ارسالها: 9253
#181
Posted: 4 Feb 2014 17:38
سد تاریخی کریت
how to capture screen
توسعه پایدار آورد سالانه و ماهانه رودخانه كریت دارای تغییرات ماهانه و سالانه نسبتاً كمی است
(حداقل آورد سالانه در 50 سال، 50 درصد متوسط دراز مدت میباشد).
از طرف دیگر نیاز كشاورزی در تمامی سال به علت اقلیم خاص منطقه، وجود دارد. در نتیجه یك مخزن كوچك دارای اثر تنظیمی قابل ملاحظه‌ای است. مشخصاً این امر میتواند دلیل اصلی احداث سد در مرحله اول و تنظیم آب كشاورزی برای بیش از 600 سال از طریق آبشستگی و افزایش ارتفاع باشد. در سدهای قدیمی بمنظور كاهش سرعت آب در مجراهای خروجی از یك برج با آبگیرهایی در ترازهای مختلف استفاده می‌گردید. برج آبگیر سد كریت به ارتفاع 22 متر در فاصله 16 متری تكیه گاه چپ احداث شده و برای تخلیه رسوب به وسیله آبشستگی مورد استفاده قرار گرفته است. 11 مجرا در فاصله‌های 2 متری و دو بازشدگی بر روی آبگیر تعبیه شده‌اند. این مجراها به وسیله تنه درختان در اواخر پاییز بسته می‌شدند. یك راه دسترسی به برج آبگیری از پایین دست سد وجود دارد. در اوایل بهار این مجراها از بالا به پایین باز می‌شدند. باز‌كردن مجــــراها خطرناك بوده و در50 سال گذشته 2 نفر در حین این كار كشته شدند. روستائیان با اختلاط آب و رسوب از طریق برج آبگیری اقدام به تخلیه رسوب می‌كردند. حجم ورودی رسوب به مخزن سد كریت در طی 700 سال حدود 3 تا 5 میلیون مترمكعب برآورد میشود. حجم رسوب موجود حداكثر 1 م م م برآورد شده است. بنابراین 2 تا 4 م م م رسوب كه چند برابر حجم كل مخزن است از مخزن به وسیله آبشستگی و به منظور تضمین توسعه پایدار، از مخزن تخلیه شده است. در 50 سال گذشته و به خصوص بعد از زلزله فاجعه بار سال 1357 طبس كه در جریان آن روستای كریت به طور كامل تخریب شد و 50 درصد جمعیت كشته شدند، تخلیه رسوب از مخزن متوقف گردید و با تجمع رسوبات در مخزن جنگلی از درختان گز در مخزن سد به وجود آمد. در حال حاضر به نظر می‌رسد با استفاده از فنون امروزی مانند آبخیزداری، احداث سدهای رسوب‌گیر و تخلیه رسوب از مخزن به وسیله آبشستگی، عمر مفید سد را بتوان برای صدها سال دیگر افزایش داد. این گزینه نسبت به گزینه احداث سد بتنی 87 متری در بالادست سد دارای پارامترهای اقتصادی بسیار بهتری است. همانطوری كه تجربه سد كریت نشان میدهد به منظور تضمین توسعه پایدار تمام نسل ها بایستی در مدیریت منابع سهیم باشند.
3-5 پایداری سازه ای
ابعاد سازه‌ای سد كریت به شرح زیر میباشد : ارتفاع: 60 متر، طول تاج: 50 متر، ضخامت تاج: 2/1 متر (ضخامت سد در 20 متر بالایی ثابت است) ابعاد تقریبی ضخامت سد در بستر رودخانه: 10 متر همانطور كه قبلاً نیز اشاره شده است، سد به صورت مرحله‌ای و با استفاده از مصالح مختلف احداث شده است، بنابراین پایداری سد در شرایط نادر مانند زلزله و روگذری‌های متعدد سیلاب، تعجب آور است. سد كریت زلزله مشهور طبس را با شدت 8/7 ریشتر بدون كوچكترین خساراتی تجربه نموده است. 25000 نفر (50 درصد جمعیت) در این منطقه (با تراكم پایین جمعیت) كشته شدند و دهكده‌های بسیاری به طول كامل تخریب گردید. با در دست بودن هندسه كامل سد،
تحلیل‌های دینامیكی سد در زلزله سال 1978 می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد رفتار دینامیكی سدهای ساخته شده با مصالح بنایی، در اختیار قرار دهند.
4- نتیجه گیری
با توجه به مواردی كه در این مقاله آورده شده است میتوان به سد تاریخی كریت به عنوان نمونه عالی مهندسی ارزش غریزی اشاره نمود: · بدیهی است كه این سد حاصل كار گروهی بسیار هماهنگی بوده است. این واقعیت كه اهالی دهكده كریت در آن واحد نقش كارفرما، مشاور، پیمانكار، بهره‌بردار و كاربر را ایفا نموده‌اند تكیه بر تیم تخصصی چند رشته‌ای در مهندسی ارزش را تداعی می‌كند. · احداث سد بر روی طاق برای حذف تونل انحراف حتی در قرن بیستم، یك نوآوری و روش ابتكاری و خلاقانه میباشد. همچنین به كار‌گیری برج آبگیر برای كاهش سرعت آب، استفاده از گزینه مقاوم در برابر سیلاب نمونه‌های عالی خلاقیت محسوب میشوند. · در سد كریت هزینه‌های سیستم انحراف، سیستم تخلیه سیلاب و پرده آب‌بند به صفر كاهش داده شده است. ابعاد سازه‌ای نیز در حداقل ممكن انتخاب شده‌اند. بعلاوه با احداث مرحله‌ای این هزینه‌ها در طول عمر سد پخش شدند. بنابراین هزینه‌های غیر ضروری در این طرح به حداقل كاهش یافته است. · افزایش عمر مفید سد بوسیله آبشستـگی رسوب و احداث مرحـله‌ای بوضوح نشـان دهنده ژرف بینی سازندگان سد در مورد هزینه های طول عمر میباشد. تنها در قرن 19 میلادی بود كه مهندسین متوجه شدند كه توزیع فشار آب بر سدها بصورت مثلثی میباشد. این واقعیت بوضوح نشان میدهد كه احداث سدهای قدیمی و بخصوص سدهای بلند نیاز به اراده، تفكر و تلاش سترگی داشته است. برای مثال تخریب سد كفرا در مصر در 4600 سال پیش آنچنان برای سد سازان مصری تلخ بود كه تا 800 سال بعد سد دیگری در مصر احداث نگردید. برای مقایسه این دوره مصادف با زمان احداث بسیاری از اهرام مصر است كه از عجایب هفت‌گانه محسوب میشوند. به علت نیاز مبرم به آب و با توجه به فنون ابتدایی 700 سال قبل، سازندگان ژرف بین و دورنگر سد كریت مجبور بودند به منظور دستیابی به یكی از بزرگترین و تعجب آورترین دستاوردهای بشردر سدسازی، بر خلاقیت، اراده و شجاعت خود اتكاء كنند. موفقیت آنان نه تنها میتواند الهام دهنده و راهنمای بسیاری از مهندسین آب باشد كه مهمترین چالش‌های بشر در قرن بیست و یكم را در پیش رو دارند بلكه بوضوح نشان میدهد كه جامع‌نگری، خلاقیت و نزدیكی با طبیعت جزء لاینفك مهندسی موفق سد میباشد
بودی تـــــــو تو بغلم
گردنت بود رو لبم
ارسالها: 9253
#182
Posted: 11 Feb 2014 02:02
روستای پیرحاجات,Pir-hajat Village
screenshot utility
پیرحاجات یكی از روستا های زیارتی- سیاحتی شهرستان طبس است كه در صد كیلومتری شمال غربی این شهر قرار دارد و به سه دلیل عمده از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باعث جلب زوار و گردشگر میشود:
وجود مزار متبرك شیخ احمدبن اسحاق – تاریخی بودن – ییلاقی بودن
پیرحاجات یكی از روستا های زیارتی- سیاحتی شهرستان طبس است كه در صد كیلومتری شمال غربی این شهر قرار دارد و به سه دلیل عمده از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باعث جلب زوار و گردشگر میشود:
وجود مزار متبرك شیخ احمدبن اسحاق – تاریخی بودن – ییلاقی بودن
1- مزار پیرحاجات
راجع به شخصیت خفته در زیر گنبد مدور و منور پیرحاجات (مرادی كه حاجت روا می كند) اجماع و نظر واحدی وجود ندارد ، اما قدر مسلم این است كه ایشان مسلمانی والا مقام واز پیروان مخلص ائمه اطهار بوده كه لیاقت و قابلیت ساختن بارگاهی عظیم توسط دوست داران و مریدان خویش در حدود 800 سال پیش را داشته است . مردم طبس بقعه پیرحاجات را به نام شیخ احمد ابن اسحاق وكیل امام حسن عسكری زیارت كرده و نذر ونیازهای نقدی خودرا درون ضریح آن والا مقام می ریزند و نذورات غیر نقدی خویش را به صورت قربانی و پختن حلیم بین زوار دیگر واهالی روستای پیرحاجات تقسیم می كنند . اغلب كسا نی كه به زیارت پیرحاجات میروند اعتقاد قلبی و عمیقی به این پیر بر حق دارند و معتقدند كه حاجتهای آنها را روا كرده و مرادشان را می دهد.
در منابع تاریخ گفته شده است كه نام پیرحاجات قبل از وفات شیخ احمدابن اسحاق «ایراوه»(1) بوده است كه مریدان ودوست داران شیخ از فرط عشق و علاقه ای كه به او داشته اند به «پیرحاجات» یعنی پیری كه حاجت های مردم را برآورده می سازد تغییر داده اند.
یا قوت حموی (متوفای 627 ه. ق)(2) حدود 850 سال پیش در خصوص روا كردن حاجات و كرامات پیر پیرحاجات در آنجا كه از پیرحاجات طبس سخن می گوید می نویسد : ( .......مردم این سرزمین از او كرامات زیادی نقل می كنند از آن جمله این است در وقتی كه شیخ به ایشان برخورد از او خواستند كه آب برایشان فراهم سازد ، وی سر به سجده گذاشت واز برای آنها از خدا آب خواست و ناگاه چشمه ای از میان كوه و سنگ جوشیدن گرفت و آب شیرین صاف و گوارا از آنجا فوران كرد . شیخ دست خود را روی آب گذاشت و گفت آرام باش و آب به اذن الهی آرام گرفت ).
پس ملاحظه می شود كه نه تنها مردم عامه كه نویسندگان بزرگی همچون یا قوت حْمُوی به كرامات شیخ احمد ابن اسحاق ایمان داشته اند . هم اكنون هم مردم موارد شگفت انگیز زیادی نقل می كنند كه حاكی از كرامات پیر پیرحاجات است ، از جمله این كه فرزند یكی از زوار از یكی از پنجره هایی كه در ارتفاع حدود 20 متری از كف گنبد قرار دارد به پایین پرتاب می شود . اما با كمال تعجب بچه از جا بلند شده و خودش را می تكاند و به بازیش ادامه می دهد و آب هم از آب تكان نمی خورد . این حادثه در جلو چشمان عده ی زیادی از مردم از جمله سید هاشم لطفی فاطمی (یكی از سادات پیرحاجات) رخ داده است.
بودی تـــــــو تو بغلم
گردنت بود رو لبم
ارسالها: 9253
#183
Posted: 11 Feb 2014 02:04
روستای پیرحاجات,Pir-hajat Village
online photo sharing در ارتباط با كرامات و حاجت روا نمودن پیر پیرحاجات مطالب زیادی به شكل نظم و نثر گفته شده است ابیات زیر قسمتی از قصیده ای است كه آقای علی قربانی جوان با ذوق پیرحاجاتی گفته است:
گر طـواف خانه جانـــان نبـاشد ممكنت رو به سوی شیخ احمد كن تو از روی وفا
حاجتت را خواه از شیخ احمد پاكیزه خوی كاو برآرد حاجتت با لطف و احسان خدا
او بود سرچشمـــة بی انــتهای معــرفت نایب بر حق مولا عسكری مرد خدا
ا
تنها مدرك و سندی كه نشان میدهد كه بقعه پیرحاجات میتواند مدفن شیخ احمد ابن اسحاق وكیل امام حسن عسكری باشد مطلبی است كه در كتاب شیخ صدوق نوشته شده است . مردم منطقه طبس معتقدند كه شیخ احمد ابن اسحاق یكی از نواب امام حسن عسكری است كه در دوران امام هادی ( ع ) و امام جواد ( ع ) هم می زیسته و در خدمت این دو امام معصوم هم بوده است پس به دستور امام حسن عسكری جهت جمع آوری وجوهات شرعبه مردم خراسان و همچنین زیارت امام رضا از سامرا عازم مشهد میشود كه در بین راه در روستای پیرحاجات بیمار شده و به لقاء الله می پیوندد، پیكر مطهرش را در هما نجا ( پیرحاجات ) دفن می كنند و برایش بارگاهی ساخته و از آن پس مرقدش زیارتگاه اهل دل و دوستداران خاندان عصمت و طهارت می شود و تا كنون هم ادامه دارد.
در اینجا سندی را كه مردم منطقه طبس به استناد آن می گویند پیرحاجات بارگاه احمد ابن اسحاق قمی است و آن هم از كتاب ارزشمند شیخ صدوق استخراج كرده اند، می آوریم.
شیخ صدوق به نقل از سعد ابن عبد الله یكی از كسانی كه در آخرین سفر احمد ابن اسحاق همراه او بوده است می نویسد: «چون به 3 فرسنگی حلوان رسیدیم احمد ابن اسحاق تب كرد و سخت بیمار شد و چشم از جهان فرو بست
با توجه به این سند اگر این حلوان را همان حلوانی كه در حدود سه فرسنگی پیرحاجات است بدانیم می توانیم معنا كنیم كه احمد ابن اسحاق در هنگام برگشتن از مشهد بیمار شد و در پیرحاجات درگذشته است .
در اینكه پیرحاجات مدفن احمد بن اسحاق است مردم منطقه بویژه خدام آن هیچ شك و شبهه ای ندارند حتی یكی از خدام پیرحاجات بنام كربلایی حسین قربی كه در سال 1377 در سن 75 سالگی به رحمت ایزدی پیوست معتقد بود كه بدون شك پیرحاجات مدفن احمد ابن اسحاق وكیل امام حسن عسكری(ع) میباشد زیرا تا هفت جد او خادم همین پیر بوده اند و همین اعتقاد را داشته اند و همچنین به نقل از اجداد خود می گفت كه یك دختر هندی كه از مریدان این پیر بوده است بنای این بارگاه را ساخته است.
بودی تـــــــو تو بغلم
گردنت بود رو لبم
ارسالها: 9253
#184
Posted: 11 Feb 2014 02:10
روستای پیرحاجات,Pir-hajat Village
image url
تاریخی بودن پیرحاجات
یكی دیگر از دلایلی كه سبب می شود پیرحاجات جلب گردش گر نماید . تاریخی بودن آن است . بنای بارگاه شیخ احمد ابن اسحاق از بناهای دوران سلجوقی است ونوع گنبد آن از نوع «گنبد نار» (4) میباشد
گنبد های نار بدلیل اینكه بر اساس قوس و گنبد و بر روی یك پلان مربع كه دارای چهار ستون قوی میباشد بنا میگردد دارای استحكام زیادی است و به سادگی در برابر بلایای طبیعی از قبیل سیل و زلزله ویران نمیشود بنابراین انتظار میرود تا صدها سال دیگر این بنا قرص و محكم باقی بماند. یگانه بنای عظیمی كه در منطقه طبس از گذشته باقی مانده و توانسته از زلزله ویرانگر سال 1357 جان سالم بدر ببرد همین بنای بقعة پیرحاجات است . تاریخ ساخت این بنا بر روی یك كاشی فیروزه ای رنگ نوشته شده و در كنار محراب پیر نصب شده است. مهندس «دانشدوست» در كتاب «طبس شهری كه بود» می نویسد : (تاریخ ساخت بنای پیرحاجات سال 601 هجری قمری است) پس نتیجه می گیریم حدود 820 سال پیش بنای پیر پیرحاجات ساخته شده است .
علاوه بر تاریخی بودن مزار پیرحاجات قلعة پیرحاجات هم تاریخی و تماشایی است . قلعه پیرحاجات متعلق به قبل از اسلام است و بر روی تپه ای بلند واقع شده و از لحاظ امنیتی بسیار حساب شده بنا گردیده است. كسی كه بخواهد به سمت پیرحاجات برود از فواصل دور دیده و شناسایی میشود، این قلعة تاریخی به سرعت در حال ویران شدن بود كه خوشبختانه توسط سازمان میراث فرهنگی یزد اخیرا كاهگل و اندكی مرمت شده است.
قبرستانی قدیمی در حوالی قلعة پیرحاجات قرار دارد كه گفته میشود كه متعلق به گبرهاست كه قبل از اسلام در پیرحاجات میزیسته اند.
در پیرحاجات آثاری از یك تمدن بسیار قدیمی در نزدیكی قلعة آن به چشم میخورد. بسیاری از افراد آثاری سفالی مانند كاسه لعاب دار و بدون لعاب و حتی ابزار فلزی از روی این تپه از زیر خاك در آورده اند. این محل به شكل تپه ای است كه در روی آن علف و بوته روئیده است نام این محل «دوبِ بِكَندا» میباشد .
3-ییلاقی بودن پیرحاجات
یكی دیگر از دلایل مصفا بودن پیرحاجات قضیه ییلاقی بودن آن است . این روستا به علت واقع شدن در دامنه كوه «روضه» دارای آب و هوای خنك نسبت به دیگر مكان های اطراف طبس میباشد، بطوریكه مسافری كه وارد پیرحاجات میشود و دست و صورتی با چشمه آب گوارای آن میشوید، خستگی از تنش بیرون میرود. هوای این منطقه بسیار پاك و شفاف است زیرا در سمت شمال آن كه محل وزش بادهای تازه است تا فاصله بسیار دور شهر و روستایی وجود ندارد كه دود و غبار آن باعث آلودگی هوای این منطقه شود. نزدیك ترین محل به پیرحاجات از سمت شمال شهر سمنان است كه پیش از 500 كیلومتر تا آنجا فاصله دارد.
كسی که بالای قلعه پیرحاجات قرار میگیرد ضمن تماشای آثار قدیمی این قلعه، كشتزارها و باغات سرسبز این روستا كه نسبت به قلعه آن در سطح پائین تری قرار دارد چشمش را مینوازد.
محصولات معروف پیرحاجات آلو، گل نرگس، گوشت و نان محلی آن است كه در نوع خود در اطراف طبس بی نظیر می باشد. پرندگانی همچون كبك وتیهو و بلبل در اطراف این روستا فراوانند. در سالهای اخیر امكانات اولیه از قبیل برق، آب لوله كشی ، جاده و تلفن به این روستا وارد شده است اما چه فایده كه كار در اینجا وجود ندارد و اكثریت ساكنان آن برای كار به شهرها مهاجرت كرده و این روستای تاریخی كم سكنه شده است.
پاورقی
(1) كتاب مجمل فصیحی خوافی ( متوفای 845 ه ـ ق ) – جلد2 – ص 92
(2) ترجمة كتاب معجم البْلدان – یاقوت حموی – جلد1 – ص 290
(3) كتاب كمال الدین محمد – شیخ صدوق – ص 384
(4) گنبدهای ایرانی صرفنظر از نوع فن و تكنیكی كه در ساخت آنها بكار رفته به دو دستة رْك و نار تقسیم میشوند . گنبدهای نار مانند گنبد حرم امام رضا (ع) و گنبد حرم حضرت معصومه (س) و گنبدها ی رك مانندگنبد ابو لوء لوء در كاشان كه به شكل هرم میباشد.
بودی تـــــــو تو بغلم
گردنت بود رو لبم
ارسالها: 9253
#185
Posted: 15 Feb 2014 06:16
روستای کریت ,korit Village
take a screenshot
کریت (koret) نام روستایی است در ۲۰ کیلومتری طبس امروزی و در مسیر طبس به دیهوک قرار دارد. در متون تاریخی و جغرافیایی به نامهای کرین و کری آمده است.
روستای فعلی کریت جزء دهستان نخلستان از دهستانهای بخش مرکزی شهرستان طبس می باشد ، این روستا واقع در ۲۰ کیلومتری جنوب طبس ، سر راه جاده طبس – دیهوک واقع شده است که از شمال به خسرو آباد ، از جنوب به فهالنج ، از شرق به کوههای شتری و از غرب به دشت کویر می رسد ، جمعیت این روستا حدود ۵۰۰۰ نفر است و جزء پرجمعیت ترین روستاهای دهستان نخلستان می باشد.
سفر نامه‌های کهن و منابع و متون تاریخی نشان میدهد که طبس امروزی بازمانده شهری تاریخی است که قرنها پیش طبسین نامیده می‌شد که یکی از این ۲ طبس، روستای آباد ، پر رونق و سرسبز کریت است .
چنان که د رکتاب حدود العالم که در قرن چهام نوشته شده، ترشیز، گناباد، تون و کری ( کریت ) شهرکهایی اند از حدود قهستان و نیشابور با کشت و بذر بسیار .
" ( حدود العالم من المشرق الی المغرب با مقدمه بار تولد کابل ، ۱۳۴۲، ص۳۸۷ ).
این روستا که قبلاً کوچکتراز طبس بوده همراه با طبس خرما، طبسین را تشکیل می داده اند .
کریت در قدیم بعنوان شهری مهم نام برده میشود وهمسنگ طبس بوده بصورتیکه اطلاق لفظ طبسین برای ( طبس و کریت ) بوده است.
مزاری مشهوربه مزار میر عمرو در ده کریت قرار دارد که اهالی آنرا از فرماندهان سپاه اسلام میدانند که میتوان احتمال داد مزار مالک بن عمرو و مالک ذئب از سرداران سپاه اسلام و تعقیب کنندگان یزدگرد باشند.این قبر در زیر آوار زلزله ۱۳۵۷ مدفون است. در نزدیکی این مدفن درخت گزی نیز وجود دارد.
از مشاهیر کریت محمد رضا مدرس که در کریت روحانی بوده و به کار طبابت نیز میپرداخته میتوان نام برد.
منظره چشم نواز و سرسبز نخلستان های وسیع با نخل های بلند و پر ثمر با رطب درشت و خوشمزه کبکاب و مزارع سرسبز و خرم گل نرگس و مزارع گسترده صیفی جات و سبزیجات که هر بیننده ای را به وجد می آورد ، این روستای تاریخی و زیبای قلب کویر را در شمار زیباترین مناطق تاریخی و گردشگری کشور قرار داده است .
از دیگر جاذبه های کریت ، باغ های وسیع و خرم گل نرگس است .
بودی تـــــــو تو بغلم
گردنت بود رو لبم
صفحه 19 از 19