بازدید از کردستان فرح پهلوی در بازدید از کردستان ۱۳۴۷ برای بازدید از کردستان فرح پهلوی روز ۱۵ امرداد ۱۳۴۷ وارد سنندج شد. در مهد کودک فرح پهلوی از ۴۸ کودک ۴ تا ۶ ساله دیدن کرد و سپس بودجه ساخت کتابخانه کودک و گسترش مهد کودک را افزود. پس از آن به بازدید از کلینک و آزمایشگاه دامپزشکی و بیمارستان شیر و خورشید شهر سنندج رفت. بعد از ظهر همان روز فرح پهلوی برای گشایش یازدهمین شرکت سهامی زراعی کشور راهی دهکده موچش در ۶۰ کیلومتری سنندج شد. در آن روز ۳۴۰ کشاورز سهامدار شرکت در پیروی از مقررات تشکیل شرکت‌های سهامی کشاورزی بر اساس ارزش زمین‌های خود سهام شرکت را دریافت کردند. روز بعد فرح پهلوی برای بازدید راهی مریوان شد و از بیمارستان رضا پهلوی و بیماران دیدن کرد. هم چنین در ادامه سفر فرح پهلوی پس از ورود به سقز به بیمارستان شیر و خورشید سرخ برای عیادت بیماران رفت و از آن جا راهی بانه شد. در بوکان استاندار به فرح پهلوی خیر مقدم گفت و سپس فرح پهلوی اعضای سازمان زنان و مدیران سازمان‌های دولتی و مردم عادی را به حضور پذیرفت.
بازدید از آذربایجان غربی فرح پهلوی در بازدید از آذربایجان غربی ۱۳۴۷ از این جا فرح پهلوی سفر خود را به آذربایجان غربی آغاز کرد. از بوکان تا میاندوآب از دوازده روستا گذر کرد و از هفت روستای آن بازدید نمود. پس از میاندوآب رهسپار مهاباد یا همان ساوجبلاغ قدیمی شد و از سد مهاباد که در سال ۱۳۴۹ روی رودخانه مهاباد بسته شده بود بازدید کرد. این سد بیش از بیست هزار هکتار زمین کشاورزی مهاباد را آبیاری می کند. در مهاباد رییس ایل کنگور به همراه نمایندگان سایر عشایر به دیدن فرح پهلوی آمدند. همان روز فرح پهلوی در ساعت نه شب از مهاباد به سوی نقده رفت و در بین راه در قریه قشلاق از سپاهی دانش قریه دیدن کرد. در ورود به رضاییه فرح پهلوی با استقبال گرم مردم روبه رو شد. نخستین برنامه، گشایش تلویزیون رضاییه بود در اتاق فرمان درست در ساعت هفده و چهل دقیقه با فشار دادن تکمه‌ای برنامه تلویزیون رضاییه با سرود شاهنشاهی آغاز به کار کرد. سپس فرح پهلوی به شیرخوارگاه جمعیت خیریه فرح پهلوی رفت. در آن جا بیش از سد کودک بی سرپرست نگاهداری می شدند. ساعتی بعد به هنرستان حرفه‌ای دختران وارد شد و با آنها به گفتگو پرداخت. در همان روز فرح پهلوی ساختمان نو بنیاد بانک‌های رهنی و کشاورزی را گشود و از آموزشگاه بهیاری ۲۵ شهریور و بیمارستان هفتاد تختخوابی شیر و خورشید سرخ دیدن کرد و در استادیوم ورزشی شهر به تماشای مسابقات قهرمانی ژیمناستیک کشور نشست. در پایان بازدید از رضائیه فرح پهلوی نماینده آسوریان را به حضور پذیرفت. سپس فرح پهلوی به شهرهای مرزی خانه و اشنویه پرواز کرد و از ۱۴ سپاهی دانش در این منطقه نیز دیدار کرد. روز بعد فرح پهلوی رهسپار خوی شد و از فرودگاه به ساختمان جمعیت شیر و خورشید سرخ رفت. پس از آن ماکو در انتظار فرح پهلوی نشسته بود. نخستین جای مورد بازدید و گشایش بیمارستان شیر و خورشید سرخ ماکو بود و مدیر عامل شیر و خورشید درخواست کرد که بیمارستان به نام "امداد فرح پهلوی" نام گذاری شود. سپس فرح پهلوی به دیدن خانه‌های ارزان قیمتی که وزرارت آبادانی و مسکن برای اهالی ساخته بود رفت. شب را فرح پهلوی در ماکو در باغ چاچوق قصر افسانه‌ای سردار ماکو سپری کرد. در روز بعد راهی دشت چالداران شد سپس به ارس نقطه مرزی بین ایران و شوروی وارد شد. در ارس فرح پهلوی از سد خاکی ارس که بر روی رودخانه ارس که برای جلوگیری از هرز رفتن آب با یاری مهندسین ایرانی و روس بر پا شده بود بازدید کرد. این سد ۳۸ متر بلندا داشت و سدها هکتار از زمین‌های منطقه را زیر کشت برده بود.
بازدید از کردستان فرح پهلوی در بازدید از رضائیه۱۳۴۷ فرح پهلوی بار دیگر ۲ مهر ۱۳۵۲ برای دیدار از مردم کردستان و آذربایجان غربی و بازدید از کندن زمین‌های تخت سلیمان به وسیله باستان‌شناسان به این سرزمین پرواز کرد. حفاری‌های تخت سلیمان یکی از مهم‌ترین باقی مانده‌های باستانی غرب ایران است. آن روز فرح پهلوی در اجتماع کارگران منطقه تخت سلیمان و با روستاییانی که گرد هم آمده بودند گفتگو کرد و از نیازمندی‌های آنان آگاه شد. سپس فرح پهلوی به سنندج پرواز کرد و در دومین روز سفر با نمایندگان کشاورزان بیجار و گروس در کاخ استانداری به گفتگو نشستند. در همین روز از شرکت سهامی زراعی فرح آباد در ۶۲ کیلومتری سنندج دیدن نمود. منطقه در این دیدار از یک صحرا به یک روستایی سبز و خرم بدل گشته بود و دختران سپاهی گزیده شده برای خدمت در شرکت سهامی فرح نمونه‌های فداکاری در کشور بودند. در کتابخانه فرهنگ روستایی بیش از هزار و دویست کتاب گردآوری شده بود. کتاب‌هایی که در آموزش حرفه‌ای کشاورزان اثری ژرف داشت. در بازدید از درمانگاه شرکت سهامی زراعی به آگاهی فرح پهلوی رساندند که روستاییان با پرداخت یک ریال بیمه می شوند و به این ترتیب هزینه دارو و درمان آنها و خانواده‌هایشان را سازمان بیمه های اجتماعی روستاییان با همیاری دولت می پردازد. هم چنین فرح پهلوی از بیمارستان دویست تختخوابی سنندج بازدید نمود و درباره تجهیزات بیشتر و تکمیل بیمارستان دستور دادند. سپس فرح پهلوی به مهد کودک دبستان شرکت سهامی دیدن کردند و آسوده خاطر شدند که در نبودن مادر، کودکان در جای پاکیزه‌ای نگهداری می شوند. فرح پهلوی به هزینه خود دستور به اسفالت بیست کیلومتر راه فرعی شرکت زراعی فرح‌آباد تا جاده سنندج را داد و هم چنین استفاده از روش آبیاری قطره‌ای در باغ میوه شصت هکتاری شرکت سهامی زراعی.
بازدید از کرمانشاهان فرح پهلوی در بازدید از کرمانشاه نیمه دوم آذر ماه ۱۳۴۲ فرح پهلوی همسرش محمد رضا پهلوی را به کرمانشاهان همراهی کرد. در این سفر پادشاه ایران کارخانه قند کرمانشاه را گشود. کارخانه قند در دامنه کوه بلند بیستون و در کنار کتیبه بیستون ساخته شده بود. قبل از ورود به کارخانه، زوج سلطنتی از آثار باستانی بیستون دیدن کردند. در سفری دیگر که فرح پهلوی به کرمانشاه کرد، از کرمانشاه، قصر شیرین، سرپل ذهاب، روانسر، قره بلاغ و روستای شیخ مراد دیدن کرد. در این سفر فرح پهلوی بارها از خودرو پیاده شد و به میان مردم رفت. از قره بلاغ همه سوار مینی بوس شدند تا از شرکت سهامی رضا پهلوی بازدید کنند. روستاییان گفتند که تا پیش از بنیان شرکت سهامی درآمد آنها از کشاورزی سالی هزار تومان بوده است و اکنون پس از هفت سال در آمدشان نزدیک یه چهل هزار تومان می شود. آن روز در کرمانشاه فرح پهلوی شیرخوارگاهی که هزینه آن را مرد نیکوکاری به نام آقای معتضدی پرداخته بود گشود. هم چنین در کنار ساختمان شبانه‌روزی که برای نگاهداری ۵۶ دختر ۶ تا ۱۸ ساله بی سرپرست بود قرار شد که برای پسرها هم یک شبانه‌روزی ساخته شود. پس از بازگشت به کرمانشاه فرح پهلوی از سرای کودک انجمن ملی حمایت کودکان، خانه زن کرمانشاه، و آموزشگاه پرستاری فرح بازدید کرد.
بازدید از آذربایجان شرقی فرح پهلوی در ديدار از لالجین ۱۳۵۵ در نخستین سفر به آذربایجان شرقی فرح پهلوی در ۲۵ فروردین ۱۳۴۴ برای گشایش کنگره جمعیت خیریه فرح پهلوی وارد تبریز شد. این سفر به ویژه برای دیدار از شرایط بد بیماران جذامخانه بابا باغی به این روستا بود.صبح روز دوشنبه ۱ شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی پادشاه ایران به همراه همسرش فرح پهلوی به کارخانه تراکتورسازی تبریز وارد شدند. تراکتورسازی تبریز نخستین واحد از پنج واحد بزرگ صنعتی ایران بود. دیگر کارخانه‌ها ذوب آهن ایران، ماشین سازی تبریز، ماشین سازی اراک و کارخانه تولید شمش آلومینیوم بودند. بعد از ظهر همان روز زوج سلطنتی از هزاران خانه ارزان بها وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی دیدن کردند. این پروژه ۲۸ میلیون تومان هزینه برداشته بود و در اختیار مردم کم درآمد و کارمندان گذاشته شده بود. هم چنین از پروژه عمرانی تبریز بران مدرن کردن شهر و نگاهداری ساختمان‌های کهن دیدن کردند. همان روز محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی پس از بازدید از مرکز رفاه خانواده تبریز به کانون کارآموزی تبریز رفتند. در چهارمین روز سفر زوج سلطنتی رهسپار مراغه شدند. این سفر برای بازدید از رصدخانه مراغه نخستین مرکز ستاره شناسی ایران ترتیب داده شده بود. در این جا فرح پهلوی مراغه را به سوی اسکو پشت سر گذاشت. فرح پهلوی با هنر باتیک این شهر آشنایی داشت و با میل لباس‌های طرح اسکو را می پوشید. زوج سلطنتی سپس رهسپار خاصه‌بان شدند و از شرکت سهامی زراعی و خانه فرهنگ روستایی و سازمان‌های دامداری آنجا دیدن کردند و سپس راهی کندوان شدند. در شصت کیلومتری جنوب تبریز و بیست کیلومتری اسکو، روستای کندوان قرار دارد. این روستا برای داشتن غارهایی که هنوز قابل زندگی بودند و در ایران همتا ندارد شناخته شده است. این غارها در رده آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده و اداره کل حفاظت آثار تاریخی از آن ها نگاهداری می کند . پس از آن محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی در روز پنجم سفرشان از پروژه بزرگ کشت و صنعت و دامداری دشت مغان بازدید کردند. با اجرای گسترده این پروژه بیش از بیست هزار هکتار از زمین‌های آن زیر کشت صنعتی رفته بود و در بخش دوم پروژه بیش از یک سد هزار هکتار از زمین‌های دشت مغان با همکاری همسایه شمالی زیر کشت رفت. با شبکه آبرسانی که پیاده شده بود و محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی از آن بازدید کردند کشاورزان می توانستند بیش از ششسد میلیون متر مکعب آب را که در گذشته به دریای مازندران می ریخت مهار کرده و برای کشاورزی بکار گیرند. آخرین روز سفر به دیدار از دهکده اولتان در کنار قلعه اولتان و دشت جالداران در آن سوی رود خانه ارس ۲۴ کیلومتری جلفای آذربایجان گذشت.در سال ۱۳۵۶ فرح پهلوی دوباره از جذامخانه بابا باغی دیدن کرد در آسایشگاه بابا باغی وزیر بهداری و بهزیستی و کارکنان جمعیت کمک به جذامیان و ۴۰۷ نفر از بیماران جذامی زیر درمان به استقبال وی آمدند. از بیمارستان پنجاه تختخوابی که چند ماه پس از آن بهره برداری شد دیدن کرد و با دختر سپاه دانش که داوطلب خدمت در آسایشگاه شده بود گفتگو کرد.
بازدید از زنجان فرح پهلوی در بازدید از لاهیجان سفر فرح پهلوی به زنجان برای بازدید از پروژه‌های عمرانی و عملیات بازسازی گنبد مسجد سلطانیه انجام گرفت. در ورود به زنجان فرح پهلوی در کاخ استانداری با نمایندگان مردم زنجان در مجلس سنا و شورای ملی به گفتگو نشست. سپس به رختشوی‌خانه کهن شهر که به یک موزه مردم شناسی دیگرگون شده بود رفت. معماری رختشوی‌خانه جالب بود تاق‌های ضربی، دوازده ستون، بیست و چهار پنجره و هواکش دیواری و نود هواکش سقفی داشت. پس از آن رهسپار دیدن کتابخانه سهروردی شد و سپس از سبزه میدان وارد بازار گردید و همچنین از کارخانه‌های کبریت سازی زنجان بازدید کرد. فرح پهلوی در این سفر رهسپار سلطانیه شد. در سلطانیه دو هزار تن از اهالی به استقبال آمده بودند سلطانیه در چهل کیلومتری زنجان قرار دارد. شهرک جدیدی در جنوب سلطانیه ساخته شده بود و قرار بود مردم به این شهرک جا به جا شوند. فرح پهلوی قول داد که این به بهترین راه انجام شود.
بازدید از همدان فرح پهلوی در بازدید از همدان سفر دو روزه فرح پهلوی به همدان برای گشایش کارهای ساختمانی دانشگاه بوعلی سینا دیدار از آرامگاه باباطاهر عریان و آرامگاه بو علی سینا و دهکده لالجین بود. فرح پهلوی در روز یکشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۵۵ وارد فرودگاه همدان یا اکباتان و نام کهن آن هگمتانه شد. محمد رضا پهلوی در سال ۱۳۳۱ برای هزاره بوعلی سینا و پرده‌برداری از ساختمان نوین آرامگاه بوعلی سینا و بار دیگر ۱۳۴۳ از همدان بازدید کرده بود. از فرودگاه، فرح پهلوی به آرامگاه باباطاهر رفت و سپس همان روز ۱۶ خرداد ۱۳۵۵از کمپ دانشگاه که آغاز کار ساختمانی و پی‌ریزی دانشگاه بوعلی سینا بود بازدید کرد. دانشگاه بوعلی سینا در ۱۷۲ هکتار زمین با دو قنات و یک رودخانه ساخته شد. دانشگاه بوعلی سینا دارای چهار مجتمع گسترش کشاورزی، علوم تندرستی، و علوم محیط زیست و علوم آموزشی است. در دانشگاه قرار شد که موزه‌ای به نام فرزانه ایرانی بوعلی سینا بنیان شود و کارهای این دانشمند در آن گردآوری و نگاهداری شود. فرح پهلوی پس از آن به دیدار از هنرستان صنعتی همدان رفت. این هنرستان در سال ۱۳۳۲ بنیان شده بود. در سال ۱۳۵۵ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای ۱۳۵ کانون در سر تا سر ایران بود. در آن روز فرح پهلوی کتابخانه کانون با ۱۵۰۰۰۰ کتاب را گشود و سپس به مرکز خانواده سازمان زنان و مهدکودک رفت. در ۸۵ کیلومتری شمال غرب همدان روستای علی صدر قرار دارد که چند سال پیش از آن محمد رضا پهلوی از آن دیدار کرده و دستور سیم‌کشی برق همه غارها، پروژه بهره‌برداری از آب دریاچه برای کشاورزی و پروژه آب آشامیدنی روستاهای نزدیک را داده بود. بازدید از اسدآباد همدان با ایستگاه‌های زمینی و ۶۰۶ میلیون تومانی که در دشت بشقابی شکل آن دو بشقاب بزرگ ماهواره بر پا بود، برنامه بعدی بود. شبکه ماکروویو تهران - اسدآباد در ۶۵ کیلومتری همدان در ۱۳ مهر ۱۳۴۸ هم زمان با گشایش دومین نمایشگاه بازرگانی آسیایی آغاز بکار کرد. در همان روز فرح پهلوی در دره عباس آباد در کنار رودخانه جاماسب با همراهان و روستاییان ناهار رسمی خورد. روز بعد ۱۷ خرداد فرح پهلوی به لالجین در ۲۵ کیلومتری شهر همدان رفت. از دوازده هزار تن مردم بخش بهار ۸۰۰ تن کوزه‌گر و سفال‌گر بودند. سپس در لالجین به کارگاه کوچک قالی بافی رفت و نزدیک ظهر صاحب خانه فرح پهلوی را به نان و پنیر و ماست دعوت کرد و فرح پهلوی از آن خورد .
بازدید از گیلان فرح پهلوی در بازدید از ماسوله گیلان ۱۳۵۰ فرح پهلوی چندین بار به بازدید از استان گیلان رفت. این بار با بازدید از سازمان چای سفر خود را آغاز کرد که سبب رفاه بیشماری از کشاورزان و باغداران و صاحبان صنایع کوچک چای شده بود . این سازمان از سال ۱۳۳۷ بر پا شده است. فرح پهلوی در پارک محتشم رشت از کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کوشک کهن پارک و نمایشگاه نقاشی هنرمندان گیلان دیدن کرد. کانون از سال ۱۳۴۸ در منطقه گیلان فعال است و در آن روز بیش از ۱۲ کتابخانه در شهرهای رشت، لاهیجان، بندرپهلوی، غازیان، رودبار، فومن، صومعه سرا، کتالم، لشت نشا، آستانه اشرفیه، کوچصفهان و آستارا داشت هم چنین یک واحد سیار شهری و یک واحد سیار روستایی ۵۰ مدرسه را در حومه رشت و ۶۵ مدرسه در سطح شهرستان زیر پوشش خود برده بود. در کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رشت بچه ها دو قطعه موسیقی کوچصفهان و لشت نشا آهنگ زرد ملیجک کار استاد ابوالحسن صبا را اجرا کردند. فرح پهلوی سپس از کتابخانه عمومی شهر رشت که شاید قدیمی‌ترین کتابخانه ایران است رفت. دفتر مخصوص فرح پهلوی یک میلیون و پانسد هزار ریال برای خرید کتاب در اختیار این کانون فرهنگی گذاشت. در سفری که چند سال پیش به رشت داشتند مهد کودک را به شیرخوارگاه شبانه‌روزی دیگرگون ساختند. در رشت فرح پهلوی به دیدار زنان گونی باف در کارخانه گونی‌بافی کنعانی رفت. در گردش شبانه فرح پهلوی از زندان رشت بازدید کرد. روز دیگر در لاهیجان با دیدار از کتابخانه "امجد السلطان " که بیش از سه هزار کتاب داشت آغاز شد. یکی از نیک‌اندیشان لاهیجان به نام غلام علی صفاری پانزده هزار متر زمین رادر باغ نمکیه لاهیجان برای بنیان آموزشگاه کودک‌یاری جمعیت خیریه فرح پهلوی هدیه کرد. فرح پهلوی از آنجا به دیدار مسجد تاریخی چهار پادشاه رفت. روزی دیگر فرح پهلوی در لنگرود به سوی اسکله نیروی دریایی که تالاب پهلوی به پهنه بیست هزار هکتار در جنوب و غرب بندرپهلوی گسترده بود رفت روز آخر به دیدار از ماسوله گذشت رقص زن‌های جواهر دشتی و صدای ساز و نقاره پایانی خوشی برای این سفر بود.
بازدید از مازندران فرح پهلوی در بازدید از بسطام ۱۳۵۳ در روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۶ خورشیدی یکی دیگر از سفرهای فرح پهلوی به استان مازندران یا طبرستان پیشین بود. در درازای سفرهای بی شمار برای دیدارهای رسمی فرح پهلوی از شهرهای شاهی، رامسر، رودسر، چابکسر، بابل، بابلسر، نوشهر دیدن کرده بود و این بار به بازدید از دره لار رفت و سپس رهسپار شهر ساری شد. در مرکز بهزیستی و آموزش فرح پهلوی شهر ساری، دختر ها با طبل، سنج و شیپور به استقبال فرح پهلوی آمدند. ۴۹ دختر در این مرکز نگاهداری می شدند. پسرها و دخترهای جمعیت خیریه فرح پهلوی دیگر بزرگ شده بودند و تا سال ۱۳۵۶ سی دختر و پسر ازدواج کرده بودند. مجسمه پادشاه ایران کار و هدیه سه برادر آذربایجانی را فرح پهلوی در میدان ولیعهد محله مورچه باغ پرده برداری کرد. این مجسمه از برنز بود و به بلندای بیست متر. در نیم‌روز دوم در ساری فرح پهلوی از مرکز جوانان شیر و خورشید سرخ ایران بازدید کرد. شمار این مرکز به ۱۹ تا آن روز می رسید که در آن کلاس های کاراته، پانتومیم و ده‌ها رشته ورزشی و هنری به روی جوانان گشوده بود. سپس فرح پهلوی از چالوس دیدن کرد. در سفری به این شهر ۱۵ خرداد ۱۳۵۵ مرکز رفاه خانواده را گشود و در این دیدار از کلاس های کاردستی کودکان مرکز دیدن کرد. در پروژه سال ۱۳۴۵ طرح عمرانی سفید رود دگرگونی گسترده‌ای در کشاورزی، دامداری و پرورش ماهی منطقه به وجود آورد و بیش از ده هزار هکتار از زمین های بیشه‌زار از سد فرح پهلوی آبیاری شده بود. پس از آن فرح پهلوی به دیدار نمایشگاه "همیشگی دوران پهلوی" در سورک علی بین ساری و دشت ناز رفت. فرح پهلوی همچنین از منطقه محافظت شده محیط زیست گلستان در البرز مرکزی دیدار کرد و فرح آباد، سفید رود، محمودآباد، کلاردشت را یک به یک بازدید کرد و با اهالی به گفتگو پرداخت.
بازدید از خراسان فرح پهلوی در بازدید از کوار ۱۳۵۶ سقرهای سالانه فرح پهلوی به خراسان از سال ۱۳۳۹ آغاز شد. در سفر سال ۱۳۴۳ فرح پهلوی همسرش محمد رضا پهلوی را همراهی کرد. پادشاه ایران به شهر جدید آبکوه و از پروژه‌های شهرسازی و خانه‌سازی در این منطقه بازدید کرد و فرح پهلوی رهسپار آسایشگاه جذامیان محراب‌خان در سه کیلومتری مشهد شد. نخستین جشنواره توس در روز دوشنبه ۲۳ تیر ۱۳۵۴ در حضور فرح پهلوی برگزار شد. فرح پهلوی تا سال ۱۳۵۷ هر سال از این جشنواره در شهر توس دیدن کردند. در سال ۱۳۴۰ به ریاست عالیه فرح پهلوی بهکده راجی جذامیان بنیان شد و فرح پهلوی در سفرهای خویش یه استان خراسان از بهکده بازدید می کرد.
صفحه 7 از 15
