پیرامون شبستان تنها یک اتاق باقی مانده است که دو اتاق دیگر طی تعمیرات سال 1377 شمسی بازسازی شد.
برای یافتن خانه ملاصدرا کافی است به انتهای بافت سنتی روستا برویم که در انتهای یکی از مسیرهای هلالی شکل روستا به خانه ملاصدرا که در داخل یک باغ قرار دارد می‌رسیم.
البته برای یافتن کهک نیز پس از طی مسافت 12 کیلومتر از قم به طرف کاشان به دو راهی بخش کهک می‌رسیم که با شاخصه فضاهای سبز و درختان زیادتر نسبت به پوشش گیاهی منطقه قابل تشخیص است.
در ادامه این مسیر، پس از طی مسافتی 20 کیلومتری در جهت ارتفاعات قهستان(کوهستان)، به کهک می‌رسیم که دارای بافتی اصیل به همراه ساختمانهایی است که از قدمت و اصالت قریه خبر می‌دهد و این منطقه به قم دارای آب و هوایی مطبوعتر، بارندگی بیشتر و حاصلخیزی مناسبتری است.
خانه ملاصدرا در دل کهک از خشت خام، ملات گل و سقف با تیرهای چوبی ساخته شده است و این خانه دارای فضایی گیرا و قدیمی با سقفی بلند و پوشش گنبدی با دیوارهای سیاه و اندود گل و تزئینات گچبری ساده با کاربندی‌های زیبا در سقف چهار طرف آن فضاهایی چهار گوش مسقف بین تویزه‌های جناغی شکل که در مجموع، شبیه امامزاده‌های دوره صفوی است.
صدرالدین محمد ابن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا، در حدود سال 980 هجری قمری در شهر شیراز به دنیا آمد. وی در سن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت و پس از تکمیل تحصیلات فلسفی و عرفانی خود، برای تهذیب نفس و سیر و سلوک و نیز به سبب مخالفت عدهای از علماء ظاهربین ناچار به ترک اصفهان شد و در قریه کهک در نزدیکی قم اقامت کرد.
وی به دنبال تأسیس مدرسه خان در شیراز و درخواست والی فارس، به وطن خود بازگشت ولی در سن 58 سالگی و به قولی در 70 سالگی در بصره دار فانی را وداع گفت.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#234
Posted: 12 Jul 2015 19:36
غار دل دل؛ بکر و زیبا
غارهای ایران هنوز هم که هنوز است مورد بی‌مهری دوستداران گردشگری هستند. تعریف همه آنها از غار محدود می‌شود به غار علیصدر که البته از زیبایی‌هایش نمی‌توان گذشت، اما حتی طبیعت‌گردان ایران هم چندان توجهی به غارها ندارند.
دنیای غارهای ایران شگفت‌تر از آن است که در همین چند جمله بگنجد، یکی از آنها «غار وسط دل دل» است؛ غاری که به گفته برخی منابع کهن‌ترین سکونتگاه انسانی است.
غار وسط دل دل که به نام کیارام هم شناخته می شود، مربوط به دوران پارینه‌سنگی است و یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشر در ایران به حساب می آید. این غار در استان گلستان، شهرستان گالیکش، روستای فرنگ واقع شده و در سال 1342 از سوی پروفسور مک برنی شناسایی شد.
درست در جلوی این غار و هفت متر پایین‌تر از دهانه آن یک رودخانه فصلی قرار دارد. ارتفاع دهانه غار بیش از دو متر است، اما ارتفاع داخل آن گاه تا 20 سانتی‌متر هم می‌رسد. عمق «غار وسط دُل دُل» هم حدود 24 متر است.
خوبی این غار این است که نور کافی در آن وجود دارد و تقریبا تا انتهای آن روشن است. دسترسی آسان، نزدیکی به منبع تأمین آب، روشنایی نسبی داخل غار، امنیت و موقعیت جغرافیایی آن ازجمله ویژگی‌هایی است که می‌تواند بسیاری از طبیعت‌گردان و دوستداران گردشگری را به سوی خود بکشاند. اطراف غار هم دارای پوشش متراکم جنگلی است.
این غار تنها محوطه پارینه سنگی است که بقایای کرگدن در آن شناسایی شده است. غار وسط دُل دُل، در گذشته‌ها مورد سکونت گروه‌های شکار و جمع‌آورندگان غذا بوده است
ردپای زندگی در غار
مصنوعات به دست آمده از این غار هم به نوبه خود جالب توجه است. ابزارهای سنگی این غار شامل ابزارهای کوچکی است که مشابه مصنوعات و ابزارهای سنگی فرهنگی موستری غارهای زاگرس و غار تشیک تاش ازبکستان است. بقایای جانوری به دست آمده هم شامل گاو وحشی، گوزن قرمز و کرگدن است.
این غار تنها محوطه پارینه سنگی است که بقایای کرگدن در آن شناسایی شده است. غار وسط دُل دُل، در گذشته‌ها مورد سکونت گروه‌های شکار و جمع‌آورندگان غذا بوده است.
مک برنی که خود کاشف این غار است در این باره نوشته است که احتمالا در یک دوره میان یخچالی یا طی یک دوره کوتاه گرم و در آخرین دوره یخچالی مورد استفاده انسان بوده است.
غار وسط دل دل قدیمی‌ترین غار مسکونی در شمال کشور محسوب می‌شود. این غار به شماره 2722 و با قدمت پارینه سنگی میانه و عصر آهن و اسلامی در فهرست آثار ملی کشور هم به ثبت رسیده است.
نقش و نگار باستانی
بر دیواره صخره ای سمت راست دهانه غار (ضلع شمالی)، نگاره گردونه مهر که در داخل یک دایره حجاری شده است را می توان مشاهده کرد. قطر تقریبی داره حدود 10 الی 15 سانتی متر و عمق حجاری بین 1 تا 3 میلی متر متفاوت است. جهت حرکت ضلع ها یا شاخه های گردونه مهر در جهت حرکت عقربه های ساعت است. متاسفانه به علت گذشت زمان و جنس صخره ها این نگاره در حال کم رنگ شدن و نهایتاٌ محو کامل است.
عقیده لودویک مولر دانمارکی ludivig muller بر این است که آریایی ها این علامت را که نشانه و نماد خورشید است، حتی قبل از پراکندگی تاریخی شان به کار می برده اند. دلیل گسترش همگانی آن در کشورهایی که اقوام هند و اروپایی اقامت گزیده اند. همین امر است. پس خاستگاه آن به مقر اولیه آنها بر می گردد.
چلیپا یا گردونه مهر نمایانگر پیوند با خورشید و ماه و عناصر آب، باد، آتش و خاک – که بر پا دارنده هستی و آفرینش جهان و آدمیان است – به حساب می آید.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#235
Posted: 12 Jul 2015 19:40
برج شبلی دماوند، نمونه منحصر بفرد هنرمعماری ایرانی
برج شیخ شبلی دماوند، نمادی از تاریخچه این شهر است که در مرکز شهر و بین دو محله قدیمی ˈفرامهˈ و ˈ قاضیˈ از محله های قدیمی شهرستان قرار دارد.
برج شبلی یکی از نمونه های بارز شیوه معماری و اوج هنر در ایران بعد از اسلام است.
شیوه معماری برج شبلی شیوه معماری رازی است که در دوره سلجوقیان رواج داشته است.
در سال 247 هجری قمری، مردی در سامرا متولد شد که به ˈشیخ ابوبکر دلف بن حجدر شبلیˈ نام گرفت.
وی شیعه و متولد ˈشبلیهˈ و در بغداد زندگی می کرد، در دوران جوانی به علت اشتغال پدر و دایی اش در درگاه خلفای عباسی به مقام سیاسی دست یافت و از سوی حاکمان طبرستان، به امیری دماوند گمارده شد.
دماوندی ها دوران صدارتش را دورانی می دانند که در گسترش عدالت، امنیت و رفاه نمونه بوده است و زمانی که خبر فوتش در سال 334 هجری قمری در بغداد به گوش مردم دماوند رسید، آنان نیز بنایی یادبودی به نامش برپا داشتند که هنوز بعد از دوره سلجوقی و قرون چهارم و پنجم یاد او در گوشه و کنار شهر و مردم دماوند زنده است.
قدیمی های دماوند، این برج را ˈپاگنبذˈ می نامیدند، زیرا بر روی تپه های کوه نیل و به صورت هشت ضلعی بنا شده است و آن را پاگنبذ شیخ شبلی و یا برج شبلی شهرت داده اند.
این برج در ابتدا ساده و بعدها هشت ضلعی ساخته شد و تزئینات روکاری آن انجام شد و اکنون دو پوشش دارد که در صورت از بین رفتن پوشش خارجی برج، پوشش اصلی شبلی باقی می ماند.
در گوشه های آن در هر ضلع ستون های نیم دایره ای تزئینی دیده می شود که با آجر پخته ساخته شده و جنبه تزئینی دارد، گنبد آن نیز هشت ترک دارد که با یک شکستگی با زاویه تند به طرف راس متمایل می شود.
برج شبلی به سبک سردابه ساخته شده و چهارگوش است که با چندین پله از در ورودی برج به قسمت سردابه راه دارد.
گنبد داخلی به صورت کروی و عرقچین که سطح زیرین آن به شیوه معماری خاص آجرکاری طرح جناغی متحدالمرکز شده که یکی از شاهکارهای معماری آن زمان است.
تزئینات برج با سبکی خاص و متفاوت از یکدیگر ساخته شده است و در مجموع 30 قاب ˈاسپرˈ در بنا به کار رفته که 22 قاب تزئینات اسپر بنا را تشکیل می دهد و هشت قاب دیگر که در زیر گنبد به کار رفته همگی به صورت مستطیل شکل افقی ساده که در هر ضلع تکرار شده که بیانگر هنر بی نظیر معماری ایرانی است.
زیبایی بکار رفته در قاب ها خیره کننده است و تزئینات هر شکل آن به واقع گویای هنر منحصر به فرد ایرانیان است، ضلع شمالی برج لوزی شکل و برجسته با آجرهای افقی و با مهرهای ضربدری طرح لوزی در لوزی ایجاد شده است.
یکی دیگر از جاذبه های ساخت این بنا وجود حفره های هواگیر است که برای تخلیه هوا و در ساخت و سازهای برج استفاده شده است.
در شرق استان تهران دو بنای تاریخی از جمله امامزاده ˈگتمیرˈ شهر آبسرد در دماوند و برج شبلی دماوند وجود دارد که به سبک آرامگاهی ساخته شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان دماوند در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران رودهن در خصوص بازسازی این برج گفت: بعد از برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار، پروژه با شرح خدماتی شامل دیوارکشی دور مجموعه، احداث سرویس بهداشتی و نمازخانه، احداث ساختمان نگهبانی و پارکینگ مجموعه و فضاسازی پیرامون برج و دیگر اقدامات اجرا شد و به واسطه ارائه خدمات مطلوب هم اینک به شهرداری دماوند واگذار شده است.
ˈابراهیم اکبریˈ افزود: برج شبلی از جمله معماری پس از شیوه پارسی، پارتی و خراسانی در دوره اسلامی شکل گرفته است و همه ویژگی های اعصار و دوره های پیش از خود، از جمله هیبت و شکوه معماری پارتی و ظرافت شیوه پارسی را دارد.
وی خاطرنشان کرد: این بنای هشت ضلعی با طاق، گنبد و سرداب از آجر و آهک ساخته شده است و بناهایی مثل مسجدˈاردستان ˈ، ˈگنبد قابوسˈ و چند اثر دیگر در ایران متعلق به این دوره است.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان دماوند گفت: گردشگران از این برج و فضای اطراف به عنوان تفرجگاه می توانند استفاده کنند.
برج شیخ شبلی از آثار قرون 4 و 5 هجری قمری در دوران سلجوقی در ارتفاعات مشرف به شهر دماوند واقع است.
برج هشت ضلعی شیخ شبلی دماوند در تاریخ 29 خرداد ماه 51 به شماره 920در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#236
Posted: 12 Jul 2015 19:43
کاروانسرای سرایان
کاروانسرای سرایان مربوط به دوره صفوی است و در سرایان، میدان کوثر واقع شده است. این کاروانسرا که متعلق به دوره صفویه می باشد و به رباط شاه عباسی نیز مشهور است میباشد، به روش دو ایوانی ایجاد گشته است و شامل محوطه های معماری مختلفی از جمله سردر ورودی ، صحن ، حجره های متعدد ، ایوان ، انبار ، فضای خدمات و اصطبل شتران می باشد که امروزه به موزه مبدل گشته است.
کاروانسرای سرایان در سال 1384 مرمتش آغاز گردید و در سال 1388 نیز پایان یافت و فاز اول موزه مردم شناسی شهرستان نیز در محل شترخانه این بنای تاریخی در سال 88 افتتاح گردید. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۷۳۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#237
Posted: 13 Jul 2015 14:32
تنگه تاریخی سولک
در حدفاصل میان کوه‌ها تنگه‌ای به نام «سولک» یا «سروک» وجود دارد که در فارس نامه ناصری به معنی گردنه سروهای کوچک از آن نام برده شده است.
در این مکان سه ستون سنگی یکپارچه و بلند دیده می‌شود که روی آنها نقش افراد مختلف در حالت‌های گوناگون حجاری شده و می‌توان آنها را از لحاظ زیبایی بانقوش برجسته تخت جمشید مقایسه کرد.
هر یک از این ستون‌ها به خط نوشته‌هایی آراسته هستند که نشان دهنده خطوط باستانی است. در جبهه شمالی دو نقش برجسته در بالا و پایین قرار داد که پادشاه را در حالی بر تخت نشسته نشان می‌دهد و در پایین تخت نیز پرندگانی با نقش عقاب کندکاری شده‌اند.
نقش دیگر، اجتماع درباریان را در طاق تخت سلطنت نشان می‌دهد. در این نقش سر همه درباریان برهنه است. جبهه جنوبی دو نیایشگر را نشان می‌دهد که اولی روی سکوی جلوی یک آتشدان کوچک و نیاشگر دوم پشت سر اولی در سطحی پایین‌تر ایستاده است.
در جبهه غربی نقش برجسته دو مرد با نمای روبه‌رو با بازوان گشاده نشان داده شده است. در لبه صخره، نقش برجسته‌هایی وجود دارد که بزرگتر از هر نقش دیگر «تنگ سروک» است.
در جبهه شمالی نقش برجسته دو سرباز با نیم تنه بلند ساده، شلوار و صندلی دیده می‌شود که غلاف پهنی در طرف چپ حمایل دارند و ظاهراً گرز یا کوپال با سری خمیده‌ای را دارا هستند.
این نقوش در فاصله 50 کیلومتری شمال بهبهان، شهرستان لیکک از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و قدمت آن به 299 میلادی یعنی به دوره اشکانی می‌رسد . تنگ سولک به لحاظ آب و هوایی نسبت به سایر نقاط شهرستان بهمئی تفاوت زیادی دارد و پوشش گیاهی خوبی دارد. این منطقه گرمسیری و کوهستانی بعنوان منطقه حفاظت شده پیشنهاد شد که اخیراً از طرف شورای عالی محیط زیست بعنوان منطقه حفاظت شده تصویب شده است.
هر یک از این ستون‌ها به خط نوشته‌هایی آراسته هستند که نشاندهنده خطوط باستانی است. این نقش برجسته که بر صخره‌ای در یک دره بلند از کوهپایه‌های زاگرس در شهرستان کهگیلویه تراشیده شده، به یک شاهزاده الیمائید که یک شاهزاده‌نشین تابع اشکانیان بوده منسوب است.
نقوش برجسته تنگ سروک در سال 1841 میلادی به وسیله «آقای بارون دبود»(سیاح روسی) تشخیص داده شد و برای اولین بار آقای الستین در کتاب موسوم به جاده‌های قدیم ایران غربی منتشر شد. از 1952 آقای هنینگ این نقوش و کتیبه‌های آن را با دقت مورد مطالعه قرار داد.
در تنگ سروک حداقل چهار مجموعه نقش برجسته موجود در سنگی که از کوه جدا شده که یکی از نقوش برجسته نقش دو نفر را در حال ایستاده نشان می‌دهد که هر دو قبا و شلواری به سبک لباس‌های عهد اشکانی پوشیده‌اند. نمای شرقی این تخته سنگ شخصی را نشان می‌دهد که روی تختی دراز کشیده در حدود 600 متر دورتر در مجموعه‌ای از نقوش برجسته دیگری است که احتمالا قسمت اصلی این مجالس را نشان می‌دهد.
روی نمای غربی تخته سنگ اولی، نقوش در سه ردیف دیده می‌شود که در نقوش دیگر بهتر محفوظ مانده‌اند. در ردیف بالا از قسمت چپ ابتدا فردی که شاید شاه باشد، روی تختی نشسته، در طرفین او اشخاصی ایستاده‌اند، در نقش وسط سواری به شیری حمله کرده است و در بالای او کتیبه‌ای به خط پهلوی اشکانی دیده می‌شود. در ردیف پایین مردی با یک شیر در حال جنگ است. در طرف شمال غربی این تخته سنگ یک نفر روحانی در کنار آتشدانی ایستاده و آتشدان روی سکوی سه طبقه‌ای قرار دارد. روی طبقه زیرین این سکو کتیبه‌ای به خط پهلوی اشکانی است.
روی نمای شمالی آن نیز مجلسی در دو طبقه نمایانده شده است. در طبقه بالا مردی خوابیده و تاجی در دست دارد و روی دست چپ خود لمیده است و در سمت چپ این شخص سه سرباز نیزه به دست دارند و در لابلای آنها سه خط به زبان پهلوی اشکانی نوشته شده است. در طبقه زیرین شبیه سه نفر نمایان است که کمی پاک شده است.
به فاصله کمی در طرف شمال این تخته سنگ نقش برجسته دیگری است که روی نمای جنوبی آن یک اسب سوار نشان داده شده است. در حدود شش متر دورتر یک تخته سنگ دیده می‌شود که مه از کوه بیرون آمده و روی آن اشخاصی که در کنار آتشدان نقش شده، دیده می‌شود. هنینگ زمان این نقوش را در حدود آخرین ربع قرن دوم میلادی یا اوایل قرن سوم می‌داند.
همچنین شاهزاده‌ای به صورت سواری مصور شده که شیری را می‌کشد یا با دشمنی جنگ تن به تن می‌کند و این برای اجتماعی که بر پشت اسب زندگی می‌کنند، تصویری مطلوب است. در جای دیگر همان شاهزاده دیده می‌شود که ایستاده و بزرگتر از اشخاص دیگر در صحنه است و شاهزاده‌ای را به تخت می‌نشاند، بعد در برابر یک قربانگاه که به شکل تخته سنگ مخروطی شکل است و دیهیمی روی آن قرار دارد که به ستایش ایستاده است. سپس در طرف چپ قربانگاه روی یک تخت که بر پایه سه عقاب قرار دارد، به طرز ایرانیان نشسته و دست راست خود را با حلقه مظهر قدرت به سوی دو تن از سران تابع خود گسترده است.
کمی دورتر مجلسی است که در آن یک ایزد به شاهزاده‌ای مقام می‌بخشد و پس از آن صحنه جنگ یک شاه که بر اسبی سوار است و خود و الستین زره بر تن دیده می‌شود که با نیزه خود به دشمن حمله می‌کند.
این نقوش برجسته مشابه نقش رستم است که می‌توان آنها را به بهرام دوم ساسانی، بهرام سوم ساسانی، هرمز دوم و شاهپور دوم نسبت داد. بعضی جنبهها در این مجسمههای صخره‌ای مشترکند. در همه این نقوش جنگاوران سوار بر اسب هستند. تنها سلاح مورد استفاده آنها نیزه بلند است و فاتح در سمت چپ لوحه قرار دارد.
تعداد افراد نقوش تنگ سروک 40 نفرند. حیوانات شامل هفت نقش دو اسب، دو شیر و سه پرنده است. در این نقوش سلاحها عبارتند از نیزه بلند، شمشیر، خنجر، گرز، تبرزین، چماق، کمان، تیر، ترکش و نقش پرچم. یکی از مشخصات مهم اثر تنگ سروک نمایش چهره کامل انسانی است که هم با آثار اشکانیان و هم با آثار ساسانیان متفاوت است.
تنگه تاریخی سولک
این منطقه زیبا که شامل تنگ سولک و نیمی از تنگه ماغر را تحت عنوان حفاظت شده سولک می‌شود. علاوه بر آثار قدیمی و سنگ نوشته‌های باستانی موجود از دوران اشکانی دارای طبیعتی بدیع و استثنایی و چشمه‌زار و جنگل های آن غالباً بلوط و درختان زیبای زربین و از تیپی کوهستانی و صخره‌ای برخوردار است .
اهمیت اصلی آن وجود درختان نادر و کمیاب زربین بوده که اخیراً از طرف مدیریت منابع طبیعی استان عرصه‌هایی از آن زربین کاری شده است و چندین بنه و آبادی فصلی کوچک بنام آبدولی، سینه سولک، چال انجیر، زیرچک (زیرکمر) در این منطقه موجود است.
تعداد شش چشمه دائمی و دو چشمه فصلی در عرصه مذکور وجود دارد که از میان این چشمه‌ها چشمه گوردک از آبدهی قابل توجهی برخوردار و ماورای بسیار حائز اهمیتی برای وحوش منطقه محسوب می‌شود.
مختصر باغات موجود بخصوص انار از این چشمه مشروب و قسمت اعظم آن در قالب خط لوله آب آشامیدنی روستاهای بخش لیکک استفاده می‌شود. در حال حاضر آماری قریب به 30 تا 50 هزار اصله از درختان کهنسال و نهال‌های دست کاشت زربین شمال و غرب تنگ سولک را پوشش که این منظره بسیار بدیع چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌گردانند.
جالب‌تر از آن وجود حیات‌وحش بسیار غنی از جمله کل، بز و پرندگانی چون کبک، تیهو، کبوتر جنگلی و چاهی و انواعی از کلاغ‌ها در این منطقه بصورت مشهود موجود است. باید اذعان کرد این محدوده 2000 هکتاری شرایط بسیار حائز اهمیتی به عنوان آثار طبیعی ملی را داراست و تنها جاده خاکی ماشین رو بطول تقریبی 4 تا 5/5 کیلومتر تا محل روستای آبدولی در قلب تنگ سولک ادامه دارد.
از طرفی این منطقه از نقطه نظر پوشش گیاهی دارای گیاهان دارویی و خوراکی و زینتی حائز اهمیتی از قبیل بن‌سرخ، حلپه، تره، کارده، بومادران، پشموک، کنگر، گل لاله سرنگون و آویشن جنگلهای پرپشتی از بلوط و سایر گونه‌های متفاوت این محدوده را در گرفته است. محوطه 200 هکتاری «تنگ سولک» به ثبت آثار ملی نیز رسیده است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#238
Posted: 13 Jul 2015 14:34
شهر تاریخی هفت گنبد
شهر تاریخی بلاد شاپور(هفت گنبد) در ضلع جنوبی شهر دهدشت، مرکز شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.
منطقه کهگیلویه و بویراحمد، این شهرستان از شمال به شهرستانهای باغ ملک، ایذه، بویراحمد و از جنوب به شهرستان گچساران و بهبهان از غرب به شهرستان رامهرمز و از شرق به شهرستانهای بویراحمد، نورآباد ممسنی و گچساران محدود می‌شود.
بافت قدیمی شهر دهدشت به وسعت 60 هکتار وسعت در سال 1364 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت تاریخی رسید که به دلیل اینکه هفت امامزاده در هفت گوشه این شهر واقع شده است به شهر هفت گنبد نیز معروف شده است.
بلاد شاپور (شهرهفت گنبد) دارای آب وهوایی گرمسیری است و معماری آن نیز از معماری صفوی الهام گرفته شده است، وفور منابع سنگ گچ در محل سبب استفاده فراوان از این ماده شده است و گچ بری‌ها و طاق و قوسهای بسیار زیبا هنوز جان و نفس تازه‌ای به شهر می‌بخشد به طوری که هر فرد آگاه به مسائل معماری و فرهنگی را مجذوب و متحیر می‌سازد.
بلاد شاپور (شهر هفت گنبد) دارای برج و باروی گرداگرد شهر، باروی قلعه یا ارگ قدیمی آن با مساجد، حمامها، کاروانسرا، زیارتگاه‌ها، بازار و گورستان در مجاورت دروازه‌های شرقی و غربی پیرامون بناها است. در این شهر امامزاده جابر، امامزاده ابراهیم، امامزاده بی بی عصمت، امامزاده سلطان مهدی، امامزاده پیر غازی (جعفر)، امامزاده سه دختران و قدمگاه خضرنبی واقع شده است.
بلاد شاپور (شهر هفت گنبد) در سندی از عصرشاه عباس دوم صفوی در سال 1036 هجری قمری به جای مانده است. در قدیم، نام این شهر قریه الدشت بوده و در زمان سلجوقیان به اوج رونق خود رسیده است.
وجود راه‌های سنگفرش شده پلهای متعدد و مرکزیت تجاری آن حکایت از این دارد که شاخه‌های فرعی جاده ابریشم از این شهر عبور می‌کردند.
بلاد شاپور شهری مذهبی و تجاری در گذشته بوده و در آمیختگی هنر و مذهب باعث شاهکارهای شگفت انگیزی در آن شده است. وجود هفت امامزاده، دو مدرسه، یک کاروانسرا، چهار مسجد، بازاری بزرگ و منازل مسکونی گواه بر این است.
مردم این شهر در قدیم آب مورد نیاز خود را از چاه تامین می‌کردند. در هر منزل مسکونی و مسجد یک چاه آب وجود دارد. مصالح مورد استفاده در این شهر، سنگ لاشه، گچ، ساروج، خاک، نی و تنبوشه سفالی بوده است.
در ناحیه گرمسیری غرب استان کهگیلویه و بویراحمد در حاشیه شهر دهدشت، شهر باستانی بلادشاپور قرار دارد که براساس نوشته‌ها و اسناد تاریخی بنای اولیه آن توسط شاپور اول ساسانی فرزند اردشیر اول ایجاد شده است، این شهر در اواخر دوره صفویه تجدید بنا شد، اما در زمان هرج و مرج دوران زندیه غارت و ویران شده است.
آثار این شهر از معماری و مهندسی جالب توجهی برخوردار است. آثار باستانی زیبایی چون آب انبار، بازار، امامزادگان، ارگ حکومتی، قلعه و باروها که همان حصار پیرامون شهر بوده‌اند توجه هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند.
در داخل بافت تاریخی دهدشت، چهار گرمابه تاریخی وجود دارد که شاخص ترین آنها گرمابه ضلع شرقی است که تنها اثری است که در ساخت آن آجر به کار رفته است.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#239
Posted: 13 Jul 2015 14:44
خانقاه و مجموعه بقعه شیخ صفی‌الدین در اردبیل
خانقاه و مجموعه بقعه شیخ صفی الدین در اردبیل، اینمجموعه از اوایل قرن شانزدهم تا اواخر قرن هجدهم به طول انجامید و محلی برای سلوک معنوی به رسم صوفیان بود.
ساخت این مجموعه از اوایل قرن شانزدهم تا اواخر قرن هجدهم به طول انجامید و محلی برای سلوک معنوی به رسم صوفیان بود. در ساخت مجموعه، برای استفاده بهینه از فضای موجود و ایجاد کاربری‌های متنوع (از جمله کتابخانه، مسجد، مدرسه، بقعه، آب انبار، بیمارستان، آشپزخانه، نانوایی و تعدادی دفتر کار) از فرم‌های معماری سنتی ایران استفاده شده است. مسیر دسترسی به بقعه شیخ از هفت بخش، به نشانه هفت وادی عرفان تصوف تشکیل شده که با هشت دروازه، به نشانه هشت نگرش تصوف از هم جدا شده‌اند. نما و فضای داخلی بقعه و تزئینات فراوان آن به خوبی باقی مانده‌اند و مجموعه چشمگیری از دست سازهای قدیمی را می‌توان دید. بقعه شیخ صفی‌الدین مجموعه‌ای نادر از اجزای معماری اسلامی در قرون وسطی میباشد.
شرح تاریخی
صوفی‌گری ( تصوف از صوف به معنی "پشمینه" به زبان عربی و یا صفا یه معنی "پاکدامنی" برگرفته شده است) عموماُ به عنوان جنبه عرفانی و درونی اسلام و نه یک فرقه جداگانه، در نظر گرفته می‌شود. تصوف در قرن‌های نهم و دهم میلادی به عنوان جنبشی معنوی گسترش پیدا کرد و به عقیده برخی، عاملی مهم در گسترش اسلام و ایجاد یک فرهنگ جامع اسلامی در آفریقا و آسیا بود. این آیین در طول قرن‌های سیزدهم تا شانزدهم در سراسر جهان اسلام به عنوان یک فرهنگ قدرتمند دینی و فکری با آموزه‌های به خصوص خود (که توسط اساتید تصوف بر مبنای طریقت و احکام مختلف بنیان نهاده شده‌اند) رونق یافت و جلوه‌های ملموس هنری زیادی را به ویژه در آسیای مرکزی بر جای گذاشت.
اردبیل و حمله مغول‌ها
در زمان فتح ایران به وسیله مسلمانان، اردبیل بزرگترین شهر در شمال غربی ایران بود. بعد از حمله مغول‌ها این شهر ویران شد و به مدت سه قرن، تا زمانی که شیخ صفی‌الدین (1252 تا 1334 میلادی)، صفویه را بنیان نهاد و نام خود را بر این سلسه گذاشت، به همین حال رها شده بود.
شیخ صفی‌الدین و صوفی‌گری
شیخ صفی‌الدین از آموزه‌های شیخ زاهد گیلانی بهره برد و پس از مرگ استاد، بر جای او نشست و طریقت خود را گسترش داد. این طریقت، تصوف (برگرفته از صوفی‌گری صفویان) نام گرفت. شیخ، خانقاهی در اردبیل احداث کرد که بعدها به بقعه او تبدیل گشت.
ویژگیهای مجموعه
مجموعه شیخ صفی‌الدین در ابتدا شهری کوچک و خود گردان متشکل از بازارها، حمامها و میدان‌های عمومی، مکان‌های مذهبی، خانه‌های مسکونی و دفاتر کاری بود.
نقش و کاربری مجموعه و سلطنت صفویان
در دوران سلطنت شاهان صفوی، نقش و کاربری این مجموعه تغییر کرد و به خاطر وجود بقعه با ارزش موسس سلسه صفویه، به یکی از مهمترین مکان‌های ملی و سیاسی مبدل گشت. شاه اسماعیل، وارث شیخ صفی‌الدین و رهبر صوفی مسلک خانقاه، اولین شاه سلسله صفویه شد و تشیع را به عنوان دین رسمی کشور اعلام کرد.
اهمیت بقعه شیخ صفی‌الدین از نظر صفویان
صفویان در توسعه و تزئین ساختمان آرامگاه جد خود از هیچ هزینه‌ای دریغ نکرده و آثار هنری بسیاری را بنا کردند. افراد بسیاری برای زیارت بقعه شیخ صفی‌الدین به این مجموعه می‌آمدند و از قرن چهاردهم تا شانزدهم این مکان، مجموعه‌ای مذهبی بود متشکل از آثار برجسته هنری، تزئیناتی و باستان شناختی.
مراحل ساخت مجموعه
محققان چهار مرحله اصلی برای ساخت این مجموع تعیین کرده‌اند که مهمترین ساختمان‌ها در این چهار مرحله بنا شده و یا به طور قابل توجهی تغییر داده شده‌اند :
مرحله اول از سال 1300 تا 1349 میلادی: در این دوره طرح اولیه بقعه تنظیم شد و بناهای "خانقاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، حرم‌خانه، گنبد الله الله، ساحت، عمارت دارالحفاظ، شاه نشین، حیاط میانی و چله خانه جدید" ساخته شدند.
مرحله دوم از سال 1349 تا 1544 میلادی: در این دوره مقبره شاه اسماعیل و همچنین مقبره مادرش، دار الحدیث، جنت سرا، شهیدگاه و حیاط آرامگاه در قسمت جنوبی بقعه شیخ صفی‌الدین ساخته شدند. بیشتر این ساخت و سازها به قرن شانزدهم میلادی مربوط می‌باشند.
مرحله سوم از سال 1544 تا 1752 میلادی: چینی خانه (به شکل کنونی آن، دروازه شاه عباسی و حیاط باغ در این دوره بنا شدند.
مرحله چهارم از سال 1752 تا قرن بیستم میلادی: مدرسه، سرویس های بهداشتی، موتور خانه و گلخانه در این دوره و بیشتر در قرن بیستم ساخته شدند.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
ارسالها: 12930
#240
Posted: 13 Jul 2015 14:48
آشنایی با خوسف ، یکی کهن ترین شهرهای خراسان جنوبی
خوسف در 36 کیلومتری غرب بیرجند مرکز خراسان جنوبی قرار دارد. جایی در حاشیه کویر که با دارا بودن بافت قدیمی، آثار تاریخی دیدنی و شرایط اقیلمی مناسب برای رویش گل نرگس به دیار گل های نرگس معروف است.
پیشینه تاریخی خوسف به پیش از اسلام می رسد و یکی از کهن ترین شهرهای خراسان جنوبی محسوب شده که در منابع تاریخی از آن با نامهای خسف، خسب، خوسف یاد شده است.
وجود بافت قدیمی با آثار تاریخی از ویژگی های شاخص این شهر محسوب می شود. این بافت به لحاظ موقعیت طبیعی و واقع شدن بر روی هسته مقاوم از زمین لرزه در امان مانده لذا یکی از سالمترین بافتهای تاریخی در منطقه به شمار می رود.
حمدالله مستوفی نخستین کسی است که در سال 740 هجری در کتاب نزهه القلوب نام کنونی خوسف را آورده است و درباره آن چنین می گوید: خوسف شهر کوچکی است و چند موضع توابع دارد و آب آن از رودخانه باشد و دیها را آب از کاریز باشد و در آنجا همه نوع انتفاعی حاصل آید.
بافت قدیمی خوسف نیز که در طول حیات چند صد ساله خود فراز و نشیب های زیادی را طی کرده از این امر مستثنی نبوده و در جریان شکل گیری و رشد خود بسیار از این عوامل متاثر شده است.
بافت قدیم خوسف با مساحتی در حدود 20 هکتار تعداد زیادی بناهای باارزش تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است. مساجد، آب انبارها، مدرسه، قلعه، خانه های علوی و مالکی و آرامگاه ابن حسام از جمله این بناهای ارزشمند هستند.
چرا خوسف؟
در لغت نامه دهخدا نام خوسف (خوس اف و یا خودس اف) ریشه در زبان گرجی دارد. اینکه خوسف چه زمانی به این نام نامیده شد واقعا معلوم نیست ولی اساساً این منطقه را گرجی ها و قبل از ظهور اسلام بنیاد نهادند. و بیشتر از آنچه امروز مورد توجه قرار گرفته از نظر اقتصادی و تجاری مورد توجه تجار و بازرگانان قرار داشت و از خوسف به عنوان یک کاروان سرای تجاری نام برده می شد.
آرامگاه ابن حسام خوسفی
آرامگاه ابن حسام خوسفی شاعر برجسته دوره صفوی با فرم هشت ضلعی با گنبدی شبیه کلاه فرنگی که در اصل نورگیر مقبره محسوب می گردد احداث شده است.
فضای ورودی آرامگاه دارای پله است که در نمای جنوبی ساختمان قرار گرفته و به لحاظ فرم مانند پیش طاقی بوده که سقف آن دارای فرم قوسی شکل به صورت سه بخشی کند است.
در نمای خارجی مقبره در سه طرف نورگیر یا پنجره کارگذاشته شده که نور فضای داخلی را تامین می کنند و همچنین علاوه بر پنجره ها طاق نماهایی در نمای خارجی ساختمان موجود است که فرم کلی بنا از این طاق نماها نشأت می گیرد.
تاریخ در روستا
بافت تاریخی روستای خور مربوط به دوره صفوی نیز متاثر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی محیط خود است. خانه های گلی، پوشش گنبدی، حیاط مرکزی، بادگیرها، اطاق های دور تا دور حیاط، هشتی ها و دهلیزها، دیوارهای قطور، حوض و باغچه وسط حیاط به صورت هماهنگ و یکنواخت از ویژگیهای معماری خانه های روستای خور هستند که مطابق با اقلیم منطقه بوجود آمده است. تراکم خانه ها و کوچه های پرپیچ و خم و همچنین بادگیرها از شاخصهای عمده روستای خور است.
در بافت خور بناهایی همچون قلعه، آب انبار، مسجد، حسینیه، حمام و خانه های قدیمی وجود دارد که اکثرا متعلق به دوره صفوی است.
مسجد جامع خوسف
مسجدجامع خوسف نیز مربوط به دوره قاجار دارای سردر ورودی بلند با طاق جناغی و تزئینات رسمی بندی، صحن، شبستان زمستانی به نامهای ملاعلی اکبر و حاج عبدالخالق، یک شبستان تابستانی و شبستان های مهتابی و خلیلان است.
ورودی بنا و شبستان های مهتابی و خلیلان در دوره های معاصر بازسازی شده اند و در جریان مرمت شبستان مسجد به بقایا و آثاری مربوط به دو دوره مختلف برخورد شد.
در مورد زمان ساخت این بنا در بین اهالی مشهور است که از مساجد مربوط به زمان حیات مبارک امام حسن مجتبی(ع) است ولی در این مسجد شواهدی برای تأیید این ادعا وجود ندارد. بنای موجود در دوره قاجار به فراخور نیاز مرمت و گسترش یافته ولی بر اساس گمانه زنیها زمان بنای اولیه مسجد مربوط به دوره های قبل از آن است.
مدرسه ابن حسام
این بنا از عناصر معماری ایران از قبیل سردر ورودی، دالان حیاط و اتاق ها... حیاط تشکیل شده است ورودی بنا با طاق کلیل است. نمای حاشیه خیابان مدرسه قاب بندی آجری و قاب های آجری اطراف پنجره ها میباشد نمای داخل حیاط نیز دارای قابها‌ی آجری تاریخ ساخت این بنا بر اساس لوح موجود در سردر بنا 1260 هـ.ق است. این بنا به دستور ملا علی اکبر خوسفی و با هزینه فردی به نام آقا محمد خان بنا شده است. این بنا در دوران پهلوی دچار تغییراتی شده است.
بافت تاریخی روستای ماژان
بافت تاریخی روستای ماژان یکی از بافتهای بسیار مهم شهر خوسف به شمار می‌رود که تا کنون توانسته است از صدمات ناشی از حوادث طبیعی و عوامل انسانی بدور بماند حفظ ارزش های معماری با استفاده از مصالح بومی و اهمیت آن افزوده است. بافت تاریخی روستای ماژان به دلیل همگونی با طبیعت و آب و هوای منطقه سالیان زیادی پا برجا مانده و هم اکنون نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
به راستی آیا این خداوند است که انسان را آفریده است یا عکس آن؟؟
صفحه 24 از 27