چرا خيانت

سلام دوستان. بحث های جالبی در این تاپیک صورت گرفته است. بدون آنکه قصد داشته باشم وارد این بحث شده و خودم موضعگیری خاصی داشته باشم، بنظرم رسید که داغ بودن بحث حاکی از جدی بودن این موضوع در جامعه کنونی ما است. با یک جستجوی مختصر در اینترنت می توان به آسانی دریافت که علاوه بر مقالات و مطالب ژورنالیستی متعدی که تاکنون در این زمینه منتشر شده، در یکی دو سال گذشته حداقل 20 پایان نامه در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاههای مختلف سراسر کشور به بررسی این موضوع از ابعاد مختلف روانشناختی، جامعه شناختی و حقوقی پرداخته اند. در یکی از جدیدترین این پایان نامه ها که مربوط به تابستان امسال است و با یک نظرسنجی علمی نیز همراه بوده است، بخشی به مفهوم عرفی و حقوقی «خیانت» اختصاص یافته است که مطالعه آن را به دوستان توصیه می کنم. در هر صورت بنظر من نکته جالب در این تحقیق، خلا قانونی در این زمینه در قوانین کنونی کشور است.
************************************************************

"لازم است مفهوم خیانت از دو نقطه نظر عرفی و حقوقی مورد بررسی و تعریف قرار گیرد تا ابعاد موضوعی عنوان مورد نظر مشخص گردد.

مفهوم عرفی

بطور کلی در مفهوم عرفی خیانت می توان گفت ایراد هر نوع خدشه به امنیت حاکم بر رابطه میان همسران، خیانت است. به عبارت دیگر در روابط زناشویی، هر نوع فعالیت یا رابطه ای که در آن شخص لذتی را که باید با همسرش تجربه کند، با شخص سوم باشد، خیانت تلقی می شود.

در همین رابطه 66 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی پژوهش نیز با این گزاره که "خیانت در هر جامعه ای مفهوم خاص خود را دارد و تعریف آن در هر رابطه ای می تواند متفاوت باشد"، موافق بوده اند.

این به این معنا است که افراد قائل به عرفی بودن مفهوم و تعریف خیانت در هر جامعه و هر رابطه ای با توجه به چهارچوب های تعریف شدة آن هستند.
همچنین آنچه که در یک رابطه ممکن است خیانت تلقی گردد، در اصول تعریف شده برای رابطه ای دیگر، لزوماً برقرار نیست. می توان پایه های این دیدگاه را در نظریه پست مدرنیسم جستجو کرد؛ بر اساس پست مدرنیسم واقعیت عینی مشخصی وجود ندارد. لذا افراد درک متفاوتی از آن دارند. این دیدگاه در نظر پاسخ دهندگان به نظر سنجی پژوهش نیز در مورد گزارة "تماس ها و ارتباط با دوستان اجتماعی از جنس مخالف را خیانت نمی دانم" مشهود است؛ چرا که 26 درصد افراد مخالف این گزاره بودند و 74 درصد موافق آن بودند

مفهوم حقوقی

خیانت در زندگی زناشویی به شکل مشخص در قانون موضوعه ما جرم انگاری نشده است.

در کتاب دوم قانون مجازات اسلامی ـ حدود مصوب 1392 در مواد 221 تا 240 به جرم انگاری جرائم زنا، لواط و مساحقه پرداخته شده است. که تنها با احراز شرایط احصان در برخی موارد، می تواند به موضوع خیانت مرتبط شود؛ چرا که نفس عمل منافی عفت ارتکابی در این مواد مد نظر بوده و شرایط احصان، که یکی از آن وجود علقة زوجیت است، از عوامل تشدید کننده مجازات به شمار می رود. لذا در غیر اینصورت و غیر شرایط احصان نسبت به هر یک از طرفین نیز قابلیت مجازات پا بر جا است.

در مورد ماده 637 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی - تعزیرات مصوب 1375 که اشاره به رابطة نا مشروع دارد نیز عدم وجود علقة زوجیت، صرفاً نسبت به رابطة میان مرتکبین مورد توجه است.

همچنین در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی - تعزیرات مصوب 1375 در ماده 630 مبحثی تحت عنوان قتل در فراش آورده شده است. که در باب خیانت جنسی و صرفاً در مورد خیانت زن به شوهر است که با رعایت شرایط ماده، حکم بر قتل و یا ضرب و جرح توسط شوهر صادر شده است.

در قانون مدنی نیز ماده ای تحت این عنوان وجود ندارد. آنچه که شاید بتوان در ارتباط با خیانت به آن اشاره ای داشت، در مبحث طلاق از ناحیه زوجه بواسطة احراز عسر و حرج موضوع ماده ۱۱۳۰ و تبصره الحاقی به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی است، که در صورت اثبات عسر و حرج زوجه، دادگاه حکم طلاق صادر نماید. که البته در این ماده نیز اشاره ای به خیانت نشده و صرفاً با احراز عسر و حرج و شرایط به وجود آمدة ناشی از خیانت یا سوء رفتار زوج، شاید بتواند مستند قانونی حکم طلاق قرار گیرد.

در قانون حمایت خانواده مصوب 1353 اختیار همسر دوم بدون رضایت زوجة اول را از موجبات حق طلاق زوجة اول آورده است. و نیز در شروط 12 گانه سند ازدواج نیز این مورد ذکر شده است. شاید بتوان گفت این تنها اشارة حقوقی نزدیک به حوزة خیانت است و در صدد اعمال عواقب برای بروز آن و حمایت از جایگاه زن در رابطة زوجیت است.

همانطور که ملاحظه شد در مورد ادبیات مفهومی خیانت زناشویی در حقوق ایران دچار خلاء قانونی هستیم و در مورد قوانین فوق الذکر موجود نیز با این نقد روبرو هستند که یا خیانت را برابر با رابطة جنسی و به تعبیر کیفری، زنای محصنه در نظر گرفته اند و یا در روابط نا مشروع صرفاً به نبود علقة زوجیت میان مرتکبین توجه شده؛ و یا اینکه در بحث قتل در فراش صرف نظر از ابعاد دیگر آن، نسبت به زن و مرد بطور یکسان قابلیت اعمال ندارند."