ارسالها: 23330
#311
Posted: 18 Aug 2015 13:20
کشته شدن بهرام
در زمان بهرام چهارم، اعیان دولت، به آسانی، اقتداری را که در عهد شاهپور دوم، از دست داده بودند، بچنگ آوردند. بسته شدن پیمان صلح با روم، شاید بدان سبب که موبدان را از تعقیب و آزار مسیحیان آن حدود، باز می‌داشت منجر به ناخرسندی آنها، از بهرام شد. در دنبال همین ناخرسندی نجبا بود که ناگهان بهرام، به دست بدخواهان کشته شد. بجای او پسر وی یزدگرد یکم، به سلطنت نشست.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ویرایش شده توسط: sepanta_7
ارسالها: 23330
#312
Posted: 18 Aug 2015 13:22
یزدگرد یکم
- دوران ۳۹۹ میلادی - ۴۲۰ میلادی
- تاجگذاری ۳۹۹ میلادی
- لقب(ها) بزه‌گر
- رام‌شهر
- فریبکار
- مرگ ۴۲۰ میلادی
- محل مرگ هیرکانیا
- پیش از بهرام گور
- پس از بهرام چهارم
- همسر شوشاندخت
- دودمان ساسانی
- شعار پادشاهی «نگهبان صلح (رام‌شهر)»
- پدر شاپور دوم یا شاپور سوم
- فرزندان بهرام گور، شاپور و نرسه
- دین زرتشتی
یزدگرد یکم مشهور به یزدگرد رام‌گر و یزدگرد بزه‌گر از ۳۹۹ تا ۴۲۰ میلادی، چهاردهمین شاهنشاه ساسانی بود. وی بجای بهرام چهارم یا بهرام کرمانشاه، به سلطنت رسید. در دوران حکومت او، اقلیت‌های دینی با آرامش و خاطری آسوده به مناسک دینی خود پرداختند، صلح پایدار با بیزانس برقرار گردید و یزدگرد، دست اشراف‌زادگان و موبدان را از قدرت کوتاه کرد. یزدگرد یکم به دلیل تسامح دینی‌اش، در میان تاریخ‌دانان یهودی–مسیحی محبوب و در منابع فارسی–عربی منفور است.
یزدگرد یکم، به سبب صلح با بیزانس، نگاه خود را از مرز غربی به مرز شرقی امپراتوری ساسانی معطوف کرد. قدرت شاهنشاه در دربار به قدری ضعیف گشته بود، که سه شاهنشاه پیش از یزدگرد، بر اثر توطئه و دسیسه کشته شدند؛ بنابراین، یزدگرد پیش‌دستی کرد و خود، اشراف‌زادگان و موبدان را از سر راهش برداشت. او به طور مشکوک در هیرکانیا (نزدیک گرگان امروزی) کشته شد. به باور مورخان (نظیر نولدکه، علیرضا شاپور شهبازی، روزبه زرینکوب و عبدالحسین زرینکوب)، اشراف‌زادگان و موبدان، انتقام خود را در محیطی به دور از پایتخت، از او گرفتند و شایع نمودند که او توسط فرشته خدایی کشته شد.
بر خلاف منابع غیرزتشتی (و مورخین اسلامی که از آنها وام گرفته‌اند) که از او به پلیدی یاد می‌کنند، در منابع مسیحی و یهودی، از او با احترام یاد می‌کنند. کمبود منابع در مورد زندگانی او و شاهنشاهی او، نمایانگر میزان نفرت راویان تاریخی دربار ساسانی است، که سعی کرده‌اند او را از حافظه تاریخی ایرانیان، محو کنند.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#313
Posted: 18 Aug 2015 13:23
ریشه نام
یزدگرد، اسم ترکیبی از «یَزَد» برگرفته از «یَزَتَه» به معنای «خدایی» و «کرتَه» به معنی «ساخته» است که در ترکیب، به معنی «خدا ساخته» است و شبیه به «بغ‌کَرت» ایرانی و «Theokistos» یونانی است.
صورت‌های دیگر این کلمه در پهلوی: Yazdekert، سریانی: Yazdegerd و Izdegerd و Yazdeger، یونانی Isdigerdes (به صورت‌های متفاوت)، فارسی: یَزدِگِرد و یَزدگَرد، عبری تلمودی: Izdeger و Azger و عربی یزدیجِرد (در شعر اغانی: به صورت اَزدکِرد)، ارمنی یَزکِرت است.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#314
Posted: 18 Aug 2015 13:25
یزدگرد صلح طلب یا گناهکار
در دوره پادشاهی یزدگرد، نگرش و رفتار جدیدی با اقلیت‌های دینی شکل گرفت. بر سکه‌های یزدگرد، شعار «نگهبان صلح (رام‌شهر)» دیده می‌شود، در حالی که در منابع ساسانی او را گناهکار (به عربی: الاثیم، فارسی میانه: بزه‌گر) می‌نامند. ظاهراً این عنوان صرفاً تبلیغات موبدان است، چرا که یزدگرد یکم نه تنها برخی از موبدان زرتشتی را که به رفتار پسندیده‌اش با اقلیت دینی ایراد می‌گرفتند، به قتل رساند، بلکه با یهودیان و مسیحیان با نیکی رفتار می‌کرد.
یزدگرد که خود را «رامِشت‌رَس» یعنی صلح‌جو می‌خواند، با اعطای آزادی به دین‌های غیرزتشتی و تسامح مذهبی‌اش، موبدان و هیربدان متعصب را به خشم آورد. از همین رو، در روایات ملی ایرانی در منابعی که از روایات کهن ایرانی بهره برده‌اند، یزدگرد با عنوان «بزه‌گر» (گناهکار) و «دَفر» (فریبکار) خوانده شده است.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#315
Posted: 18 Aug 2015 13:25
یزدگرد یکم در متون غیرزرتشتی
یزدگرد، در متون یهودی-مسیحی نظیر تلمود، چهره‌ای پسندیده دارد. در این منابع، او را پادشاهی مهربان توصیف کرده‌اند که با پیروان همه ادیان مدارا می‌کرده و به آنها اجازه می‌داده تا به راحتی در میان دیگران زندگی کنند، ببالند و حتی جوامعی نیرومند تشکیل دهند.
رفتار آزاداندیشانه او با پیروان دیگر دین‌ها حتی در منابع زرتشتی هم دیده می‌شود؛ آنجا که از ازدواج او با یهودیان سخن می‌رود: یزدگرد با شیشین‌دخت، دختر روش‌گالوتا (سالار یهودیان تبعیدی). در منابع تلمودی نیز، از یزدگرد یکم به احترام و نیکی یاد کرده‌اند و نویسندگانش برآنند که او از دین یهود آگاهی داشته است
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ویرایش شده توسط: sepanta_7
ارسالها: 23330
#316
Posted: 18 Aug 2015 13:26
یزدگرد یکم در تلمود
تلمود در دو جا از یزگرد یاد می‌کند و در هر دو جا، نام یزگرد همراه با نام ربی آشی آمده است. روشن است که ربی آشی در سال ۴۲۷ میلادی درگذشت، لذا مقصود تلمود از یزدگرد باید یزگرد یکم باشد.
تلمود تعریف می‌کند که یک روز امیمر، مرزوطرا و ربی آشی نزدیک درب ورودی کاخ یزدگرد نشسته بودند. هنگامی که آشپز مخصوص شاه، غذا برای شاه می‌آورد، ربی آشی که متوجه رنگ پریدگی چهره مرزوطرا شده بود، دست دراز کرده و قدری خوراک را از میان سینی برداشته به مرزوطرا می‌دهد. آشپز فریاد می‌زند: «خوراک شاه را خراب کردید». دربانان سر رسیده و آن سه نفر را مورد بازخواست قرار می‌دهند. ربی آشی استدلال می‌کند که یک قطعه گوشت خوک مصروع داخل خوراک شاه می‌بیند، لذا دست به این عمل غیر مقبول می‌زند. دربانان دنبال گوشت خوک مصروع می‌گردند و چیزی داخل سینی نمی‌یابند. در آن‌وقت ربی آشی دست به سوی سینی دراز کرده و لخته‌ای گوشت خوک مصروع از آن بیرون آورده، به دربانان نشان می‌دهد. پس از این واقعه دو تن هم‌نشینان ربی آشی علت حقیقی این رفتار را از وی می‌پرسند. ربی آشی در پاسخ می‌گوید که در هوای گرم متوجه می‌شود که خوراک در شرف گندیدن است، لذا با این حرکت مانع مسمویت شاه ایران می‌گردد.
در کتاب زباحیم، باب ۱۹، مذکور است که ربی آشی از قول ربی هونا که رئیس جامعه یهودیان بابل بود، حکایت می‌کند که شخص اخیر روزی برای ملاقات با یزدگرد باریافت. شاه متوجه کمربند شل ربی هونا می‌شود، از تخت پائین آمده و کمربند ربی هونا را محکم می‌کند. ربی امیمر در اینباره می‌گوید که یکی از آیات کتاب اشعیا که «شاهان ترا خدمتگزاری خواهند کرد»، تحقق یافته است.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#317
Posted: 18 Aug 2015 13:28
یزدگرد یکم در منابع مسیحی
منابع مسیحی (سریانی و یونانی) او را فرمانروایی نیکو نوشته‌اند و بعضی گفته‌اند که او به مسیحیت گرویده بود، که این سخن چندان راست نمی‌نماید. در داستان‌های سریانی (به لاتین: Anecdota Syrica)، او «شاه پیروز و باشکوه» malkā zakāyā w naṣihā خوانده شده است.
سقراط اسکولاستکوس آورده است که یزدگرد، فرمان داد تا مغان را تار و مار کنند. پروکوپیوس، مورخ رومی، یزدگرد را پادشاهی با اخلاق پسندیده و پایبند به «عهد و پیمان» نشان داده است. آگاثیاس، که به ندرت از پادشاهان ایرانی به نیکی یاد می‌کند، دربارهٔ یزدگرد می‌نویسد: «هرگز با رومیان نجنگید و هیچ آسیب دیگری به آنان نرساند و رفتارش همواره صلح‌جو بود».
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#318
Posted: 18 Aug 2015 13:30
یزدگرد یکم در منابع ساسانی و اسلامی
در خدای‌نامه، نام پادشاهان سلسله ایرانی و رخدادهایشان را، آمیخته با افسانه، ضبط کرده بودند. در دربار شاهان ساسانی، دفترهای رسمی وقایع وجود داشته و آگاثیاس، مورخ بیزانسی قرن ششم میلادی (معاصر خسرو انوشیروان)، به واسطه دوستی‌اش با سرگیوس‌نامی، از آنها بهره‌مند گشته است. در دربار ساسانی، کسانی بودند که روایت‌های تاریخی را افسانه‌وار از بر داشته‌اند. تفضلی، زمان تدوین این کتاب را به دوران خسرو انوشیروان منسوب می‌دارد که در واقع «عصر تألیف و ترجمه و نهضت ادبی» ساسانی بوده است. در این زمان، بر اساس دفترهای رسمی و نیز با استفاده از سنت‌های شفاهی و رساله‌های جداگانه‌ای که در مطالب گوناگون مرتبط با تاریخ از قبیل نسب‌نامه‌ها و فهرست جنگ‌ها یا شهرها و وقایع مربوط با آنها وجود داشته، خدای‌نامه تدوین شد. در سرگذشت هر یک از شاهان، قصه‌های نمایشی (مثلاً عاشقانه، مثل شاپور اول و دختر ضیزن، شاه حَضَر (هتره)؛ داستان‌های بهرام گور) نیز گنجانده می‌شد.
جهان‌بینی خدای‌نامگ و گرایش آن به موبدان به چند طریق آشکار گردید. در دربار، موبدان، ستاره‌شناس‌ها، بخردان و دانایان (داناگان) حاضر و دمِ دست بودند و پیوسته دربارهٔ مسائل آینده با آنها مشورت می‌شد و در خودای‌نامگ، همواره گفته‌های آنها درست و شایسته نشان داده شده است. تصور دوگانه باورانه از جهان و ارزش‌های اخلاقی برآیند آن، سراسر کتاب را پر کرده است. رویدادهای تاریخی را عمدتاً بر حسب دوگانگی خیر و شر می‌نوشتند و اهریمن و دیوانِ او، همه‌جا، حاضر بودند تا هستی انسان را تباه و پریشان سازند و اندیشه‌های آدمیان را تباه کنند. به گواهی سرنوشتی که جمشید، کاووس و یزدگرد یکم یافتند، تسلیم شدن به وسوسه‌های آنها، کیفر ایزدی در پی دارد.
شاهنامه فردوسی، گنجیه‌ای از روایت‌های ملی ایرانیان است و نسبت به بقیه کتاب‌ها، آگاهی‌ها نهادی و تمدنی ساسانی بیشتری را ارائه می‌کند. آنچه فردوسی ناگزیر بوده دربارهٔ ایران باستان بگوید، روی‌هم‌رفته، نشانگر اوضاع ساسانی است، اما عبارات فنی او برابر با اصطلاحات عصر دوره ساسانی نیست.از یزدگرد یکم، در شاهنامه، همانند سایر متون عربی–فارسی، چندان سخن نمی‌رود. گرچه ابیاتی تحت عنوان «پادشاهی یزدگرد بزه‌کار» آمده است، در حقیقت، زیرمجموعه داستان «کودکی بهرام گور» است.
جاحظ نوشته است که «یزدگرد یکم، آداب و رسوم ساسانیان را عوض کرد، در زمین آشوب به پا کرد، به مردم ستم کرد و ظالم و فاسد بود». دوران پادشاهی یزدگرد در مجمل‌التواریخ در چند سطر بیان شده که جمله نخست آن چنین است: «کاری نکرد جز ستمگری». تنها منابعی یزدگرد را بزه‌کار می‌خوانند که از سنت تاریخ‌نگاری موبدان دربار ساسانی، پیروی کرده‌اند. به نوشته ابوریحان بیرونی، یزدگرد تقویم را به‌روز کرد. ابنبلخی در مورد یزدگرد نوشته است: «مردی ظالمِ بدخویِ درازدست بود و از این جهت، او را یزدجرد اثیم خواندندی، یعنی بزه‌کار».
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ویرایش شده توسط: sepanta_7
ارسالها: 23330
#319
Posted: 18 Aug 2015 13:31
تبار و خانواده
گفته می‌شود که یزدگرد یکم، فرزند «شاپور» بوده است؛ ولی مشخص نیست که منظور شاپور دوم بوده است یا شاپور سوم. منابع اندکی، به اشتباه، او را پسر بهرام پنجم معرفی می‌کنند. پسران یزدگرد یکم، شاپور، بهرام و نرسه بودند.
برخی حتی آورده‌اند که همسرش، شوشاندخت (سوسنه)، دختر راس جالوت و مادر بهرام و نرسه بود و یزدگرد به درخواست همسرش، یهودیان را در جی اسکان داد. فرای این ازدواج یزدگرد را افسانه می‌داند.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
ارسالها: 23330
#320
Posted: 18 Aug 2015 13:32
پیشینه و به تخت رسیدن
تمثال بهرام چهارم، ملقب به کرمانشاه
پایان ناگهانی زندگی اردشیر دوم و بهرام چهارم، گواهی بر قدرت دسیسه‌بازی و توطئه‌گری اشراف‌زادگان در اجرای خواسته‌های خویش و تحمیل آن به حکومت مرکزی و ناکام‌یابی کوشش‌های دراز مدت شاپور دوم در استواری اقتدار حکومت مرکزی است. فرمان‌روایان پی‌درپی از جهت توانایی رزمی یا برتری شخصیت، چندان برجسته نبودند. با وجود اینکه شاپور سوم، دست‌نشانده اشراف‌زادگان ساسانی بود، ولی به توطئه و تحریک همان‌ها کشته شد؛ چرا که سعی کرده بود روابط دوستانه با حکومت با امپراتوری روم برقرار کند.
با وجود اینکه یزدگرد، دست‌نشانده اشراف‌زادگان بود، اما در سلطنت خود بارها توفیق یافت تا از توسعه نفوذ ایشان جلوگیری کند. قبل از رسیدن به پادشاهی به نیک‌رفتاری و خوش‌خلقی معروف بود و این مسئله، عامل عمده رضایت اشراف‌زادگان مخالف بهرام چهارم در به قدرت رسانیدن او بود.
این کاربر به دلیل توهین به مدیریت بن شد.
صفحه 32 از 40