صفحه 262 از 270: « پیشین 1 ... 261 262 263 ... 269 270 پسین »

Attar of Nishapur | عطار نیشابوری

andishmand

ارسالها: 24568

#2,611 Posted: 16 May 2015 18:18

در بیان صدقه دادن

گر کنی خیری بدست خویش کن
خیر خود را وقف هر درویش کن

یک درم کان را بدست خود دهند
به بود زان کز پی او صددهند

گر ببخشی خود یکی خرمای تر
بهتر از بعد تو صد مثقال زر

هر چه بخشیدی مکن با او رجوع
گر ز پا افتادهٔ از دست رجوع

این بدان ماند که شخصی قی کند
باز میل خوردن آن کی کند

با پسر گر چیزکی بخشد پدر
می‌رسد گر باز گیرد از پسر

ای پسر با مال و زر شادی مجوی
آنچه کس را دادهٔ دیگر مگوی

شادی دنیا سراسر غم بود
سور او را در عقب ماتم بود

امر لا تفرح ز دنیا گوش دار
جای شادی نیست دنیا هوش دار

شادمان را ندارد دوست حق
این سخن دارم ز استادان سبق

کر فرح داری ز فضل حق رواست
لیک از دنیا فرح جستن خطاست

ای پسر با محنت و غم خوی کن
روی دل را جانب دلجوی کن

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,612 Posted: 16 May 2015 18:19

در نصایح

خوف و اندوهست قوت بندگان
غم شود بار فرح جویندگان

هر کرا نبود بدل اندیشهٔ
عاقبت بر پای بیند تیشهٔ

از چه موجودی بیندیش ای پسر
هر کسی دارد غم خویش ای پسر

کرد ایزد مر ترا از نیست هست
از برای آنکه باشی حق پرست

تا تو باشی بندهٔ معبود باش
با حیا و با سخا و جود باش

مگذران در خواب و خور ایام را
زنده دار از ذکر صبح و شام را

خواب کم کن اول روز ای پسر
نفس را خوردن میاموز ای پسر

آخر روزت نکو نبود منام
پیشتر از شام خواب آمد حرام

اهل حکمت را نمی‌آید صواب
در میان آفتاب و سایه خواب

ای پسر هرگز مرو تنها سفر
باشدت رفتن سفر تنها خطر

دست را در رخ زدن شوم است شوم
استماع علم کن از اهل علوم

شب در آیینه نظر کردن خطاست
روز اگر بینی تو روی خود رواست

خانه گر تاریک و تنهایت بود
مونسی باید که نزدیکت بود

دست را کم زن تو در زیر زنخ
نزد اهل عقل سرد آمد چویخ

چارپا را چون به بینی در قطار
در میان‌شان نیابی زینهار

تا فزاید قدر و جاهت را خدا
روز و شب می‌باش دایم در دعا

تا شود عمرت زیاده در جهان
رو نکویی کن نکویی در نهان

تا نکاهد روزیت در روزگار
معصیت کم کن بعالم زینهار

هر که رو در فسق و در عصیان کند
ایزد اندر رزق او نقصان کند

کم شود روزی ز گفتار دروغ
در سخن کذاب را نبود فروغ

هر کرا عادت بود سوگند راست
تا بود زنده فقیر و بی نواست

ور بود سوگند او جمله دروغ
آتش دوزخ ازو گیرد فروغ

فاقه آرد خواب بسیار ای پسر
خواب کم کن باش بیدار ای پسر

هرکه در شب خواب عریان می‌کند
در نصیب خویش نقصان می‌کند

بول عریان هم فقیری آورد
انده بسیار پیری آورد

در جنابت بد بود خوردن طعام
ناپسندست این به نزد خاص و عام

ریزهٔ نان را میفکن زیر پای
گر همی خواهی تو نعمت از خدای

شب مزن جاروب هرگز خانه در
خاک روبه هم منه در زیر در

گر بخوانی باب و مامت را بنام
نعمت حق بر تو می‌گردد حرام

گر بهر چوپی کنی دندان خلال
بی نوا گردی و افتی در وبال

دست خود هرگز بخاک و گل مشوی
از برای دست شستن آب جوی

ای پسر بر آستان در مشین
کم شود روزی ز کردار چنین

در خلا جا گر طهارت می‌کنی
وقت خود را دان که غارت می‌کنی

تکیه کم کن نیز بر پهلوی در
باش دایم از چنین خصلت بدر

جامه را در تن نشاید دوختن
باید از مردان ادب آموختن

گر بدامن پاک سازی روی خویش
روزیت کم گردد ای درویش بیش

دیر رو بازار و بیرون آی زود
زانکه رفتن را نیابی هیچ سود

نیک نبود گر کشی از دم چراغ
ره مده دود چراغ اندر دماغ

کم زن اندر ریش شانه مشترک
آنکه خاص آن تو باشد خوشترک

از گدایان پارهای نان مخر
زانکه می‌آرد فقیری ای پسر

دور کن از خانه تار عنکبوت
باشد اندر ماندنش نقصان قوت

خرج را بیرون ز اندازه مکن
ریش خشک خویش را تازه مکن

دست رس گر باشدت تنگی مکن
چونکه رهواری بره لنگی مکن

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,613 Posted: 16 May 2015 18:19

در بیان صبر

تا شوی در روزگار از صابران
رو مکن از دیدن سختی گران

روی خود گر ترش سازی از بلا
خویش را از صابران مشمار هلا

در بلا وقتی که صابر نیستی
نزد اهل صدق شاکر نیستی

بی شکایت صبر تو باشد جمیل
با کسی کم کن شکایت ای خلیل

گر نباشد فخر از درویشیت
کی باهل فقر باشد خویشیت

گر همه جنبش بفرمان باشدت
حرمت از خدمت فراوان باشدت

بنده از خدمت بعقبی می‌رسد
لیکن از حرمت بمولی می‌رسد

حرمتت در خدمت آرام دلست
هر که خدمت کرد مرد مقبلست

گر نگردی ای پسر گرد خلاف
آنگهی زیبد ترا در صبر لاف

گر همی داری فرح را انتظار
در بلا نبود بصیرت هیچ کار

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,614 Posted: 16 May 2015 18:20

در بیان تجرید و تفرید

گر صفا می‌بایدت تجرید شو
گر خرد داری ز اهل دید شو

ترک دعوی هست تجرید ای پسر
فهم کن معنی تفرید ای پسر

اصل تجریدت وداع شهوتست
بلکه کلی انقطاع لذتست

گر دهی یکبار شهوت را طلاق
آن زمان گردی تو در تفرید طلاق

گر تو ببریدی ز موجودات امید
آنکه از تجرید گردی مستفید

اعتمادت چون همه بر حق بود
آن دمت تفرید جان مطلق بود

ترک دنیا کن برای آخرت
وز بدن برکش لباس فاخرت

گر بیابی از سعادت این مقام
صاحب تجرید باشی والسلام

گر ز عقبی دست شویی بهر حق
دان که از تفرید گیرندت سبق

رو مجرد باش دایم فرد باش
تا بهر فرقی نشینی گرد باش

گرد کبر و عجب و خودرایی مگرد
قدر خود بشناس و هر جایی مگرد

هر که گرد کورهٔ انگشت گشت
جامه از دودش سیاه و زشت گشت

وانکه باعطار می‌گردد قریب
او همی یابد ز بوی خوش نصیب

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,615 Posted: 16 May 2015 18:20

در فواید صحبت صالحان و اجتناب اهل ظلم

همنشین صالحان باش ای پسر
هم جدا از فاسقان باش ای پسر

جانب ظالم مکن میل از عزیز
ورکنی گردی از آن خیل ای عزیز

رو ز اهل ظلم بگریز ای فقیر
تا نسوزی ز آتش تیز ای فقیر

صحبت ظالم بسان آتشست
زانکه خلق آزار و تند و سرکشست

از حضور صالحان صالح شوی
ور نشینی با بدان طالح شوی

هر که او با صالحان همدم شود
در حریم خاص حق محرم شود

ای پسر مگذار راه شرع را
اصل یابی گر بگیری فرع را

از شریعت گر نهی بیرون قدم
در ضلالت افتی و رنج و الم

هر که در راه ضلالت می‌رود
از جهالت با بطالت می‌رود

حق طلب و زکار باطل دورباش
در سخا و مردمی مشهور باش

هر که نگزیند صراط مستقیم
در عذاب آخرت ماند مقیم

در ره شیطان منه گام ای اخی
تا نگردی خوار و بدنام ای اخی

هر که در راه حقیقت سالک است
روز و شب خایف ز قهر مالک است

بر خلاف نفس کن کار ای پسر
تا نیفتی خوار در نار سقر

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,616 Posted: 16 May 2015 18:20

در بیان آن کس که دوستی را نشاید

دوست گر باشد زیانکار ای پسر
رو طمع زان دوست بردار ای پسر

هر که می‌گوید بدیهای تو فاش
دوست مشمارش بدو همدم مباش

دوستی هرگز مکن با باده خوار
از چنان کس خویشتن را دور دار

منعمی گر می‌کند منع زکات
دور از وی باش تا داری حیات

ای پسر از سود خواران دور باش
خصم ایشان شد خدای نور پاش

دورشو زان کس که خواهد از تو سود
گر سر خود بر قدمهای تو سود

آنکه از مردم همی گیرد ریا
زینها او را نکویی مرحبا

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,617 Posted: 16 May 2015 18:21

در بیان رعایت یتیم ونصایح دیگر

بر سر بالین بیماران گذر
زانکه هست این سنت خیرالبشر

تا توانی تشنه را سیراب کن
در مجالس خدمت اصحاب کن

خاطر ایتام را دریاب نیز
تا ترا پیوسته حق دارد عزیز

چون شود گریان یتیمی ناگهان
عرش حق در جنبش آید آن زمان

چون یتیمی را کسی گریان کند
مالک اندر دوزخش بریان کند

آنکه خنداند یتیمی خسته را
باز یابد جنت در بسته را

هر که اسرارت کند فاش ای پسر
از چنان کس دور می‌باش ای پسر

در جوانی دار پیران را عزیز
تا عزیز دیگران باشی تو نیز

بر ضعیفان گر ببخشای رواست
کین ز سیرتهای خوب اولیاست

بر سر سیری مخور هرگز طعام
تا نمیرد در برت دل ای غلام

علت مردم ز پر خواری بود
خوردن پر تخم بیماری بود

راحتی نبود حسود شوم را
کاذب بدبخت را نبود وفا

هر منافق را تو دشمن دار باش
از وی و از فعل او بیزار باش

توبهٔ بد خو کجا محکم بود
مر بخیلان را مروت کم بود

تا شود دین تو صافی چون زلال
باش دایم طالب قوت حلال

آنکه باشد در پی قوت حرام
در تن او دل همی میرد

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,618 Posted: 16 May 2015 18:21

در بیان صلۀ رحم و زیارت خویشاوندان

رو بپرسیدن بر خویشان خویش
تا که گردد مدت عمر تو بیش

هر که گرداند ز خویشاوند رو
بی گمان نقصان پذیرد عمر او

هر که او ترک اقارب می‌کند
جسم خود قوت عقارب می‌کند

گرچه خویشان تو باشند از بدان
بدتر از قطع رحم چیزی مدان

هر که او از خویش خود بیگانه شد
نامش از روی بدی فسانه شد

در بیان فتوت

چیست مردی ای پسر نیکو بدان
اولا ترسیدن از حق در نهان

عذر خواهان مرد پیش از معصیت
باشدش طاعات بیش از معصیت

آنکه کار نیک مردان می‌کند
با ضعیفان لطف و احسان می‌کند

هر که او باشد ز مردان خدا
باشد اندر تنگ دستی با سخا

ای پسر در صحبت مردان درآی
تا نظرها یابی از فضل خدای

هر که از مردان حق دارد نشان
نگذراند عیب دشمن بر زبان

چون نخواهد مرد حق خصمان هلاک
از غم مردم شود اندوه ناک

می‌نجوید مرد انصاف از کسی
گر رسد ظلم و جفا با وی بسی

هر که پا اندر ره مردان نهاد
کی رود هرگز بدنبال مراد

ای پسر ترک مراد خویش گیر
وانگهی راه سلامت پیش گیر

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,619 Posted: 16 May 2015 18:22

در بیان فقر و صحبت درویشان

فقر می‌دانی چه باشد ای پسر
با تو گویم گر نداری زان خبر

گرچه باشد بی‌نوا در زیر دلق
خویش را منعم نماید پیش خلق

گرسنه باشد ز سیری دم زند
دوستی با دشمنان خود کند

گرچه باشد لاغر و خوار و ضعیف
وقت طاعت کم نباشد از حریف

چون دل پر دارد و دست تهی
می‌نماید در ترازو فربهی

ای پسر خود را بدرویشان سپار
تا نگه دارد ترا پروردگار

با فقیران هر که همدم می‌شود
در سرای خلد محرم می‌شود

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

andishmand

ارسالها: 24568

#2,620 Posted: 16 May 2015 18:22

در بیان انتباه از غفلت

از خدای خویشتن غافل مباش
غافلانه در ره باطل مباش

جای گریه است این جهان دروی مخند
چشم عبرت برگشای و لب به بند

همچو مور از حرص هر سوی مرو
پند ناصح را بگوش جان شنو

ای پسر کودک نهٔ بازی مکن
کار با شیطان بانبازی مکن

نفس بد را در گنه یاری مده
عمر بر باد از تبه کاری مده

هر کجا تهمت بود آنجا مرو
راه حق را همچو نابینا مرو

دشمنی داری از او ایمن مباش
زیر سقف بی ستون ساکن مباش

در ره فسق و هوا مرکب متاز
خویشتن را سخرهٔ شیطان مساز

چون سفر در پیش داری زادگیر
عمر خود را سر بسر هم باد گیر

ای پسر اندیشه از اغلال کن
نفس بد را با لگد پا مال کن

تا نه سوزی سازگاری پیشه کن
از عذاب و قهر حق اندیشه کن

جمله را چون هست بر دوزخ گذر
جای شادی نیست با چندین خطر

آتشی در پیش داری ای فقیر
هیچ خوفت نیست از نار سقیر

عقبه در راهست و بارت بس گران
نگذرد بارت بسعی دیگران

داری اندر پیش روز رستخیر
از خدایت نیست امکان گریز

ای پسر راه شریعت پیش گیر
ره روی ترک هوای خویش گیر

ای برادر باش با فرمان حق
تا بیابی جنت و رضوان حق

گردن از حکم خدای خود متاب
تا نمانی روز محشر در عذاب

تا بیابی در بهشت عدن جای
شفقتی بنمای با خلق خدای

تا دهندت جای در دارالسلام
با فقیران روز و شب می ده طعام

شاد اگر سازی درون خسته را
باز یابی جنت در بسته را

بی تو
اینجا همه در حبس ابد تبعیدند
سالها، هجری و شمسی، همه بی خورشیدند

صفحه 262 از 270: « پیشین 1 ... 261 262 263 ... 269 270 پسین »

شعر و ادبیات /

Attar of Nishapur | عطار نیشابوری

این تاپیک بسته شده. شما نمیتوانید چیزی در اینجا ارسال نمائید.

↑ بالا