صفحه 219 از 270: « پیشین 1 ... 218 219 220 ... 269 270 پسین »

Attar of Nishapur | عطار نیشابوری

andishmand

ارسالها: 24568

#2,181 Posted: 24 Mar 2015 11:08

الحکایة ‌و التمثیل

گفت روزی شبلی افتاده کار
در بردیوانگان شد سوکوار

دید آنجا پس جوان دیوانهٔ
آشنا با حق نه چون بیگانهٔ

گفت شبلی را که مردی روشنی
گر سحرگاهان مناجاتی کنی

از زفان من بگو با کردگار
کوفکندی در جهانم بی قرار

دور کردی از پدر وز مادرم
ژندهٔ بگذاشتی اندر برم

پردهٔ عصمت ز من برداشتی
در غریبی بی دلم بگذاشتی

کردی آواره ز خان و مان مرا
آتشی انداختی در جان مرا

آتش تو گرچه در جانم خوشست
برجگر بیآییم زان آتشست

بستی از زنجیر سر تا پای من
تا رهائی یابم ازتو وای من

گر ترا گویم چه میسازی مرا
در بلای دیگر اندازی مرا

نه مرا جامه نه نانی میدهی
نان چرا ندهی چو جانی میدهی

چند باشم گرسنه این جایگاه
گر نداری نان زجائی وام خواه

این بگفت وپارهٔ شد هوشیار
بعد از آن بگریست لختی زار زار

گفت ای شیخ آنچه گفتم بیشکی
گر بگوئی بو که درگیرد یکی

رفت شبلی از برش گریان شده
در تحیر مانده سرگردان شده

چونب رون رفت از در آن خانه زود
دادش آواز از پس آن دیوانه زود

گفت زنهار ای امام رهنمای
تانگوئی آنچه گفتم با خدای

زانکه گر با او بگوئی اینقدر
زآنچه میکرد او کند صد ره بتر

من نخواهم خواست از حق هیچ چیز
زآنکه با او درنگیرد هیچ نیز

او همه با خویش میسازد مدام
هرچه گوئی هیچ باشد والسلام

دوستان را هر نفس جانی دهد
لیک جان سوزد اگر نانی دهد

هر بلا کین قوم راحق داده است
زیر آن گنج کرم بنهاده است

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,182 Posted: 24 Mar 2015 11:08

الحکایة ‌و التمثیل

سوی آن دیوانه شد مردی عزیز
گفت هستت آرزوی هیچ چیز

گفت ده روزست تا من گرسنه
مانده ام لوتیم باید ده تنه

گفت دل خوش کن که رفتم این زمانت
از پی حلوا و بریانی و نانت

گفت غلبه میمکن ای ژاژ خای
نرم گو تا نشنود یعنی خدای

گر نیم آهسته کن آواز را
زانکه گر حق بشنود این راز را

هیچ نگذارد که نانم آوری
لیک گوید تا بجانم آوری

دوست را زان گرسنه دارد مدام
تا ز جان خویش سیر آید تمام

چون زجان سیرآید او در درد کار
گرسنه گردد بجانان بی قرار

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,183 Posted: 24 Mar 2015 11:09

الحکایة ‌و التمثیل

بود مجنونی بغایت گرسنه
سوی صحرا رفت سر پا برهنه

نانش میبایست چون نانش نبود
دردش افزون گشت درمانش نبود

گفت یا رب آشکارا و نهان
گرسنه تر هست از من در جهان

هاتفی گفتش که میآیم ترا
گرسنه تر از تو بنمایم ترا

همچنان در دشت میشد یک تنه
پیشش آمد پیر گرگی گرسنه

گرگ کو را دید غریدن گرفت
جامهٔ دیوانه دریدن گرفت

لرزه بر اندام مجنون اوفتاد
در میان خاک در خون اوفتاد

گفت یارب لطف کن زارم مکش
جان عزیزست این چنین خوارم مکش

گرسنه تر دیدم از خود این بسم
وین زمان من سیر تر از هر کسم

سیر شد امشب شکم بی نان مرا
نیست نان در خورد ترازجان مرا

بعد ازین جز جان نخواهم از تو من
تا توانم نان نخواهم از تو من

گرگ را تو بر سرم بگماشتی
گر بفرمائی کند گرگ آشتی

در چنین صحرا گرفتار بلا
این چنین گرگیم باید آشنا

این دمم با گرگ کردی در جوال
هین رهائی ده مرا زین بد فعال

این سخنها چون بگفت آن سرنگون
گرگ از پیشش بصحرا شد برون

گر تو خواهی تا بسر گرداندت
چون فلک زیر و زبر گرداندت

سرنگون نه پای در دریای او
در شکن با شیوهٔ و سودای او

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,184 Posted: 24 Mar 2015 11:09

الحکایة ‌و التمثیل

خواجه‌ای در شهر ما دیوانه شد
وز خرد یکبارگی بیگانه شد

نه لباسی بودش و نه طعمهٔ
کس ندادش لقمهٔ بی لطمهٔ

بود پنجه سال تادیوانه بود
در زفان کودکان افسانه بود

سیم رفته روی چون زر مانده
در بدر در خاک هر درمانده

دیده پرخون دل پر آتش آمده
لب فرو بسته بلاکش آمده

دید یک روزی جوانی تازه را
خویشتن آراسته آوازه را

پای در مسجد نهاد آن سرفراز
کان جوان را بود هنگام نماز

پیر دیوانه بدو گفت ای پسر
در رو ودر رو هلا زین زودتر

زانکه من دررفتهام بسیار هم
کردهام چون تو بسی این کار هم

هم نمازی بودم وهم حق پرست
تاثریدی این چنینم درشکست

گر چو من شوریده دین میبایدت
ور ثریدی این چنین میبایدت

پای در نه زود تا دستت دهند
نه بهر وقتی که پیوستت دهند

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,185 Posted: 25 Mar 2015 18:01

مصیبت نامه

بخش سوم

المقالة الثالثه

سالک همچون موکل بر سری
پیش میکائیل شد چون مضطری

گفت ای فرمانده هر مخزنی
بی تو نتوان خورد هرگز ارزنی

ای مفاتیح جهان در دست تو
حامل عرشی و کرسی پست تو

ابر و باران قطرهٔ عمان تست
رزق و روزی ریزه از خوان تست

هر شبی ازتودل افروزی رسد
باز هر روزی ز نو روزی رسد

گر ترا نبود بروزی هیچ برگ
کی نشیند شبنمی بر هیچ برگ

ور عنان باد پیچی یک دمی
کی نسیم خوش جهد در عالمی

تا ابد سرسبزی خلقان ز تست
رعد و برق و برف و هم باران ز تست

طفل بستان را چو از پستان میغ
تازه گردانی ز شیری بیدریغ

بر رخ بستانش از بهر فرح
برکشی آن طفل را قوس قزح

تا چو با این قوس بتواند نشست
قاب قوسینش مگر آید بدست

طفل عشقم تربیت کن هم مرا
تا برون آری ازین ماتم مرا

چون شنود القصه میکائیل راز
گفت ای بیچاره بر راهی دراز

من که میکائیلم اینجا برچه ام
شوق حق را عشق دین را خود که ام

گه بباران بازمانده گه ببرق
روز و شب مشغول کار غرب و شرق

رعد بانگیست از دل پر درد من
باد یک شمه ز باد سرد من

برف و باران اشک بسیار منست
برق از جان شرر بار منست

گه ز آهم میغ پرده میشود
گه زنومیدی فسرده میشود

سوز و جوش و اشک بسیارم نگر
سر برار آخر سر و کارم نگر

من چو خود سرگشتهٔ کار خودم
روز و شب در درد و تیمار خودم

تو برو کاین در ز من نگشایدت
جز درون خویشتن نگشایدت

سالک آمد پیش پیرو راز گفت
حال خود با پیر یک یک بازگفت

پیر گفتش آنکه میکائیل اوست
لطف را و رزق را دادن نکوست

هر دو عالم را مدد زو میرسد
رزق دادن تا ابد زو میرسد

رزق را از پادشاه دادگر
جان میکائیل میبینم ممر

هر که رزاقی ندید از پیشگاه
هست او در شرک نیست او مرد راه

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,186 Posted: 25 Mar 2015 18:27

الحکایة و التمثیل

کرد حاتم را سؤال آن مرد خام
کز کجا آری تو هر روزی طعام

گفت حاتم تا که جان دارم بجای
هست قوت من ز انبان خدای

مرد گفتش تو بسالوس و برنگ
میکنی مال مسلمانان بچنگ

روز و شب مال مسلمانان بری
چون بخوردی عاقبت را ننگری

حاتمش گفتا که ای مرد عزیز
خوردهام زان تو هرگز هیچ چیز

گفت نه گفتا مسلمان پس نهٔ
تن بزن چون این سخن را کس نهٔ

سایلش گفتا که حجت می میار
گفت حجت خواهد از ما کردگار

فت میخواهی که چون کارت خطاست
کاین خطاها را سخن بنهی تو راست

گفت از هفت آسمان آمد سخن
از خدا هم با میان آمد سخن

مادرت چون شوهری کرد اختیار
شدحلال از یک سخن آغاز کار

سایلش گفتا تو کرده خوش نشست
زاسمان ناید ترا روزی بدست

گفت روزی همه خلق جهان
همچو روزی من آید زاسمان

کانکه او دارندهٔ جان و جهانست
گفت روزی همه در آسمانست

گفت دایم پای در دامن ترا
روزئی میناید از روزن ترا

گفت بودم درشکم نه ماه من
بردم از روزن بروزی راه من

سائلش گفتا بخسب اکنون ستان
تا درآید روزی تو در دهان

گفت من قرب دو سال ای کوربین
بودهام در گاهواره همچنین

من ستان خفته در آن مهد بزر
در دهانم شیر میریخت از زبر

سایلش گفتا که باید کشت زود
هیچکس ناکشته هرگز چون درود

حاتمش گفتا که ای سرگشته من
موی سر میبدروم ناکشته من

گفت ناپخته بخور تا بنگرم
گفت ناپخته چو مرغان هم خورم

گفت زیر آب شو روزی طلب
گفت چون ماهی شوم نبود عجب

مرد عاجز گشت ازو حیران بماند
زان سخن انگشت در دندان بماند

عاقبت بر دست حاتم بازگشت
توبه کرد و همدم و همراز گشت

لطف و رزق حق درین منزل طلب
حل این مشکل درون دل طلب

چون همه زانجایگه بینی مدام
کار تو زانجایگه گردد تمام

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,187 Posted: 25 Mar 2015 18:28

الحکایة و التمثیل

بود اندر عهد موسی کلیم
برخ اسود بیدلی با دل دو نیم

آنچنان سر سبزئی در برخ بود
کز سوادش چهرهٔ دین سرخ بود

شد تبه بر آل اسرائیل کار
زانکه آمد خشک سالی آشکار

سایه میافکند قحطی سهمناک
خواستند افتاد خلقی در هلاک

خلقی آمد پیش موسی سر بسر
تا باستسقا برون آید مگر

رفت موسی سوی صحرا بی قرار
خواست باران ازخدای کامکار

هم باستسقا نماز آغاز کرد
هم ید بیضا دعا را باز کرد

گرچه بسیاری دعا گفت آن زمان
هیچ اثر پیدا نیامد در جهان

رفت موسی بعد ازان یکبار نیز
برنیامد کار دیگر بار نیز

خواست شد خلقی در آن تنگی هلاک
رفت موسی گفت ای دانای پاک

چیست دارو تا شود درمان پدید
چیست فرمانتا شود باران پدید

حق تعالی گفت با موسی براز
گر ببارانست قومت را نیاز

بندهٔ دارم که او گوید دعا
از دعای او شود حاجت روا

موسی آمد باز جست آن بنده را
برخ دید آن بندهٔ فرخنده را

برخ را گفت ای لطیف نامدار
چون جهان را قحطی آمد آشکار

سوی صحرا رنجه شو فرداپگاه
وز خدا از بهر باران ابر خواه

زانکه گر زین سان بماند خشک سال
عمر بر خلق جهان آید زوال

روز دیگر برخ آمد سوی دشت
پسجهانی خلق بروی گرد گشت

گفت یا رب خلق را در خون مکش
هر زماندر رنج دیگر گون مکش

خلق را از خاک چون برداشتی
گرسنه آخر چرا بگذاشتی

یا نبایست آفریدن خلق را
یا نه بیشک لقمه باید حلق را

لطف کم شد یا کرم گوئی نماند
وان همه انعام و نیکوئی نماند

آن همه دریای بخشش کان تراست
می نبخشی می نریزی آن کجاست

گر تو زان میآوری این قحط سال
تا دهی خلقان خود را گوشمال

بعد ازین ترسی که نتوانی همی
بل توانی کرد بآسانی همی

لطف کن این خلق حیران را بدار
جان چو دادی نان ده و جان را بدار

تا بگفت این فصل را برخ سیاه
مرد بالا گشت از باران گیاه

جملهٔ عالم ز باران تازه شد
دل خوشی خلق بی اندازه شد

روز دیگر موسی عمران مگر
دید ناگه برخ را بر رهگذر

گفت ای موسی بدیدی آن زمان
با خدای تو چه گفتم آن چنان

گرمی من دیدی و گفتار من
مردی من دیدی و هنجار من

زین سخن موسی چنان در تاب شد
کاتش خشم آمدش وز آب شد

جوش میزد خشم او چون بحر ژرف
خواست تا او را برنجاند شگرف

تا چنین شوریدهٔ نه سر نه بن
این چنین گستاخ چون گوید سخن

جبرئیل آمد که ای موسی متاب
پس مرنجان برخ را از هیچ باب

زانکه حق میگوید این برخ سیاه
هست ما را بندهٔ از دیرگاه

لطف ما را او بهر روزی سه بار
می بخنداند چو گلبرگ بهار

لطف ما را خنده از گفتار اوست
کار تو نیست این و لیکن کار اوست

هر کسی خاصیتی یافت از اله
بود این خاصیت برخ سیاه

تو چه دانی سر عشق ای بی خبر
چون نمیآئی ز خواب و خور بسر

می نیاسائی ز خورد و خفت تو
خود نداری کار جز برگفت تو

شام خورد و بامدادان خفتنت
هست پیشین تادگر بد گفتنت

چون خلیل آن یک دمی خفت ای عجب
در پسر کشتن فتاد او زین سبب

روز و شب میخسبی و خوش میخوری
این خری باشد نه مردم پروری

طبع خر داری نگویم مردمت
جو خور ای خر ای دریغا گندمت

مردم آخر خر چگونه اوفتاد
قصهٔ پس پاشگونه اوفتاد

تا ببازار جهانت خواندهاند
پاشگونه برخرت بنشاندهاند

تا کی از کوری و تا چند از کری
ای خر آخر پاشگونه بر خری

ماندهٔ دایم اسیر ننگ و نام
وانگهی گوئی که شد دوری تمام

سال و مه خون میخوری در حرص و آز
مینهی این را لقب عمری دراز

روز و شب جان میکنی بی زاد و برگ
زیستن میخوانی این را تو نه مرگ

ای خضابت را جوانی کرده نام
مرگ دل را زندگانی کرده نام

وی ورم را نام کرده فربهی
راست چون‌آزادی سر و سهی

زرد را کرده ز گلگونه عزیز
سرخ رویش خوانده و سر سبز نیز

مشک را از باد رستی میدهی
حیز را تعلیم کستی میدهی

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,188 Posted: 25 Mar 2015 18:28

الحکایة و التمثیل

کاملی گفتست در راه خدای
هست بی حد رنجهای دلربای

وی عجب از هیبت این کار تو
میگریزی در پس دیوار تو

گر شراب لطف او خواهی بجام
قطع کن وادی قهر او تمام

زانکه تا این نبودت آن نبودت
بی بلا ودرد درمان نبودت

گر بلطفت یک نظر در میرسد
هر دمت جانی دگر در میرسد

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,189 Posted: 25 Mar 2015 18:29

الحکایة و التمثیل

در رهی میرفت محمود از پگاه
در میان راه خلقی دید شاه

آن یکی را زار میآویختند
سرنگون از دار میآویختند

چون نظر افتاد بر وی شاه را
خواست او مر عزم کردن راه را

مرد حالی بانگ زد از زیر دار
گفت میبینند خلقم ده هزار

هم تو میبینی مرا ای دادگر
نیست فرقی زین نظر تا آن نظر

چون نظر از پادشاه آید پدید
نیست ممکن گر گناه آید پدید

آن سخن محمود را دلشاد کرد
لاجرم دادش دیت و آزاد کرد

چون کشنده گشت فارغ از گناه
دست محکم کرد در فتراک شاه

شاه گفتش چون برستی از خطر
پای در ره نه چه میخواهی دگر

گفت من زینجا کجادانم شدن
یک زمان دور از تو نتوانم شدن

گفت ای احمق ترا با من چکار
گفت من خود با تودارم کار وبار

زانکه من آزاد کرد خسروم
از کرم تو دادهٔ جانی نوم

از خودم گر دور گردانی بزور
زنده انگارم که در کردی بگور

ورنه گرمی دی بگو بخشیدهٔ خون
تادر آویزند از دارم نگون

هرکه شد آزاد کرد خاص تو
بد نبیند نیز از اخلاص تو

من کنون آزاد کرد این درم
تا که جان دارم از این درنگذرم

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,190 Posted: 26 Mar 2015 10:06

الحکایة و التمثیل

سالک سرکش سر گردن کشان
پیش عزرائیل آمد جان فشان

گفت ای جان تشنهٔ دیدار تو
نفس گو سر میزن اندر کار تو

طاقت هجران نداری اینت خوش
جان بجانان میسپاری اینت خوش

فالق الاصباح فی الاشباح تو
باسط الید قابض الارواح تو

اول نام تو از نام عزیز
یافته عزت چه خواهد بود نیز

چون جمالت ذرهٔ دید آفتاب
گشت سرگردان نمیآورد تاب

خلق عالم چون ببینند آن جمال
جان برافشانند جمله کرده حال

هرکه رویت دید جان افشاند و رفت
دامن از هر دو جهان افتشاند و رفت

خلق گوید مرد زو گم شد نشان
زنده است او بر تو کرده جان فشان

میسزد گر جان بر افشانیش تو
تا بجانان زنده گردانیش تو

زندگی کردن بجان زیبنده نیست
جز بجانان زنده بودن زنده نیست

چون بدست تست جان را زندگی
ماندهام دل مرده در افکندگی

جان بگیر و زنده دل گردان مرا
زانکه بی جانان نباید جان مرا

تا که عزرائیل این پاسخ شنید
راست گفتی روی عزرائیل دید

گفت اگر از درد من آگاهئی
این چنین چیزی ز من کی خواهئی

صد هزاران قرن شد تا روز و شب
جان یک یک میستانم در تعب

من بهر جانی که بستانم ز تن
می بریزم خون جان خویشتن

دم بدم از بسکه جان برداشتم
دل بکلی از جهان برداشتم

با که کردند آنچه با من کردهاند
صد جهان خونم بگردن کردهاند

گر بگویم خوف خود از صد یکی
ذره ذره گردی اینجا بیشکی

چون نمیآیم ز خوف خود بسر
کی توان کردن طلب چیزی دگر

تو برو کز خوف کار آگه نهٔ
در عزا بنشین که مرد ره نهٔ

سالک آمد پیش پیر کاردان
داد شرح حال با بسیار دان

پیر گفتش هست عزرائیل پاک
راه قهر و معدن مرگ و هلاک

مرگ نه احمق نه بخرد را گذاشت
نه یکی نیک و یکی بد را گذاشت

گر تو زین قومی و گر زان دیگری
همچو ایشان بگذری تا بنگری

هرکه مرد و گشت زیر خاک پست
هر کسش گوید بیاسود و برست

مرگ را زرین نهنبن مینهند
مردنت آسایش تن مینهند

الحقت دنیا چه پر برگ اوفتاد
کاولین آسایشش مرگ اوفتاد

چون ترازرین نهنبن هست مرگ
دیگ را سر برگرفتن نیست برگ

خیز تا گامی بگردون بر نهیم
پس سر این دیگ پرخون برنهیم

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

صفحه 219 از 270: « پیشین 1 ... 218 219 220 ... 269 270 پسین »

شعر و ادبیات /

Attar of Nishapur | عطار نیشابوری

این تاپیک بسته شده. شما نمیتوانید چیزی در اینجا ارسال نمائید.

↑ بالا